به تراز بودن دندان ها و فک در موقعیت مناسب اکلوژن میگویند. حال شاید بپرسید مال اکلوژن چیست؟ اگر دندان ها دارای نامرتبی و به هم ریختگی باشد و یا در فک ها ناهنجاری وجود داشته باشد به آن اصطلاحا مال اکلوژن دندان میگویند.
ممکن است افراد همراه با مشکل مال اکلوژن دندان متولد شده باشند و یا به مرور زمان به دلیل مشکلات دیگری دچار این مشکل شده باشند.
در هر صورت، ناهنجاری فک نه تنها روی زیبایی تأثیر میگذارد، بلکه میتواند تأثیراتی منفی روی توانایی تکلم و جویدن هم بگذارد. در ادامه به پرسش های شما درمورد اکلوژن چیست پاسخ میدهیم و به علل، نحوه درمان و انواع مال اکلوژن میپردازیم.
آشنایی با انواع مال اکلوژن دندان
به طور کلی مال تکلوژن ها به سه دسته مختلف تقسیم میشوند، که به شرح زیر است:
- مال اکلوژن کلاس ۱
- مال اکلوژن کلاس ۲ (نوع ۱ و ۲)
- مال اکلوژن کلاس ۳
مال اکلوژن کلاس ۱ (Neutroclusion)
در حالی که بایت ممکن است طبیعی باشد، دندانهای بالا کمی با دندانهای پایین همپوشانی دارند، که به آن مال اکلوژن کلاس ۱ (Neutroclusion) گفته میشود. این ناهنجاری روابط فکها، رایجترین نوع است که با ارتودنسی قابل رفع است.
مال اکلوژن کلاس ۲ (Retrognathism)
مال اکلوژن کلاس ۲ به عنوان اوربایت یا (Retrognathism) نیز شناخته میشود و شامل یک همپوشانی شدید از دندانها و فک بالا با فک و دندانهای پایین است.
به این صورت که فک و دندان بالا به صورت غیر طبیعی و شدید از دندان و فک پایین جلوتر است. به این حالت اوربایت یا اورجت هم می گویند.
افراد مبتلا به مال اکلوژن کلاس ۲، یا فک بالایشان جلوتر از حد نرمال است، یا فک پایینشان کوچک است و یا هردوی این حالتها را با هم دارند. باید بدانید که مال اکلوژن کلاس ۲ خود به دو دسته دیگر تقسیم میشود.
مال اکلوژن کلاس ۲ نوع ۱ (Overjet)
در نوع ۱ این ناهنجاری، بیمار به اورجت شدید مبتلا است. به این معنا که فاصله بین دندانهای ردیف بالا و پایین بسیار زیاد شده که باعث همپوشانی زیاد دندانهای بالایی رو ردیف دندان پایین میشود.
مال اکلوژن کلاس ۲ نوع ۲ (Deep Bite)
در نوع ۲ این ناهنجاری، بیمار اصطلاحا دچار دیپ بایت (Deep Bite) است. به این معنا که دندانهای جلویی فک بالا به سمت عقب قرار گرفتهاند.
در این نوع ناهنجاری شاید به دلیل فرم دندانهای جلویی فک بالا، فاصله بین فکها کمتر به چشم بیاید اما کاملا مشخص است که بیمار دچار دیپ بایت است.
مال اکلوژن کلاس ۳ (Mesiocclusion)
مال اکلوژن کلاس ۳ (Mesiocclusion) به عنوان آندربایت یا پروگناتیسم شناخته میشود و زمانی اتفاق می افتد که دندانها و فک پایین به صورت غیرطبیعی و شدید، جلوتر از فک بالا قرار دارد.
درواقع بیماران کلاس ۳ یا فک پایین بزرگی دارند، یا فک بالایی آنها بسیار عقبتر از حالت عادی قرار گرفته؛ همچنین ممکن است هر دو حالت با هم رخ دهد.
علائم رایج مال اکلوژن چیست؟
ناهنجاری روابط بین فکها انواع و دسته بندیهای مختلفی دارد از جمله:
- پیچش یا چرخش دندانها بطوری که در هنگام بسته شدن فک ها، روی یکدیگر قرار نگیرند.
- بیرون زدگی و جلو بودن دندان های ردیف بالا
- قرار نگرفتن دندانهای جلویی ردیف بالا روی دندانهای ردیف پایین
- خط وسط دهان و دندان دچار جابجایی میشود.
- تقریباً هر گونه مسائل مربوط به شلوغی یا فاصله دندانها، چرخش یا پیچش دندان،
- مشکل های مربوط به بایت از جمله اوربایت، آندربایت، اپن بایت
- باز ماندن بین دهان به صورت غیر ارادی
- نفس کشیدن از طریق دهان موقع خواب
- مشکل در جوید و گاز ردن مواد خوراکی
علت بروز مال اکلوژن چیست؟
شایعترین علت بروز ناهنجاری فک و دندان ژنتیک است. با این حال، ممکن است علل دیگری نیز وجود داشته باشند، از جمله:
- شکل گیری دندانهای غیر طبیعی
- افتادن دندان یا دندانهای آسیب دیده
- مکیدن انگشت
- استفاده بیش از حد از پستانک در زمان کودکی
- پر کردگیها یا روکشهای نامناسب
- آسیب جدی که منجر به اختلال فک میشود
- به وجود آمدن تومور دهان یا فک.
- دندان قروچه کردن
این موارد از شایعترین دلایل بوجود آمدن مال اکلوژن دندانی میباشد .
نحوه تشخیص انواع مال اکلوژن
اکثر بیمارانی که درگیر مشکلات مربوط به دندانهای خود هستند قبل از دیدن متخصص ارتودنسی، ابتدا توسط یک دندانپزشک معاینه میشوند.
دندانپزشک معمولاً هنگام انجام معاینه معمولی، ناهنجاری فک را تشخیص میدهد. در طول معاینه، دندانپزشک باید گونههای شما را به سمت بیرون بکشد تا نزدیکتر از دندانهای شما در هنگام پایین آمدن بایت را ببیند.
در این مرحله، دندانپزشک میتواند صاف نبودن دندانهایتان را تشخیص دهد. با این وجود، ممکن است استفاده از اشعه ایکس، برای تأیید تشخیص دندانپزشک نیاز باشد.
سپس دندانپزشک شما را به یک متخصص ارتودنسی برای درمان ناهنجاری روابط فک ها با سیم کشی ارجاع میدهد که در حل مشکل مربوط به دندانها و فک مهارت کافی را دارد.
نحوه درمان مال اکلوژن چیست؟
درمان ارتودنسی روش اصلی و در دسترس برای اصلاح ناهنجاری فک است که شامل استفاده از انواع بریس، اینویزیلاین یا سایر درمانهای اصلاحی است.
درمان مال اکلوژن با سیم کشی نه تنها برای بهبود لبخند شما مطلوب است، بلکه باعث میشود که تمیز کردن و سالم نگه داشتن دندانها آسانتر گردد. درمان بیماری فک خطر بیماری لثه و پوسیدگی دندان را کاهش میدهد و حتی میتواند فشار وارد آمده روی فک و دندان را از بین ببرد.
در صورتی که شما (یا کودتان) هر گونه علائم مال اکلوژن کلاس ۱ را دارید، میتوانید در مورد درمان آن از ارتودنسی استفاده کنید.
اما اگر ناهنجاری فکی از نوع کلاس ۲ و ۳ است، در اکثر مواقع با جراحی نتیجه بهتری خواهید گرفت. درمان و ارتودنسی دندان زودهنگام در دوران کودکی میتواند از ایجاد هزینههای گزاف در آینده جلوگیری کند.
راه های پیشگیری از مال اکلوژن
ناهنجاریهای فکی ممکن است به دلیل عوامل وراثتی بروز دهد یا علت آن مربوط به عادات و عوامل محیطی باشد. ما با رعایت برخی نکات پیشگیری در عوامل محیطی و عادات ناسالم میتوانیم از بروز عارضه ناهنجاری دندان و فک جلوگیری کنیم؛ به یاد داشته باشید در کنترل عوامل وراثتی نقشی نداریم.
در صورتی که علت ناهنجاری فک، عوامل ارثی باشید، روش های پیشگیری تنها میتوانند با اصلاح عادات از شدت یافتن علائم مال اکلوژن در طول زمان جلوگیری کنند.
برخی از راه های پیشگیری از مال اکلوژن شامل موارد زیر میشود:
- ترک عادت نوزاد در استفاده از پستانک و شیشه شیر به صورت مداوم
- جلوگیری از عادت مکیدن انگشت شست توسط نوزاد
- توجه به بهداشت دهان و دندان از سنین خردسالی
- چکاپ منظم توسط ارتودنتیست از سنین کودکی
- اقدام به درمان در صورت مشاهده علائم شروع ناهنجاری در سنین کودکی
- استفاده از محافظ دهان هنگام ورزش
در این محتوا با علائم و نشانه های مال اکلوژن دندان و تفاوت آن با اکلوژن آشنا شدید. در صورتی که احساس کردید خودتان یا کودکتان دچار چنین مشکلی است، بهتر است برای تشخیص آن به یک متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک مراجعه کنید.
دکتر خدیوی، یکی از متخصصین ارتودنسی در تهران هستند که میتوانند در رابطه با اصلاح اکلوژن دندان به شما کمک کنند.
