کراس بایت دندان یکی از مشکلاتی است که در اثر ناهمترازی دندان‌های بالا و پایین رخ می‌دهد. مشکل کراس بایت دندان، خود می‌تواند زمینه ساز مشکلات دیگری نیز باشد. به همین دلیل است که درمان آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. اگر می‌خواهید بدانید که کراس دندان چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا به این سوال و دیگر سوالات شما درباره کراس بایت پاسخ دهیم.
کراس بایت چیست؟
کراس بایت (Crossbite) یکی از انواع مشکلات دهان و دندان است که در آن، در هنگام بسته شدن دهان دندان‌های بالا و پایین به طور درست با یکدیگر تماس پیدا نمی‌کنند. این حالت به چند شکل ایجاد میشود. مثلا دندان‌های عقب در فک بالا، ممکن است عقب‌تر از دندان‌های پشتی فک پایین قرار بگیرند. یا اینکه دندان‌های جلویی فک بالا، در پشت دندان‌های جلویی فک پایین قرار می‌گیرند.
کراس بایت دندان ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی، مشکلاتی در رشد دندانها، عدم تطابق بین فک‌ها و یا عادات غلط در دوران کودکی رخ دهد. این مشکل می‌تواند سبب بروز مشکلات دیگری نیز در افراد شود که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. تشخیص نوع کراس بایت و روش درمان آن، معمولا توسط دندانپزشک انجام میشود.
کراس بایت دندان چه مشکلاتی را ایجاد می‌کند؟
کراس بایت دندان یک نوع مشکل اورتوپدیک دهانی به شمار می‌آید که می‌تواند عوارض مختلفی را برای افراد به دنبال داشته باشد.
در ادامه مهم‌ترین مشکلاتی که به دلیل کراس بایت دندان ایجاد می‌شوند را بررسی می‌کنیم.
مشکلات جویدن غذا
کراس بایت دندان می‌تواند منجر به مشکلاتی در جویدن غذا شود. زمانی که دندان‌های بالا و پایین در جای درست خود قرار نگیرند، میزان کارایی آن‌ها در جویدن غذا کاهش می‌یابد. این مسئله می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند ناتوانی در خرد کردن غذا و در نتیجه، دشواری در بلعیدن و هضم صحیح غذا شود.
مشکلات لثه و بافت‌های دهان
کراس بایت دندان می‌تواند باعث ایجاد فشار زیادی بر روی لثه‌ها و بافت‌های دهانی شود. این مشکل منجر به التهاب، خونریزی، تورم و ناراحتی در این نواحی میشود. همچنین فشار طولانی مدت می‌تواند باعث سایش غیرطبیعی دندانها شود.
مشکلات ظاهری
یکی از مهم‌ترین مسائلی که در اثر مشکلات مال اکلوژن دندان ایجاد میشود، ظاهر نامناسب است. کراس بایت دندان می‌تواند تاثیر زیادی بر ظاهر و صورت شخص داشته باشد. قرارگیری نامناسب دندانها می‌تواند باعث ایجاد فاصله بین دندانها، تنگی کام، فرم نامناسب لبخند و حتی تغییر در لب‌ها و عضلات صورت شود. به همین دلیل است که درمان‌های مختلف مانند درمان کراس بایت با ارتودنسی برای بهبود ظاهر افراد توصیه میشود.
مشکلاتی در تلفظ کلمات
کراس بایت دندان می‌تواند توانایی افراد در تلفظ کلمات را تحت تاثیر قرار دهد. زمانی که دندان‌های بالا یا پایین به طور نامناسب قرار می‌گیرند، ممکن است تلفظ برخی از صداها و حروف مشکل شود. به طور معمول در این حالت، صداهایی مانند “س”، “ش”، “ز” و “ژ” ممکن است به درستی تلفظ نشوند.
مشکلات فک و تنفس
مشکل کراس بایت باعث ایجاد ناهماهنگی در عملکرد فک‌ها و عضلات صورت میشود. این مشکل، منجر به درد فک، سفتی عضلات صورت، درد در نواحی سر و گردن و مشکلاتی در باز و بسته کردن دهان شود. همچنین کراس بایت می‌تواند مشکلاتی را در تنفس افراد و به خصوص کودکان ایجاد کند.
در صورتی که از این مشکلات رنج می‌برید، بهتر است با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنید تا روش‌های مناسب جهت درمان کراس بایت دندان مورد بررسی قرار بگیرند. با درمان مشکل کراس بایت دندان، همه این مشکلات حل می‌شوند.
انواع مدل‌های کراس بایت
کراس بایت انواع مختلفی دارد که به طور کلی، به سه نوع اصلی تقسیم میشود: کراس بایت خلفی یا عقبی، کراس بایت قدامی یا جلویی و کراس بایت گونه‌ای (یک طرفه و دو طرفه).
در ادامه به بررسی انواع مدل‌های کراس بایت می‌پردازیم.
۱. کراس بایت خلفی (Posterior Crossbite)
در این نوع کراس بایت، دندان‌های عقبی فک بالا در پشت دندان‌های عقبی فک پایین قرار می‌گیرند. این مشکل ممکن است در یک یا چند دندان ایجاد شود. کراس بایت خلفی معمولا به دلیل رشد نامناسب یک یا هر دو فک، تغییراتی در رشد دندانها یا عوامل ژنتیکی رخ می‌دهد. در صورت عدم درمان کراس بایت خلفی، ممکن است مشکلات دیگری مانند تغییر شکل چهره و تغییراتی در رشد دندانها رخ دهد.
۲. کراس بایت قدامی (Anterior Crossbite)
در این نوع کراس بایت، دندان‌های جلویی فک بالا، در پشت دندان‌های جلویی فک پایین قرار می‌گیرند. این مشکل نیز مانند کراس بایت خلفی تحت تاثیر عواملی مانند ژنتیک، رشد نامناسب فک‌ها و … ایجاد میشود. کراس بایت قدامی یکی از رایج‌ترین انواع کراس بایت است.
۳. کراس بایت گونه‌ای (یک طرفه و دو طرفه)
در این نوع کراس بایت، دندان‌های بالا از دو طرف، در سمت داخل دندان های پایین قرار می‌گیرند. همچنین در برخی از موارد، دندان‌های بالا در یک طرف یا دو طرف، همتراز با دندان‌های پایین نیستند و به گونه‌های فرد نزدیک می‌شوند. این نوع کراس بایت معمولا بسیار کم اتفاق می‌افتد، اما یکی از انواع شدید کراس بایت به شمار می‌آید.
کراس بایت گونه‌ای شامل دو نوع کراس بایت یک طرفه (Unilateral Crossbite) و کراس بایت دو طرفه (Bilateral Crossbite) است. اگر در یک طرف این مشکل وجود داشته باشد، به آن کراس بایت یک طرفه می‌گویند و زمانی که در هر دو طرف رخ دهد، نام این مشکل کراس بایت دو طرفه خواهد بود. هر دو نوع کراس بایت دو طرفه و یک طرفه تحت تاثیر عوامل مختلفی ایجاد می‌شوند و ریشه این مشکلات بیشتر به رشد مناسب فک‌ها یا ژنتیک بازمی‌گردد.
انواع روش‌های درمان کراس بایت
انتخاب روش درمان کراس بایت بیشتر بر اساس نوع مشکل انجام میشود. روش‌های مختلف درمان کراس بایت شامل استفاده از الاینر، اکسپندر، ارتودنسی ثابت و متحرک و عمل جراحی است. دندانپزشک پس از بررسی وضعیت دندانها، با استفاده از تجهیزات و روش درمانی مناسب، به حل مشکل کراس بایت می‌پردازد.
در ادامه مهم ترین تجهیزات و روش‌های درمان کراس بایت دندان را بررسی می‌کنیم.
استفاده از الاینر (Aligner)
در این روش، با استفاده از وسایلی به نام الاینر (به معنای همترازکننده)، دندانها به سمت جایگاه درست و مطلوب هدایت می‌شوند. الاینرها با کمک نیروهایی که به دندانها اعمال می‌کنند، مکان آن‌ها را تغییر می‌دهند. این وسایل ممکن است به طور مداوم تغییر کنند تا به تدریج وضعیت دندانها را بهبود دهند.
استفاده از اکسپندر (Expander) در درمان کراس بایت
اکسپندرها یا وسیع کننده‌ها (مانند پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام)، درمانی برای انواعی از کراس بایت هستند که به دلیل تنگی فک‌ها و در نتیجه قرارگیری نادرست دندانها ایجاد شده‌اند. اکسپندرها در فک بالا یا پایین قرار می‌گیرند و با استفاده از نیروهای متناوب، فضای فک را به طور تدریجی گسترش می‌دهند. این فرآیند به دندانها کمک می‌کند تا در مکانی مناسب قرار بگیرند و مشکل کراس بایت در آن‌ها حل شود.
ارتودنسی ثابت و متحرک (Fixed and Removable Orthodontics)
درمان کراس بایت با ارتودنسی یکی از روش‌های درمانی رایج برای حل این مشکل است. این روش شامل استفاده از وسایل ارتودنسی مانند بریس‌ها، سیم‌های ارتودنسی، ابزار عریض کردن فک بالا (quad helix)، پلاک‌های متحرک، ارتودنسی نامرئی یا ماسک دلایر (Delaire mask) است. در ارتودنسی ثابت، براکت‌ها به طور مستقیم بر روی دندانها چسبانده می‌شوند و سیم‌های ارتودنسی به آن‌ها متصل می‌شوند تا بهبودی در آرایش دندانها ایجاد شود. اما در ارتودنسی متحرک، از وسایل قابل جا‌به‌جایی استفاده میشود که این روش معمولا برای بسیاری از افراد راحت‌تر است.
عمل جراحی (Surgical Treatment)
در برخی مواردی که کراس بایت شدید است، نیاز به عمل جراحی وجود دارد. عمل جراحی شامل تغییر در مکان یا شکل فک‌ها، اصلاح عضلات صورت و فک و یا جراحی اصلاحی دیگر میشود. این روش معمولا در مواردی که تنظیم دندانها (مثلا درمان کراس بایت با ارتودنسی) موفقیت آمیز نیست، استفاده میشود.
توجه داشته باشید که متخصص ارتودنسی، پس از بررسی و انجام عکسبرداری‌های مختلف، بهترین نوع درمان کراس بایت دندان را انتخاب می‌کند.
درمان کراس بایت دندان چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان انجام روش‌های درمان کراس بایت دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. شدت مشکل کراس بایت دندان یکی از این عوامل است. همچنین نوع درمان و روش‌های انتخاب شده نیز تاثیر زیادی بر مدت زمان درمان دارد. به طور کلی، مدت درمان کراس بایت برای افراد مختلف متفاوت است.
در برخی موارد، درمان کراس بایت دندان ممکن است در مدت چند ماه انجام شود و در موارد دیگر، ممکن است به مدت چند سال نیز طول بکشد. این مدت زمان، به شدت مشکل، نوع درمان و میزان همکاری فرد در رعایت دستورات دندانپزشک بستگی دارد.
بهتر است در جلسات اولیه، با دندانپزشک خود در مورد مدت زمان درمان کراس بایت دندان صحبت کنید. دندانپزشک می‌تواند شرایط شما را بررسی کند و بر اساس روند درمانی موردنیاز، برآوردی از مدت زمان درمان ارائه بدهد. همچنین، دندانپزشک می‌تواند شما را درباره تعداد جلسات و روند بکارگیری درمان‌های موردنیاز راهنمایی کند.
هزینه درمان کراس بایت دندان چقدر است؟
هزینه درمان کراس بایت نیز مانند مدت زمان آن، تحت تاثیر عوامل مختلفی تعیین میشود. در ادامه عوامل موثر در هزینه درمان کراس بایت دندان را ذکر می‌کنیم.
شدت مشکل
درمان کراس بایت دندان می‌تواند فرآیندی ساده یا پیچیده باشد. درمان مشکلات ساده‌تر معمولا هزینه کمتری دارد، در حالی که درمان مشکلات پیچیده با توجه به تجهیزات و روش‌های مورد استفاده، ممکن است بسیار هزینه‌بر باشد.
نوع درمان
روش‌های مختلفی برای درمان کراس بایت دندان وجود دارد، از جمله ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک و در برخی موارد عمل جراحی. هر روش معمولا هزینه‌های متفاوتی نسبت به نوع دیگر دارد.
شهر و منطقه درمان
هزینه‌های درمان مشکل کراس بایت دندان در هر شهر و منطقه ممکن است با سایر مناطق و شهرها متفاوت باشد. در برخی از مناطق هزینه‌های درمانی و دندانپزشکی بیشتر از سایر مناطق است. همچنین هر کدام از کلینیک‌ها، بر اساس خدماتی که ارائه می‌دهند، هزینه مشخصی را برای درمان کراس بایت دندان در نظر می‌گیرند.
تخصص و تجربه دندانپزشک
تخصص و تجربه دندانپزشک می‌تواند تاثیر زیادی بر هزینه درمان داشته باشد. دندانپزشکان با تجربه بیشتر معمولا هزینه بیشتری دریافت می‌کنند. البته با توجه به تجربه بیشتر این افراد، هزینه بیشتر برای استفاده از خدمات آن‌ها منطقی به نظر می‌رسد.
با توجه به این عوامل، پیش بینی دقیق هزینه درمان کراس بایت دندان در نگاه اول دشوار است. بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید تا بر اساس شرایط شما، برآوردی از هزینه درمان ارائه دهد.
جمع بندی
در این مقاله بررسی کردیم که مشکل کراس دندان چیست، چه انواعی دارد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد. در صورتی که از مشکل کراس بایت دندان یا سایر مشکلات مانند اوربایت دندان، اورجت، تنگی کام و … رنج می‌برید، می‌توانید با مراجعه به کلینیک دکتر خدیوی، بهترین خدمات درمانی دهان و دندان را با هزینه مناسب دریافت کنید.
