ارتودنسی چیست؟ (راهنمای کامل ارتودنسی دندان)

ارتودنسی، فرآیندی حیاتی در دندانپزشکی است که به اصلاح ناهنجاری‌های دندان و فک می‌پردازد. این روش درمانی، که شامل استفاده از وسایل ثابت یا متحرک برای فشار آوردن به دندان‌ها است، به افراد کمک می‌کند تا لبخند زیباتر و عملکرد دهانی بهتری داشته باشند. از طریق این متن، به بررسی عمیق‌تر ارتودنسی و اهمیت آن در بهداشت دهان و دندان خواهیم پرداخت.

ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی (orthodontics) شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری، و اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌پردازد. این روش درمانی برای افرادی که دندان‌های کج، فاصله‌دار، یا فک‌هایی با قرارگیری نامناسب دارند، مناسب است. ارتودنسی به افراد کمک می‌کند تا علاوه بر داشتن لبخند زیباتر، عملکرد بهتری در جویدن و صحبت کردن داشته باشند و بهداشت دهان و دندان خود را بهبود بخشند.

اصلاح این ناهنجاری‌ها اغلب با استفاده از وسایل ارتودنسی انجام می‌شود که می‌توانند ثابت (مانند براکت‌ها و سیم‌ها) یا متحرک (مانند پلاک‌های ارتودنسی) باشند. این وسایل فشار ملایمی را بر دندان‌ها وارد می‌کنند تا به تدریج در موقعیت صحیح قرار گیرند. فرآیند ارتودنسی می‌تواند چند ماه تا چند سال طول بکشد، بسته به پیچیدگی مشکل و واکنش فرد به درمان. هدف از ارتودنسی بهبود زیبایی لبخند و افزایش کارایی عملکردی دهان و فک است، که نهایتاً منجر به بهبود کیفیت زندگی فرد می‌شود.

 فواید و مزایای ارتودنسی

1. بهبود زیبایی و ظاهر لبخند: ارتودنسی دندان‌های کج و نامنظم را صاف کرده و به افراد کمک می‌کند تا لبخندی زیباتر و جذاب‌تر داشته باشند.
2. افزایش کارایی جویدن: اصلاح قرارگیری دندان‌ها و فک به بهبود عملکرد جویدن و کاهش فشار بر دندان‌های خاص کمک می‌کند.
3. پیشگیری از مشکلات دندانی و لثه: دندان‌های مرتب بهتر تمیز می‌شوند، که این امر خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه را کاهش می‌دهد.
4. کاهش سایش غیرطبیعی دندان‌ها: ارتودنسی می‌تواند از سایش بیش از حد دندان‌ها که به دلیل قرارگیری نادرست ایجاد می‌شود، جلوگیری کند.
5. بهبود تلفظ و صحبت کردن: اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌تواند به بهبود تلفظ و وضوح کلام کمک کند.
6. کاهش درد فک و مشکلات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ): ارتودنسی می‌تواند در اصلاح مشکلات مربوط به فک و کاهش درد ناشی از آن‌ها موثر باشد.
7. افزایش اعتماد به نفس: بهبود زیبایی لبخند می‌تواند تاثیر مثبتی بر اعتماد به نفس و تصویر ذهنی فرد از خود داشته باشد.
8. پیشگیری از آسیب دندانی: دندان‌هایی که به درستی مرتب شده‌اند، کمتر در معرض آسیب‌های فیزیکی قرار دارند.
9. ارتقای بهداشت دهان و دندان: درمان موفقیت‌آمیز توسط متخصص ارتودنسی، به شما اجازه می‌دهد ساده‌تر و بهتر دندان‌ها و لثه‌هایتان را تمیز کنید. علاوه بر راحت‌تر مسواک زدن، با مرتب شدن دندان‌ها شانس کمتری برای تجمع ذرات غذا وجود دارد و خطر بیماری‌های لثه، ایجاد پلاک و حفره (پوسیدگی دندان) به شدت کاهش می‌یابد.
10. مزایای فیزیکی ارتودنسی: در سطح فیزیکی، اثرات این درمان به شانه‌ها و گردن بیمار هم می‌رسد. درد استخوان فک (ناشی از ناهنجاری‌های دندانی) می‌تواند به گردن و شانه‌ها هم منتقل شود؛ چون این استخوان با گردن و شانه فاصله کمی دارد. به این ترتیب، کاهش درد در ناحیه گردن و شانه‌ها هم از مزایای درمان موفق مشکلات دندانی خواهد بود.
11. جلوگیری از سایر مشکلات سلامتی : در کنار مزایای سلامت جسمی و روانی ارتودنسی، اینکار به شکل‌های دیگری هم سلامت را ارتقا می‌دهد. اجازه دهید بیشتر توضیح دهیم. وقتی سلامت دهان و دندان مشکل داشته باشد، احتمال دارد باکتری‌ها به جریان خون شما راه پیدا کنند. این اتفاق کارایی سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد و خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش دهد. دیابت و بیماری قلبی نمونه‌هایی از این مشکلات هستند. ارتودنسی دندان‌ها از این موضوع جلوگیری می‌کند، چنین ریسک‌هایی را کاهش می‌دهد و حتی می‌تواند به کاهش عوارض بارداری کمک کند.
12. ارتقای کیفیت خواب : پس از پایان درمان، کیفیت خواب بیمار هم بهتر می‌شود. اگر هنگام خواب دندان قروچه می‌کنید یا منطبق نبودن فک‌ها شما را آزار می‌دهد، ارتودنسی می‌تواند تغییر بسیار مثبتی را استراحت شبانه‌تان ایجاد کند.
13. بهبود سلامت روانی : مزایای این درمان به اثرات فیزیکی محدود نمی‌شود. دندان‌های کج و نامرتب می‌تواند به اعتماد به نفس شما ضربه بزند. تا حدی که هنگام صحبت کردن و لبخند زدن از نشان دادن دندان‎های‌تان احساس ناراحتی کنید. اتفاقی که درمان‌های orthodontics به خوبی آنها رابرطرف می‌کند.

 

 

به این ترتیب، متخصص ارتودنسی کیست؟

طبق تعریف ارتودنسی، دکتر ارتودنسی در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان ناهنجاری‌های دندانی و فک و صورت آموزش دیده‌اند، و روی تمام گزینه‌ها و فناوری‌های درمانی برای صاف کردن دندان‌ها و تراز کردن فک‌ها تسلط دارند.

این متخصصانِ دندانپزشکی در درجه اول برای مرتب کردن دندان‌ها شناخته می‌شوند، اما می‌توانند به رفع بایت‌های دردناک و نامرتب، حرکت دندان ناشی از عادات بد مانند مکیدن انگشت شست و حتی برخی از اشکال آپنه خواب هم کمک کنند.

آنها چنین مهارت‌هایی را پس از دوره پنج‌ساله دندانپزشکی عمومی، در طول ۵۰۰۰ ساعت آموزش تخصصی (معادل سه سال مطالعه تمام‌وقت) در زمینه ارتودنسی دندان کسب می‌کنند.

دندانپزشک‌ها مدرک عمومی این رشته را دارند. آنها می‌توانند مشکلات و بیماری‌های رایج دندان، دهان و لثه را تشخیص دهند و درمان کند و حتی عمل‌های زیبایی روی دندان‌ها انجام دهند، اما هنگام نیاز بیماران‌شان را به یک ارتودنتیست ارجاع می‌دهند.

انواع ارتودنسی و وسایل ارتودنسی

برای نوشتن در مورد انواع ارتودنسی و وسایل ارتودنسی، ابتدا به بررسی و شناخت دقیق این دو مقوله می‌پردازیم. ارتودنسی یکی از شاخه‌های تخصصی دندانپزشکی است که به تصحیح ناهنجاری‌های دندان‌ها و فک می‌پردازد. این فرآیند ممکن است برای بهبود زیبایی لبخند و همچنین عملکرد صحیح دهان و دندان‌ها انجام شود. در ادامه، انواع ارتودنسی و وسایل مورد استفاده در این روش درمانی را بررسی خواهیم کرد.

انواع ارتودنسی:

1. ارتودنسی ثابت: این روش شایع‌ترین نوع ارتودنسی است و شامل براکت‌ها، سیم‌ها، و بندهایی می‌شود که بطور دائمی بر روی دندان‌ها نصب می‌شوند. ارتودنسی ثابت می‌تواند از مواد مختلفی مانند فلز، سرامیک، یا پلاستیک شفاف ساخته شود تا زیبایی ظاهری بیمار را بهبود ببخشد.
2. ارتودنسی متحرک: این نوع از ارتودنسی شامل دستگاه‌های قابل برداشت است که برای درمان ناهنجاری‌های خفیف تا متوسط استفاده می‌شوند. مزیت اصلی آن‌ها این است که برای غذا خوردن، مسواک زدن، و نخ دندان کشیدن قابل برداشتن هستند.
3. ارتودنسی نامرئی (Invisalign): یک روش نوآورانه که شامل سری از قالب‌های شفاف و قابل برداشت می‌شود. این قالب‌ها به تدریج دندان‌ها را به موقعیت صحیح هدایت می‌کنند. این روش برای بزرگسالان و نوجوانانی که به دنبال یک گزینه کمتر قابل مشاهده هستند، ایده‌آل است.
4. ارتودنسی لینگوال: این نوع ارتودنسی شبیه به ارتودنسی ثابت است اما براکت‌ها و سیم‌ها در پشت دندان‌ها نصب می‌شوند تا از دید مخفی باشند.

وسایل ارتودنسی:

1. براکت‌ها: قطعات کوچکی که به دندان چسبانده می‌شوند و نقش اصلی در فرآیند ارتودنسی دارند.
2. سیم‌های ارتودنسی: این سیم‌ها براکت‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند و نیروی لازم برای حرکت دندان‌ها را فراهم می‌آورند.
3. الاستیک‌ها و بندها: برای ایجاد نیروی اضافی یا هدایت حرکت دندان‌ها به سمت خاص استفاده می‌شوند.
4. ریتینرها: پس از پایان درمان ارتودنسی، برای حفظ موقعیت دندان‌ها در جای خود استفاده می‌شوند.

ارتودنسی نه تنها به بهبود زیبایی لبخند کمک می‌کند بلکه در بهبود عملکرد جویدن و سلامت کلی دهان و دندان نیز موثر است. انتخاب نوع ارتودنسی بستگی به نیازهای فردی، شدت ناهنجاری‌ها، و ترجیحات زیبایی‌شناسی بیمار دارد.

ارتودنسی دندان برای چه کسانی است و کاربردهای آن

ارتودنسی دندان، که یکی از تخصص‌های مهم در حوزه دندانپزشکی است، برای افرادی که دارای ناهنجاری‌های دندانی و فکی هستند، اعمال می‌شود. این روش درمانی می‌تواند برای طیف وسیعی از بیماران، از کودکان گرفته تا بزرگسالان، مناسب باشد. در ادامه به برخی از موارد استفاده ارتودنسی و کاربردهای آن اشاره می‌کنیم.

برای چه کسانی است؟

۱. کودکان و نوجوانان: توصیه می‌شود که کودکان تا سن ۷ سالگی برای ارزیابی ارتودنسی معاینه شوند تا ناهنجاری‌های احتمالی در سنین رشد قابل تشخیص و درمان باشند.

۲. بزرگسالان: هیچ محدودیت سنی برای ارتودنسی وجود ندارد. بزرگسالانی که دندان‌های نامرتب یا مشکلات فکی دارند می‌توانند از این درمان بهره‌مند شوند.

کاربردهای ارتودنسی

۱. تصحیح ناهنجاری‌های دندانی: ارتودنسی برای اصلاح فاصله بین دندان‌ها، دندان‌های شلوغ و همپوشانی، و نامرتبی دندان‌ها استفاده می‌شود.

۲. اصلاح مشکلات گاز گرفتن و جویدن: ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌توانند بر توانایی فرد برای جویدن و گاز گرفتن تأثیر بگذارند. ارتودنسی به بهبود عملکرد و افزایش کارایی جویدن کمک می‌کند.

۳. پیشگیری از مشکلات دندانی در آینده: اصلاح ناهنجاری‌های دندانی می‌تواند از بروز مشکلات بیشتر مانند سایش بیش از حد دندان‌ها، مشکلات لثه، و بیماری‌های دندانی پیشگیری کند.

۴. بهبود بهداشت دهان و دندان: دندان‌های نامرتب ممکن است تمیز کردن را دشوار کنند و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش دهند. ارتودنسی با مرتب کردن دندان‌ها، بهداشت دهان و دندان را بهبود می‌بخشد.

۵. افزایش اعتماد به نفس: ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌توانند بر اعتماد به نفس و تصویر ذهنی فرد تأثیر منفی بگذارند. ارتودنسی با بهبود ظاهر لبخند، می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس کمک کند.

۶. اصلاح مشکلات فکی: ارتودنسی همچنین می‌تواند برای اصلاح مشکلات مربوط به ناهنجاری‌های فکی مانند اوربایت (overbite)، آندربایت (underbite)، و کراس‌بایت (crossbite) استفاده شود.

اورجت

اورجت (Overjet) به بیرون زدگی دندان‌های جلوییِ فک بالا اشاره می‌کند. مشخصه چنین بایتی این است که دندان‌های بالا خیلی به جلو کشیده می‌شوند، یا اینکه دندان‌های پایین به اندازه کافی امتداد نمی‌یابند.

 

اوربایت (دیپ‌بایت)

اوربایت (Overbite) یا دیپ بایت (Deep bite) حالتی است که دندان‌های فک بالا، دندان‌های فک پایین را به حدی غیر طبیعی می‌پوشانند. این هم‌پوشانی می‌تواند آنقدر شدید باشد که دندان‌های جلویی پایین به سقف دهان برخورد کنند و به آن آسیب بزنند.

 

اپن‌بایت

اپن‌بایت (Open bite)، به معنی باز بودن بین فک‌ها در بخش جلویی، عقبی یا کناره‎ها، از دیگر ناهنجاری‌هایی است که با ارتودنسی اصلاح می‌شود.

در این وضعیت دندان‌های آسیا روی هم قرار می‌گیرند، اما دندان‌های جلویی روی هم قرار نمی‌گیرند و فضای ایجادشده مانع جویدن صحیح غذا می‌شود.

 

آندربایت (ریورس بایت)

آندربایت (underbite) یا ریورس بایت (Reverse bite) زمانی است که دندان‌های پایینی به سمت جلو کشیده می‌شوند، گویی چیزی فک را به سمت بیرون فشار می‌دهد. این ناهنجاری می‌تواند خفیف (وقتی دندان‌های جلو تقریبا به هم می‌رسند) یا شدید (وقتی به دلیل فاصله بسیار زیاد دندان‌ها اصلا به هم نمی‌رسند) باشد.

در هرحالت، ارتودنسی دندان به خاطر بیرون زدگی دندان‌های جلوییِ فک پایین ضروری است؛ چون این مشکل معمولا به طور طبیعی برطرف نمی‌شود.

کراس‌بایت

در کراس‌بایت (Crossbite) دندان‌های بالایی در داخل دندان‌های پایینی قرار می‌گیرند، مثلا هنگام جویدن غذا. به درستی قرار نگرفتن عرضیِ دندان‌ها روی هم در این عارضه می‌تواند منجر به رشد نامناسب فک شود.

در نهایت، ارتودنسی فراتر از یک درمان زیبایی است و به بهبود کلی سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. مشاوره با یک متخصص ارتودنسی می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از نیازهای فردی و گزینه‌های درمانی در دسترس داشته باشید.

 

سن مناسب برای ارتودنسی

توصیه‌شده است که کودکان در سن ۷ سالگی برای اولین معاینه ارتودنسی به دندانپزشک مراجعه کنند. در این سن، دندان‌های دائمی شروع به رویش می‌کنند و متخصص ارتودنسی می‌تواند ناهنجاری‌های احتمالی را زودتر شناسایی کند، از جمله مشکلات مربوط به رشد فک و چیدمان دندان‌ها. این امکان وجود دارد که با تشخیص زودهنگام، برخی از این مشکلات را می‌توان با اقدامات ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر درمان کرد و حتی از پیچیدگی‌های بیشتر در آینده جلوگیری نمود. با این حال، ارتودنسی محدود به سن خاصی نیست و افراد در هر سنی می‌توانند از فواید این درمان بهره‌مند شوند. بزرگسالان نیز می‌توانند ارتودنسی کنند تا ظاهر لبخند خود را بهبود ببخشند و عملکرد دهان و دندان‌های خود را ارتقا دهند. مهم این است که سلامت کلی دهان در نظر گرفته شود و درمان بر اساس نیازهای فردی و توصیه‌های متخصص ارتودنسی انجام گیرد.

مراحل ارتودنسی دندان

مراحل ارتودنسی را در ۳ مرحله کلی می‌توان بیان کرد:

مرحله اول: معاینات و برنامه‌ریزی

در فاز اول ارتودنتیست با معاینه دقیق مشخص می‌کند که چطور باید دندان‌ها را به موثرترین شکل مرتب کند. چندویزیت اول در مطب معمولا شامل چنین ارزیابی‌هایی می‌شود:

• ارزیابی‌های پزشکی و دندانپزشکی: مشکلات دندانی و فیزیکی معمولا با هم اتفاق می‌افتند. مثلا مشکلاتِ دندان و دهان می‌تواند منجر به عارضه‌های پزشکی شود، یا ناشی از آن باشد. هدف این است که متخصص مطمئن شود مسائل پزشکی و دندانی قبلی پیش از شروع ارتودنسی دندان کاملا تحت کنترل هستند.
• قالب‌گیری: اینجا با یک خمیر یا بتونه مخصوص از دندان‌های بیمار قالب گرفته می‌شود. این قالب با گچ پر می‌شود تا مدل دقیق دندان‌های مشخص شود. اینکار به ارتودنتیست اجازه می‌دهد تا موقعیت هردندان و نحوه ارتباط آن با دندان‌های دیگر را به دقت بررسی کند.
• عکسبرداری با اشعه ایکس: این یک روش فوق العاده برای مشاهده عوارض احتمالی یا آسیب‌های قبلی به مفصل فک است. اشعه ایکس همچنین موقعیت دقیق هردندان و ریشه(های) آن را به وضوح به متخصص ارتودنسی نشان می‌دهد.
• ایجاد تصاویر با کامپیوتر: به کمک این تصاویر متخصص بررسی می‌کند که درمان‌های خاص چطور روی شکل صورت و تقارن فک تاثیر می‌گذارد، و برنامه درمان را طراحی و برنامه‌ریزی خواهد کرد.
• تصاویر: معمولا مطب‌ها عکس‌های معمولی‌ای را هم از دندان‌های شما برای نمونه‌کار قبل و بعد ارتودنسی دندان می‌گیرند. این تصاویر نحوه پیشرفت درمان و تاثیر آن روی صورت را به بهترین شکل (حتی به خود شما) نشان می‌دهند.

این گام‌ها با هدف تشخیص و ایجاد یک برنامه درمانی سفارشی برای بیمار انجام می‌شود.

مرحله دوم: فاز فعال

منظور از فاز فعال، مرحله‌ای است که بریس‌ها روی دندان قرار می‌گیرند. بنابراین، در این مرحله متخصص دستگاه(های) ارتودنسیِ سفارشی‌ای را تجویز می‌کند تا به آرامی دندان‌ها را در جهت مناسب حرکت دهند. این دستگاه ممکن است ثابت یا متحرک باشند، که بالاتر کامل معرفی‌شان کردیم.

هردستگاهی که انتخاب شود و روی دندان‌ها قرار بگیرد، متخصص در ویزیت‌های مدون آن را تنظیم می‌کند تا فشار کافی و مداوم در طول درمان به دندان‌ها وارد شود. علاوه بر این مراجعه‌ها در فواصل زمانی معین، در صورت شکستن یا آسیب دیدن (بخشی از) دستگاه هم باید سریعا به مطب مراجعه کرد.

مرحله سوم: فاز غیر فعال (ریتنشن)

همان‌طور که حدس می‌زنید، منظور از فاز غیر فعال مرحله‌ای از درمان است که بریس‌ها دیگر روی دندان‌ها قرار ندارند.

برای مشاهده فیلم دیباند ارتودنسی ویدئو زیر را از دست ندهید:

 

وقتی دندان‌ها در جای درست‌شان قرار بگیرند، کار بریس‌های ثابت/متحرک تمام می‌شود. مهمترین (و برای بیشتر بیماران دست و پا گیرترین) مرحله ارتودنسی دندان اینجا به پایان می‌رسد. حالا باید از نگهدارنده‌های سفارشی (ریتینر ارتودنسی) استفاده کرد.

این نگهدارنده‌ها اجازه نمی‌دهند دندان‌ها به موقعیت قبلی‌شان برگردند. از آنها باید برای مدت زمان مشخصی در روز برای یک دوره توصیه‌شده استفاده کرد. در طول این مرحله استخوان فکِ اطراف دندان‌های مرتب‌شده اصلاح می‌شود و تغییر شکل می‌دهد تا به طور کامل آنها را در جایگاه صحیح‌شان ثابت نگه دارد.

فیلم توضیحات دکتر درباره ی ریتنر ثابت ارتودنسی را از دست ندهید:

 

اقدامات قبل از ارتودنسی

قبل از شروع به درمان ارتودنسی، چندین اقدام مهم وجود دارد که باید انجام شود تا از آمادگی کامل بیمار و دهان و دندان او برای این فرآیند درمانی اطمینان حاصل شود. در اینجا به برخی از مهم‌ترین اقدامات پیش از ارتودنسی اشاره می‌کنیم:

۱. معاینه و مشاوره اولیه
معاینه دقیق دهان و دندان‌ها: ارزیابی وضعیت بهداشت دهان و دندان و شناسایی هرگونه مشکل پوسیدگی دندان، بیماری لثه یا سایر شرایط که ممکن است بر درمان ارتودنسی تاثیر بگذارد.
گرفتن عکس‌های رادیوگرافی: برای بررسی وضعیت ریشه‌های دندانی، استخوان فک و موقعیت دندان‌های نهفته.
مشاوره: بحث در مورد اهداف درمانی، روش‌های درمان موجود و توضیح فرآیند درمان.

۲. بهبود بهداشت دهان و دندان
درمان پوسیدگی‌های دندانی و بیماری‌های لثه: اطمینان از اینکه دهان در بهترین وضعیت بهداشتی قبل از شروع درمان ارتودنسی باشد.
تمیزکاری حرفه‌ای دندان‌ها: از بین بردن پلاک و جرم دندانی برای جلوگیری از مشکلات لثه در طول درمان ارتودنسی.

۳. بررسی وضعیت سلامت عمومی
ارزیابی سلامت عمومی: بررسی هرگونه شرایط پزشکی که ممکن است بر درمان ارتودنسی تاثیر بگذارد.
مشورت با سایر متخصصان: در صورت نیاز، هماهنگی با متخصصان دیگر مانند جراح فک و صورت یا پزشک عمومی برای حصول اطمینان از آمادگی کامل برای ارتودنسی.

۴. برنامه‌ریزی درمانی دقیق
تهیه برنامه درمانی سفارشی: بر اساس نیازها و اهداف خاص بیمار، انتخاب روش درمانی مناسب (مانند ارتودنسی ثابت، متحرک، سرامیکی یا نامرئی).
توضیح فرآیند درمان و هزینه‌ها: ارائه اطلاعات شفاف در مورد مدت زمان درمان، هزینه‌های مرتبط و انتظارات واقع‌بینانه از نتایج درمان.

۵. آمادگی روانی و عملی
آموزش بهداشت دهان و دندان در طول درمان: تاکید بر اهمیت مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان در طول دوره ارتودنسی.
آمادگی برای تغییرات زندگی: بررسی تغییرات لازم در رژیم غذایی، عادات روزانه و برنامه‌ریزی برای جلسات پیگیری منظم.

انجام این اقدامات قبل از شروع درمان ارتودنسی می‌تواند به اطمینان از روند درمانی موفقیت‌آمیز و کاهش احتمال بروز مشکلات در طول درمان کمک کند.

نحوه چسباندن براکت به دندان‌ها

 

 

فرآیند چسباندن براکت‌ها به دندان‌ها در ارتودنسی ثابت، یکی از مراحل اصلی درمان ارتودنسی است که با دقت و تخصص بالایی انجام می‌شود. این فرآیند به طور خلاصه شامل مراحل زیر است:

۱. آماده‌سازی دندان‌ها
تمیز کردن دندان‌ها: ابتدا دندان‌ها به طور کامل تمیز می‌شوند تا از هرگونه پلاک، جرم یا باقیمانده غذا پاک شوند.
پولیش دندان‌ها: سپس سطح دندان‌ها پولیش داده می‌شود تا زبری لازم برای اتصال بهتر براکت‌ها ایجاد شود.

۲. اتچینگ
اتچینگ سطح دندان: از یک ماده اتچینگ (معمولاً اسید) بر روی سطح دندان‌ها استفاده می‌شود تا میکروپورهایی ایجاد شود که به چسبندگی بهتر براکت‌ها کمک می‌کند.

۳. زدن چسب
اعمال چسب: بر روی هر دندان و یا بر روی خود براکت، چسب ارتودنسی اعمال می‌شود. این چسب‌ها مخصوص هستند و باید تحت نور خاصی (معمولاً نور UV) فعال شوند.

۴. قرار دادن براکت‌ها
چسباندن براکت‌ها: براکت‌ها بر روی سطح دندان‌ها در موقعیت دقیق و محاسبه شده‌ای قرار داده می‌شوند. موقعیت دقیق براکت‌ها بسیار مهم است زیرا بر روی نتیجه نهایی درمان تأثیرگذار است.

۵. فعال‌سازی چسب
سخت شدن چسب: پس از قرار دادن براکت‌ها، نوری خاص برای سخت شدن چسب استفاده می‌شود. این مرحله اطمینان حاصل می‌کند که براکت‌ها به خوبی به دندان‌ها متصل شده‌اند.

۶. بررسی و تنظیم
– بررسی نهایی: پس از چسباندن همه براکت‌ها، ارتودنتیست وضعیت آن‌ها را بررسی و در صورت نیاز تنظیمات لازم را انجام می‌دهد.

این فرآیند نیازمند دقت بالا و تخصص ارتودنتیست است تا از دقت بالا در قرارگیری براکت‌ها و به دنبال آن، اثربخشی درمان اطمینان حاصل شود.

 

مراقبت و تمیزکردن دندان‌ها در هنگام ارتودنسی

 

 

مراقبت و تمیزکردن دندان‌ها در هنگام ارتودنسی

۱. استفاده از مسواک نرم:
برای تمیز کردن دقیق دندان‌ها و اطراف براکت‌ها، استفاده از یک مسواک نرم توصیه می‌شود. مسواک‌زدن باید پس از هر وعده غذایی و قبل از خواب انجام شود.

۲. استفاده از نخ دندان مخصوص:
استفاده از نخ دندان برای ارتودنسی به شما کمک می‌کند تا مناطق بین براکت‌ها و زیر سیم‌ها را تمیز کنید.

۳. استفاده از دهانشویه:
دهانشویه‌های ضد باکتریایی می‌توانند به کاهش پلاک و جلوگیری از التهاب لثه کمک کنند.

۴. اجتناب از غذاهای سخت و چسبناک:
غذاهای سخت و چسبناک می‌توانند به براکت‌ها آسیب بزنند یا آن‌ها را از دندان جدا کنند.

۵. بازدیدهای منظم از متخصص ارتودنسی:
مراجعه منظم به ارتودنتیست برای بررسی پیشرفت درمان و انجام تنظیمات لازم اهمیت دارد.

۶. محافظت از دهان و دندان:
در صورت فعالیت‌های ورزشی یا تماسی، استفاده از محافظ دهان توصیه می‌شود تا از آسیب به براکت‌ها و دندان‌ها جلوگیری کند.

توصیه‌های کلی

تمیزکاری مداوم و دقیق: تمیزکاری مداوم و دقیق اطراف براکت‌ها و سیم‌ها برای جلوگیری از تجمع پلاک و پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها ضروری است.
صبر و پشتکار: مراقبت مناسب از دندان‌ها در طول دوره ارتودنسی ممکن است زمان‌بر و گاهی اوقات دشوار باشد، اما نتایج نهایی ارزش تلاش را دارد.

آیا ارتودنسی درد دارد

ارتودنسی یکی از روش‌های رایج برای بهبود زیبایی و کارکرد دندان‌ها است که ممکن است برخی افراد نگران درد ناشی از آن باشند. در پاسخ به سوال شما، بله، ارتودنسی ممکن است در برخی مراحل درد یا ناراحتی ایجاد کند، اما میزان درد و تجربه آن برای هر فرد متفاوت است.

در ادامه به برخی از نکات مربوط به درد ارتودنسی اشاره می‌کنیم:

۱. نصب اولیه: در هنگام نصب اولیه بریس‌ها یا سایر دستگاه‌های ارتودنسی، ممکن است فشار خفیفی را بر روی دندان‌ها احساس کنید. این امر طبیعی است و معمولاً پس از چند روز کاهش می‌یابد.

۲. تنظیمات دوره‌ای: در طول دوره درمان، نیاز است که ارتودنتیست تنظیماتی را بر روی دستگاه‌ها انجام دهد تا دندان‌ها به تدریج به موقعیت مطلوب خود منتقل شوند. پس از هر جلسه تنظیم، ممکن است برای چند روز درد یا ناراحتی احساس کنید.

۳. مراقبت‌های خانگی: استفاده از موم ارتودنسی برای پوشاندن قسمت‌های تیز و آزاردهنده بریس‌ها، استفاده از دهانشویه‌های مخصوص و مسکن‌های تجویز شده توسط پزشک می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند.

۴. تغذیه: در روزهای اول پس از نصب یا تنظیم بریس‌ها، خوردن غذاهای نرم و آسان بلع می‌تواند به کاهش فشار بر دندان‌ها و کاهش درد کمک کند.

۵. بهداشت دهان و دندان: رعایت بهداشت دهان و دندان با استفاده از ابزارهای مخصوص مانند برس‌های ارتودنسی و نخ دندان‌های ویژه می‌تواند به جلوگیری از التهاب لثه و کاهش درد کمک کند.

در نهایت، اگرچه ارتودنسی ممکن است در برخی مواقع با درد یا ناراحتی همراه باشد، این شرایط موقتی است و با راهنمایی‌های متخصص ارتودنسی و رعایت نکات مراقبتی، قابل کنترل خواهد بود. هدف نهایی، دستیابی به نتیجه‌ای است که سلامت و زیبایی دندان‌های شما را بهبود بخشد.

درمان ارتودنسی دندان چه ناهنجاری‌هایی را اصلاح می‌کند؟

حالا که می‌دانیم ارتودنسی دندان چیست، قصد داریم ببینیم چه افرادی به این درمان تخصصی احتیاج دارند. همان‌طور که تا اینجا متوجه شدیم، این درمان ناهنجاری‌های مربوط به فک‌ها، بایت و دندان‌ها را اصلاح می‌کند. اجازه دهید دقیق‌تر این مشکلات را بررسی کنیم:

نامرتبی و شلوغی دندان‌ها

هنگامی که استخوان فک فضای کافی را برای تمام دندان‌های در حال رشد نداشته باشد، شلوغی یا ازدحام دندانی (Crowding) رخ می‌دهد.

این ناهنجاری معمولا با وسیع‌کننده کام درمان می‌شود تا احتیاجی به کشیدن دندان(های) سالم بیمار برای ارتودنسی نباشد. دندان عقل نهفته هم می‌تواند باعث شلوغی شود. اگر همین‌طور باشد، باید آن را کشید.

 

عدم تقارن خط وسط دندان‌ها

مطابقت نداشتن خط وسط دندان‌ها هم نشانه نیاز به ارتودنسی دندان است. این عدم تقاون وقتی خود را نشان می‌دهد که دندان‌های بالا یا پایین به سمت راست یا چپ حرکت کرده باشند.

 

وجود فاصله

وجود فاصله بین دندان ها هم می‌تواند به خاطر از دست دادن یک یا چند دندان ایجاد شود، یا صرفا به خاطر مدل رشد دندان‌ها و یک موضوع زیبایی باشد.

 

دندان‌های نهفته

دندان‌های ثانویه برخی افراد در موقعیت مناسبی قرار نمی‌گیرند یا اصلا از لثه بیرون نمی‌آیند. ارتودنسی به هدایت و تثبیت این دندان‌ها در موقعیت صحیح‌شان کمک می‌کند.

 

 

معایب ارتودنسی

مزایای شگفت‌انگیز این درمان را دیدید؛ نکات مثبتی که فراتر از زیبایی هستند و در حوزه سلامت عمومی قرار می‌گیرند. اما آیا این یعنی ارتودنسی هیچ مشکلی را برای بیمار ایجاد نمی‌کند؟

پاسخ کوتاه «خیر» است، چون هیچ روش پزشکی و همچنین دندانپزشکی بدون خطر نیست. بروز خطر بسیار کم است، اما احتمال بروز عوارض نادری وجود دارد که می‌تواند بیمار را به زحمت بیندازد. در ادامه خلاصه مفیدی از عوارض احتمالی استفاده از “بریس‌ها” را می‌بینید:

پوسیدگی دندان و بیماری لثه

وقتی بریس در دهان نصب می‌شود، بخش‌هایی از دندان‌ها و لثه‌ها که نزدیک یا زیر سیم‌ها و براکت‌ها هستند به سختی تمیز می‌شوند. در نتیجه ذرات غذا در این نواحی به دام می‌افتند، باعث تجمع پلاک دندانی می‌شوند و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش می‌دهند.

رعایت بهداشت دهان و دندان (روزانه حداقل دوبار مسواک زدن کامل یکبار نخ دندان کشیدن) هنگام استفاده از بریس‌های ارتودنسی بسیار مهم است تا از چنین مشکلاتی جلوگیری شود.

آسیب به بافت نرم دهان

در صورت ارتودنسی دندان با بریس، احتمال دارد گونه‌های داخلی، لب‌ها و لثه‌های‌تان در جایی که با براکت‌ها و سیم‌های فلزی تماس دارند، دردناک شوند. امکان زخم شدن این بافت‌های نرم و تبدیل آن زخم به آفت دهان هم وجود دارد.

در صورت بروز هریک از این مشکلات، ارتودنتیست می‌تواند درمان مناسب را برای کاهش درد و سوزش و کمک به بهبود نقاط حساس تجویز کند، مثلا استفاده از موم مخصوص ارتودنسی.

تحلیل ریشه

تحلیل ریشه در طول استفاده از بریس‌ها به معنی کوتاه شدن ریشه دندان‌هاست. معمولا این اتفاق از کاهش جزئی نوک ریشه فراتر نمی‌رود و هیچ مشکلی در طولانی‌مدت برای آن دندان(ها) ایجاد نمی‌کند.

بسیار به ندرت، تحلیل ریشه تا یک دوم یا بیشتر هم اتفاق می‌افتد. این می‌تواند به طور قابل توجهی بر سلامت و ثبات طولانی‌مدت دندان‌های آسیب‌دیده تاثیر بگذارد.

علت این موضوع دقیقا مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد استفاده از بریس برای مدت طولانی (بیشتر از دو تا سه سال) احتمال آن را افزایش می‌دهد. بسیاری از متخصصان ارتودنسی برای تعیین اینکه آیا ریشه در طول درمان تحلیل رفته است یا خیر، در مراحل مختلف درمان از دهان عکس‌برداری می‌کنند.

کلسیفیکاسیون و حفره‌ها

همانطور که گفتیم، بهداشت مناسب دهان و دندان برای بیمارانی که بریس دارند، هم برای سلامت و هم برای ظاهر دندان‌ها بسیار مهم است.

کلسیفیکاسیون (Calcification) به صورت لکه‌های سفید روی دندان‌ها ظاهر می‌شود. اگر غذا و پلاک به خوبی و به طور منظم پاک نشوند، حفره‌ها به سرعت روی دندان‌ها شکل می‌گیرند. با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و رژیم غذایی کم‌قند به راحتی می‌توان از این عارضه در پروسه ارتودنسی دندان پیشگیری کرد.

واکنش‌های آلرژیتیک

اینکه بیماری به لاتکس موجود در اورینگ‌ها (O-ring) یا فلز استفاده‌شده در بریس‌ها واکنش آلرژیک نشان دهد، بسیار بسیار نادر است.

اگر شما یا فرزندتان به نیکل یا لاتکس حساسیت دارید، قبل از شروع هرگونه درمان ارتودنتیست خود را مطلع کنید تا از کش‌های بدون لاتکس و بریس‌هایی با فلزات جایگزین استفاده شود.

آنکیلوز دندان

وقتی می‌پرسید عوارض ارتودنسی چیست، با شرایط نادر متعددی روبه‌رو خواهید شد؛ از جمله این مورد. این یکی دیگر از عوارض فوق‌العاده نادر، اما جدیِ این درمان است.

آنکیلوز (Ankylosis) ادغام ریشه دندان با استخوان است. اگر دندانی به استخوان فک جوش خورده باشد، بریس‌ها نمی‌توانند آن را حرکت دهند. در نتیجه تمام دندان‌های مجاور شروع به حرکت در اطراف دندان انکیلوز می‌کنند. این اجازه نمی‌دهد که دندان‌ها و بایت به درستی اصلاح شوند.

با عکس‌برداری و معاینه، آنکیلوز دندان در شرایط خاصی تشخیص داده می‌شود.

برگشت (ریلپس) ارتودنسی

تا اینجا دیدیم که مهمترین عوارض ارتودنسی دندان چیست. این یک مورد را هم اضافه می‌کنیم، هرچند دقیقا یک عارضه نیست و بیشتر یک پیامد در شرایط خاص است.

ریلپس (Relapse) ارتودنسی به معنی حرکت دندان‌ها پس از برداشتن بریس‌هاست. برای جلوگیری از این مشکل، بیماران پس از درمان باید از ریتینرها (Retainers) یا نگهدارنده‌ها طبق دستورالعمل استفاده کنند.

خطر ریلپس بلافاصله پس از برداشتن بریس‌ها بالاست. به همین خاطر نگهدارنده‌ها آخرین مرحله از مرتب‌سازی دندان‌ها محسوب می‌شوند و نه یک گزینه اختیاری.

حتی چندسال پس از برداشتن براکت‌ها هم دندان‌ها به حرکت کردن تمایل دارند. این موضوع طبیعی و بیشتر به خاطر تغییرات مرتبط با سن است که تقریبا در هربیمار با درجه‌های مختلف رخ می‌دهد. استفاده طولانی‌مدت از نگهدارنده‌ها از این اتفاق جلوگیری می‌کند.

همچینین می توان به موارد دیگر هم اشاره کرد:

• درد و ناراحتی: بسیاری از افراد در طول دوره درمان ارتودنسی، به ویژه پس از تنظیم ویزیت‌ها، احساس درد و ناراحتی می‌کنند. این امر به دلیل فشار وارد شده به دندان‌ها برای جابجایی آنها است.
• محدودیت‌های غذایی: در طول دوره ارتودنسی، بیماران باید از خوردن غذاهای سخت، چسبنده یا بسیار ترد خودداری کنند تا از آسیب دیدن وسایل ارتودنسی جلوگیری شود.
• بهداشت دهان و دندان: نگهداری مناسب از بهداشت دهان و دندان در طول دوره ارتودنسی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. وسایل ارتودنسی می‌توانند مانعی برای تمیز کردن کامل دندان‌ها و لثه‌ها ایجاد کنند.
• مدت زمان درمان: درمان ارتودنسی ممکن است طولانی باشد، به طور معمول بین ۱۸ تا ۲۴ ماه، اما در برخی موارد ممکن است بیشتر طول بکشد. این امر می‌تواند برای برخی بیماران دشوار باشد.
• هزینه: درمان ارتودنسی می‌تواند گران باشد و بسته به نوع وسایل ارتودنسی و مدت زمان درمان، هزینه‌ها متفاوت خواهند بود.
• احتمال بروز مشکلات دندانی: در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب، افزایش خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه وجود دارد.
• نیاز به استفاده از نگهدارنده: پس از پایان یافتن دوره ارتودنسی، برای جلوگیری از بازگشت دندان‌ها به حالت اولیه، استفاده از نگهدارنده‌ها ضروری است که ممکن است برای برخی افراد ناراحت‌کننده باشد.
• تأثیر بر ظاهر: برخی افراد ممکن است نسبت به ظاهر خود با وسایل ارتودنسی حساس باشند، به ویژه بزرگسالان و نوجوانان.
• خطر آسیب به وسایل ارتودنسی: ورزش و فعالیت‌های فیزیکی می‌توانند خطر آسیب دیدگی وسایل ارتودنسی را افزایش دهند.

با وجود این معایب، ارتودنسی می‌تواند نتایج بسیار مثبتی برای سلامت دهان و دندان و زیبایی لبخند فرد به ارمغان بیاورد. مشاوره با یک متخصص ارتودنسی می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم‌گیری آگاهانه‌ای داشته باشید.

پیامدهای عدم انجام ارتودنسی

این پروسه عوارضی دارد؛ اما همان‌طور که گفتیم اکثرا بسیار نادر هستند. همچنین، با پیشرفت فناوری‌های این درمان و گزینه‌های جایگزین (از جمله بریس‌های متحرک) می‌توان این خطرات را به حداقل رساند و یا کاملا حذف کرد.

پیش از اینکه ارتودنتیست برنامه درمان‌تان را مشخص و طراحی کند، دقیقا به شما گفته می‌شود عوارض احتمالیِ آن ارتودنسی چیست. اما موضوع ثابت اینجاست که تقریبا همیشه کفه ترازو به نفع انجام درمان سنگین است. به ویژه اگر عوارض انجام ندادن اینکار را در نظر بگیرید:

تاثیر منفی روی رشد صورت

اگر کجی و نامرتبی دندان‌ها در سن مناسب (مثلا دوران کودکی تا نوجوانی) درمان نشود، می‌توانند روی رشد صورت تاثیر بگذارند و تناسب‌های آن را بهم بزنند. در این صورت، با گذشت زمان مشکلات ارتودنسی شدیدتر خواهند شد.

دندان‌های کج ارتباط فک بالا و پایین را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند و منجر به بایت معیوب می‌شود؛ موضوعی که چالش‌های دیگری را به دنبال دارد.

مختل کردن عملکرد دهان

دندان‌های کج، فاصله‌دار یا به طور کلی نامرتب عملکردهای دهان مانند جویدن و صحبت کردن را مختل می‌کنند.

درست جویده نشدن غذا فرآیندهای گوارشی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گفتار صحیح هم ارتباط نزدیکی با موقعیت دندان‌ها و زبان دارد. دندان‌های نامرتب روی نحوه تلفظ کلمات تاثیر می‌گذارد. نوک زبانی صحبت کردن از شایع‌ترین و ساده‌ترین نتایج این اتفاق است.

افزایش بیماری‌های دهان و دندان

بدون ارتودنسی دندان، تمیز نگه داشتن دندان‌های کج دشوار است. این دندان‌ها مکانی امن و دور از دسترس مسواک برای تجمع پلاک‌اند. پلاک‌ها مسئول بیماری‌های مختلف دهان مانند حفره‌های دندانی، بیماری‌های لثه و بوی بد دهان هستند.

خطر مشکلاتِ مفصل فک

زندگی با دندان‌های نامرتب در درازمدت می‌تواند منجر به اختلالات گیجگاهی فکی شود. وقتی دندان‌ها در موقعیت صحیح نباشند، نیروهای دهان به درستی توزیع نمی‌شود. در نتیجه بخشی از دهان فشار بیشتری را تحمل می‌کند. این توزیع نابرابر نیرو روی مفصل فک تاثیر منفی می‌گذارد.

خطر آسیب‌دیدگی

بدون ارتودنسی، دندان‌های جلوییِ بیرون‌زده در معرض خطر بیشتری برای آسیب‌دیدگی و شکستگی در ضربه هستند. این دندان‌ها ممکن است ترک بخورند، لب‌پر شوند یا حتی بیفتند. خطر آسیب به بافت‌های نرم مانند لثه، گونه‌ها و لب‌ها هم همیشه وجود دارد.

افت سلامت عمومی

دندان‌های نامرتب به دلیل تاثیری که بر سلامت دهان و دندان دارند، روی سلامت کلی هم موثرند. آنها می‌توانند باعث هضم معیوب، اختلالات گفتاری، بوی بد دهان و بیماری‌های دندانی شوند. تاثیر ناهنجاری‌های فک و دندان روی سلامت روان هم قابل چشم‌پوشی نیست.

 

همچنین می توان به موارد زیر هم اشاره کرد:

1. افزایش خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه: دندان‌های کج و نامرتب می‌توانند تمیز کردن دندان‌ها را دشوار کنند، که منجر به تجمع پلاک و تارتار، پوسیدگی دندان، و بیماری‌های لثه مانند ژنژیویت و پریودنتیت می‌شود.
2. مشکلات جویدن و گفتار: ناهنجاری‌های دندانی و فکی ممکن است بر توانایی جویدن غذا و وضوح گفتار تأثیر بگذارند، که می‌تواند به مشکلات تغذیه‌ای و ارتباطی منجر شود.
3. سایش غیرطبیعی دندان‌ها: دندان‌های نامرتب ممکن است به صورت ناهموار به یکدیگر فشار آورند، که باعث سایش بیش از حد و آسیب دیدگی دندان‌ها می‌شود.
4. تأثیر منفی بر اعتماد به نفس و وضعیت روانی: ظاهر دندان‌های نامرتب می‌تواند بر اعتماد به نفس و احساس رضایت فرد از ظاهر خود تأثیر منفی بگذارد، که ممکن است بر روابط اجتماعی و فرصت‌های شغلی تأثیر بگذارد.
5. افزایش خطر آسیب دیدگی دندان‌ها**: دندان‌های برجسته یا نامرتب بیشتر در معرض خطر شکستن یا آسیب دیدگی در اثر ضربه هستند.
6. محدودیت‌های در انتخاب درمان‌های دندانپزشکی: در برخی موارد، ناهنجاری‌های شدید فکی و دندانی ممکن است انجام برخی درمان‌های دندانپزشکی مانند کاشت دندان یا پروتزهای دندانی را دشوار یا غیرممکن کند.
7. تأثیر بر سلامت کلی: مشکلات دندانی و فکی می‌توانند بر سلامت کلی تأثیر بگذارند، به عنوان مثال، بیماری‌های لثه با افزایش خطر بیماری‌های قلبی و دیابت مرتبط هستند.

توجه به این پیامدها نشان می‌دهد که ارتودنسی نه تنها می‌تواند به بهبود ظاهر فرد کمک کند بلکه نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان و بهبود کیفیت زندگی ایفا می‌کند. بنابراین، مشاوره با یک متخصص ارتودنسی برای ارزیابی نیازهای درمانی و بررسی گزینه‌های در دسترس توصیه می‌شود.

هزینه ارتودنسی دندان چقدر است؟

در پاسخ صریح و کوتاه به این سوال، می‌توانیم بیان کنیم که هزینه‌ ارتودنسی در زمستان سال ۱۴۰۲ بین ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان تا ۷۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان متغیر است. در این میان، ارتودنسی ثابت با قیمت یک فک از ۳۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان تا دو فک  ۴۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان قیمت‌گذاری می‌شود، در حالی که هزینه‌های ارتودنسی سرامیکی  و نامرئی از ۷۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان شروغ می شود.

بسته به عواملی مثل:

• نوع و شدت ناهنجاری
• تعداد فک‌های درگیر
• دستگاه تجویزشده برای مرتب‌سازی دندان‌ها
• کشور سازنده بریس‌ها
• تجربه و متخصص ارتودنتیست شما
• شهری که در آن زندگی می‌کند
• نیاز یا عدم نیاز به کشیدن دندان
• و …

این هزینه می‌تواند از چیزی حدود ۲۰ میلیون تومان تا ۵۰-۶۰ میلیون تومان متغیر باشد. در جلسات ویزیت، طول دوره درمان و هزینه آن به طور دقیق‌تر بررسی می‌شود.

 

همچنین، شرایط و نحوه پرداخت هزینه ارتودنسی دندان (که معمولا همیشه شامل پرداخت قسطی‌ست) مشخص می‌شود.

صحبت های دکتر خدیوی متخصص ارتودنسی را درباره هزینه ارتودنسی از دست ندهید:

 

روش‌های جایگزین ارتودنسی

روش‌های جایگزین ارتودنسی برای بهبود زیبایی و عملکرد دهان و دندان‌ها ارائه می‌شوند که بسته به نیازهای فردی و شرایط خاص دهانی هر فرد، ممکن است مناسب باشند. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. روکش‌ها و لمینت‌های دندانی (Veneers): این روش برای بهبود ظاهر دندان‌هایی که دارای فاصله، لکه‌دار، نامرتب یا شکسته هستند، استفاده می‌شود. لمینت‌ها پوسته‌های نازکی هستند که بر روی سطح جلویی دندان‌ها قرار می‌گیرند تا ظاهر آن‌ها را بهبود بخشند.

۲. کامپوزیت: این روش شامل چسباندن مواد کامپوزیت به دندان برای تغییر شکل، رنگ یا اندازه آن‌ها است. باندینگ می‌تواند برای پوشاندن فاصله‌ها بین دندان‌ها یا اصلاح دندان‌های شکسته یا تغییر رنگ یافته استفاده شود.

۳. کراون‌های دندانی: برای دندان‌هایی که آسیب دیده یا فرسوده شده‌اند، کراون‌ها (روکش‌های دندانی) می‌توانند گزینه‌ای برای بازسازی شکل، اندازه و عملکرد دندان باشند. این روش معمولاً برای موارد شدیدتر آسیب دندانی استفاده می‌شود.

۴. دستگاه‌های نگهدارنده قابل برداشت (Retainers): برخی اوقات، برای اصلاح جزئی ناهنجاری‌های دندانی، می‌توان از دستگاه‌های نگهدارنده استفاده کرد. این دستگاه‌ها برای حفظ یا اصلاح موقعیت دندان‌ها پس از ارتودنسی یا در موارد خفیف ناهنجاری به کار می‌روند.

۵. جراحی ارتودنسی (Orthognathic Surgery): در مواردی که ناهنجاری‌های فک و دندان شدید باشند و با روش‌های ارتودنسی قابل اصلاح نباشند، جراحی ارتودنسی می‌تواند گزینه‌ای باشد. این جراحی‌ها به منظور تصحیح موقعیت فک و دندان‌ها و بهبود عملکرد و زیبایی انجام می‌شوند.

ارتودنسی چقدر طول می کشد

مدت زمان درمان ارتودنسی بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله شدت ناهنجاری‌های دندانی و فکی، نوع دستگاه ارتودنسی استفاده شده، واکنش فرد به درمان، و همچنین رعایت دستورالعمل‌ها و توصیه‌های متخصص ارتودنسی توسط بیمار

 اما عموما مدت زمان ارتودنسی از ۱۸ ماه تا ۲۴ ماه طول می کشد

 

انواع ارتودنسی دندان چیست؟

چهره ارتودنسی از چندسال پیش تاکنون تغییرات زیادی داشته است. دیگر بریس‌های حجیمِ فلزی تنها روش درمان نیست، و گزینه‌های ظریف‌تر، پیچیده‌تر و حتی زیباتری برای ارتودنسی دندان وجود دارد.

به طور کلی، سه روش برای انجام این درمان وجود دارد:

بریس ثابت (با براکت معمولی و دیمون)

در ارتودنسی ثابت، بریس‌های ثابت (Fixed Braces) دو جزء اصلی دارند:

• براکت‌های فلزی (فولادی) یا سرامیکی سفید یا بی‌رنگ که به دندان چسبانده می‌شوند،
• و سیم کمانی اصلی یا همان آرچ وایر که آنها را به هم متصل می‌کند.

هربراکت طوری مهندسی شده است تا دندان‌ها را سفارشی حرکت دهد. در بریس‌های سنتی براکت‌ها روی دندان‌ها قرار می‌گیرند، اما در ارتودنسی دندان به روش لینگوال یا زبانی (Lingual) پشت آنها نصب می‌شوند. چسباندن براکت‌ها روی دندان‌ها کاری دقیق و حساس است. چون این امر روی نحوه حرکت هردندان تاثیر دارد.

براکت بریس‌های معمولی از نوارهای الاستیک استفاده می‌کند (همان بخش‌های رنگی که براکت را احاطه کرده‌اند) و توسط متخصص تنظیم می‌شوند. اما در بریس‌های دیمون، با یک سیستم خودتنظیم شونده روبه‌رو هستیم که آرچ وایر را به براکت‌ها متصل می‌کند.

آرچ وایر یا سیم ارتودنسی هم دندان‌ها را می‌کشد یا فشار می‌دهد تا در راستای صحیح و موقعیت مناسب‌شان حرکت کنند.

 

 

بریس متحرک

بریس‌های متحرک (Removable Braces) از یک صفحه پلاستیکی تشکیل شده‌اند که چندقطعه سیم به آنها متصل شده. مانند باقی بریس‌ها، مدل‌های متحرک هم برای یک یا هردو فک به کار می‌روند و روی دندان‌ها را می‌پوسانند یا به آرامی به آنها فشار می‌آورند تا حرکت‌شان دهند.

این بریس‌ها برای اهداف خاص و متنوعی در روش ارتودنسی متحرک استفاده می‌شوند.

الاینر شفاف

ترازکننده‌های شفاف (Clear Aligners) که به عنوان ارتودنسی “متحرک” و “نامرئی” هم شناخته می‌شوند، از مواد پلاستیکی بی‌رنگ ساخته شده‌اند و هیچ جزء سیمی‌ای ندارند. اینویزیلاین معروف‌ترین الاینر شفاف است که به عنوان ارتودنسی نامرئی استفاده می شود و هزینه بالایی دارد. نمونه‌های وطنی اقتصادی‌تر هستند.

این الاینرها طوری طراحی شده‌اند که به هردندان فشار معینی وارد شده تا باعث حرکت ملایم و جزئی آنها ‌شود. با جلو رفتن پروسه درمان، بیمار باید از الاینرهای جدیدی استفاده کند. هر ترازکننده دندان‌ها کمی در جهت(های) مدنظر حرکت می‌دهد.

به طور دقیق‌تر، الاینرها به کمک اسکن و نرم‌افزاری که تمام مراحل حرکت دندان‌ها را مشخص می‌کند، ساخته می‌شوند. سپس این روند به مراحل کوچکتر تقسیم می‌شود، و یکسری از الاینرها برای مطابقت با هرمرحله تولید می‌شود.

این نوع ارتودنسی متحرک است و به راحتی از دهان خارج می‌شود، اما در شرایط ایده‌آل برای کسب بهترین نتیجه باید تنها هنگام غذا خوردن و مسواک زدن از دهان خارج شود.

 

ابزارها و وسایل درمان ارتودنسی چیست؟

علاوه بر دستگاه‌هایی که تا اینجا معرفی کردیم (شامل بریس‌های ثابت و متحرک و اجزای آنها)، ارتودنتیست‌ها از لوازم و دستگاه‌های دیگری هم برای مرتب کردن دندان‌ها استفاده کنند، از جمله:

 

وسیع‌کننده کام

وسیع‌کننده کام یا پالاتال اکسپندر (Palatal Expander)، هربار که تنظیم می‌شود، فک بالایی را با فشار ملایم روی دندان‌های آسیاب بالایی گسترش می‌دهد.

وقتی فک به اندازه کافی گسترش پیدا کند، دستگاه برای چندماه دیگر بدون تنظیم مجدد استفاده می‌شود تا وضعیت فک تثبیت شود و به حالت قبل برنگردد.

 

پوزیشنر

پوزیشنرها (Positioners) به حرکات نهایی دندان در این پروسه درمانی کمک می‌کنند. با همکاری بیمار، تنها باید ۴ تا ۸ هفته از این دستگاه استفاده کرد.

 

نگهدارنده

نگهدارنده‌های ریتینر ارتودنسی (Retainers) می‌توانند ثابت یا متحرک باشند. آنها پس از ارتودنسی دندان‌ها آنها را در موقعیت جدید و صحیح‌شان نگه می‌دارند. استفاده از ریتینرها طبق دستورالعمل متخصص برای جلوگیری از پسرفت درمان بسیار مهم است.

 

دستگاه هربست

هربست (Herbst) با هدایت فک پایین به جلو و دندان‌های آسیاب بالایی به عقب اوربایت را کاهش می‌دهد. این دستگاه ثابت بیشتر برای ارتودنسی دندان کودکان کاربرد دارد و برای ۱۲ تا ۱۵ ماه استفاده می‌شود.

بندها

بندها (Bands) حلقه‌هایی فلزی هستند که اطراف دندان‌های آسیاب و گاهی دندان‌های پرمولر قرار می‌گیرند. این قطعات با سیمان دندان حاوی فلوراید در جای خود محکم می‌شوند تا از هرگونه کلسیفیکاسیون در طول درمان جلوگیری کنند.

 

جداکننده‌ها

جداکننده‌ها (Separators) یا اسپیسرها (Spacers) کش‌های لاستیکیِ مدور و کوچکی هستند که بین دندان‌ها قرار داده می‌شوند تا آنها را از هم جدا کنند تا در بعدا بندهای ارتودنسی آنجا قرار بگیرند. در طی این مدت بیمار باید مراقب غذاهای چسبناک، خلال دندان و نخ دندان باشد.

 

الاستیک یا کش ارتودنسی

این کش‌های لاستیکی روی براکت‌های قرار می‌گیرند و تناسب دندان‌های بالا و پایین را بهبود می‌دهند. در صورت توجه به دستورالعمل، الاستیک‌ها بسیار کارآمد عمل می‌کنند.

 

هدگیر

این وسیله برای درمان بیمارانی استفاده می‌شود که اوربایت یا آندربایت دارند. هدگیر (Headgear) به آرامی دندان‌ها را می‌کشد تا رشد بیشتر دندان‌های بالایی و فک به جلو را محدود کند.

تویین بلاک

بین ابزارهای گوناگون برای ارتودنسی دندان، تویین بلوک (Twin Block) دستگاهی منحصر به فرد محسوب می‌شود، چون دو بخش مجزا (برای قوس بالا و پایین) دارد که با هم موقعیت فک پایین را اصلاح می‌کنند. این دستگاه به طور تمام‌وقت در دهان قرار می‌گیرد؛ هرچند برای بهداشت ساده‌تر می‌توان آن را از دهان خارج کرد.

استفاده از تویین بلاک نسبت به سایر دستگاه‌های اصلاح‌کننده فک راحت‌تر است، چون از اکریلیک صاف ساخته شده و سیم‌های کمتری دارد. نتیجه استفاده از این دستگاه لبخندی زیبا، عملکرد مناسب فک، پروفایل بهبود یافته و مفصل گیجگاهی فکی پایدار و سالم است.

 

بایت اسپلینت

بایت اسپلینت (Bitesplint) یک محافظ دندان است که روی دندان‌های پایینی قرار می‌گیرد. این محافظ در درجه اول برای کمک به اصلاح کراس‌بایت در کنار بریس ارتودنسی برای دندان‌های بالایی استفاده می‌شود.

این دستگاه از بایت (گاز) کامل جلوگیری می‌کند و به دندان(های) کراس‌بایت اجازه می‌دهد تا در موقعیت صحیح قرار بگیرند.

 

براکت توربو

براکت‌های توربو (Turbo Brackets) براکت‌های فلزیِ کوچکی هستند که پشت دو دندان جلوی بالایی می‌چسبند.

این براکت‌ها برای کاهش اوربایت عمیق استفاده می‌شوند، که نمی‌گذارند دندان‌ها هنگام بایت خیلی پایین بیایند. این به دندان‌های عقب اجازه می‌دهد تا به طور طبیعی دیده شوند، و همپوشانی دندان‌های جلو را کاهش می‌دهد.

 

فنر فورسز

دستگاه فورسز (Forsus) این دستگاه جایگزینی برای هدگیر است که باعث رشد در نوجوانان می‌شود، اوربایت شدید را اصلاح می‌کند، تناسب دندان‌ها را بهبود می‌دهد و نیاز به جراحی فک را کمتر می‌کند.

برخورد با شکستن براکت ارتودنسی

شکستن یا جدا شدن براکت ارتودنسی می‌تواند یکی از موارد اورژانسی در دوره درمان ارتودنسی باشد. در صورت رویارویی با این مشکل، دنبال کردن گام‌های زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:

1. آرامش خود را حفظ کنید: به خاطر داشته باشید که شکستن براکت ارتودنسی یک مسئله قابل حل است و با تماس سریع با متخصص ارتودنسی، می‌توانید اقدامات لازم را انجام دهید.
2. بررسی وضعیت براکت: اگر براکت هنوز به سیم ارتودنسی متصل است اما از دندان جدا شده، سعی نکنید آن را خودتان بردارید. اگر براکت آزاد شده و خطر بلعیدن آن وجود دارد، آن را به آرامی بردارید و در مکان امنی نگه دارید.
3. پوشش دادن نواحی تیز: اگر سیم یا بخشی از براکت آسیب‌رسان است، می‌توانید از موم ارتودنسی یا حتی یک تکه نان پخته برای پوشاندن قسمت تیز و جلوگیری از آسیب به لثه‌ها و داخل دهان استفاده کنید.
4. تماس با دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی: هرچه سریع‌تر با دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی خود تماس بگیرید و شرح دهید که چه اتفاقی افتاده است. آنها می‌توانند شما را راهنمایی کنند که چه اقداماتی باید انجام دهید و زمانی را برای تعمیر براکت تعیین کنند.
5. رعایت بهداشت دهان و دندان: ادامه دادن به مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان، حتی با وجود شکستن براکت، اهمیت دارد. اطمینان حاصل کنید که دهان خود را تمیز نگه دارید تا از بروز هرگونه عفونت جلوگیری شود.
6. خودداری از خوردن غذاهای سخت یا چسبنده: تا زمانی که براکت تعمیر نشده است، از خوردن غذاهایی که می‌توانند باعث آسیب بیشتر به براکت‌ها یا سیم‌های ارتودنسی شوند، خودداری کنید.
7. بررسی سایر براکت‌ها: اطمینان حاصل کنید که سایر براکت‌ها و سیم‌ها سالم هستند و نیاز به تعمیر فوری ندارند.
8. آمادگی برای ویزیت اضطراری: بسته به توصیه‌های متخصص ارتودنسی، ممکن است نیاز به یک ویزیت اضطراری برای تعمیر یا تعویض براکت باشد.

به یاد داشته باشید که شکستن براکت‌ها گاهی اوقات اجتناب‌ناپذیر است، اما با رعایت دقت و مراجعه به موقع به متخصص ارتودنسی، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که درمان ارتودنسی شما به خوبی پیش می‌رود.

 

سوالات متداول درمان ارتودنسی

 

ارتودنسی دندان چقدر طول می‌کشد؟

طول دوره این درمان از یک بیمار به بیماری دیگر متفاوت است. گاهی اوقات نتیجه در عرض چندماه حاصل می‌شود، و گاه ممکن است چندسال طول بکشد. سلامت دندان‌ها، لثه‌ها و استخوان‌های فک هم روی این موضوع موثر هستند.به طور متوسط، درمان معمولی (بسته به نوع و شدت ناهنجاری، دستگاهی که استفاده می‌شود) بین ۱۲ تا ۳۶ ماه طول زمان می‌برد.

بهترین سن برای ارتودنسی چیست؟

بهترین سن برای شروع درمان با بریس زمانی است که فرد بیشتر یا تمام دندان‌های شیری خود را از دست داده باشد و بیشتر دندان‌های دائمی رشد کرده باشند. به همین دلیل ارتودنسی کودک معمولا بین ۱۱ تا ۱۴ سالگی انجام می شود.

با این وجود، این درمان محدودیت سنی ندارد. در بزگسالان هم، اگرچه دندان‌ها در استخوان فک محکم شده‌اند، اما به دلیل توانایی بدن برای بازسازی استخوان و بافت می‌توان به تدریج دندان‌ها را به موقعیت ایده‌آل‌شان هدایت کرد.

دکتر علیرضا خدیوی متخصص ارتودنسی در ویدئو زیر درباره بهترین سن برای ارتودنسی صحبت کرده اند:

 

آیا ارتودنسی درد دارد؟
احساس ناراحتی یا درد خفیف پس از نصب براکت‌ها یا تنظیم ارتودنسی طبیعی است. این درد معمولاً با مسکن‌های بدون نسخه قابل کنترل است و پس از چند روز کاهش می‌یابد.

آیا همه افراد می‌توانند ارتودنسی انجام دهند؟
بیشتر افراد می‌توانند از درمان ارتودنسی بهره‌مند شوند، اما معاینه و ارزیابی توسط متخصص ارتودنسی برای تعیین شرایط خاص هر فرد ضروری است.

آیا ارتودنسی تنها برای کودکان و نوجوانان است؟
خیر، ارتودنسی برای افراد در همه سنین مناسب است. درمان‌های ارتودنسی برای بزرگسالان به طور فزاینده‌ای محبوب شده‌اند، به خصوص با وجود گزینه‌های نامرئی و کمتر قابل توجه مانند اینویزالاین.

چه نوع غذاهایی باید در طول ارتودنسی اجتناب شود؟
باید از غذاهای سخت، چسبنده، و بسیار ترد اجتناب شود زیرا می‌توانند به براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی آسیب بزنند.

آیا بعد از ارتودنسی نیاز به استفاده از نگهدارنده است؟
بله، استفاده از نگهدارنده پس از اتمام درمان ارتودنسی برای حفظ نتایج به دست آمده ضروری است.

چگونه می‌توانم در طول ارتودنسی بهداشت دهان و دندان خود را حفظ کنم؟
باید به طور منظم و دقیق دندان‌ها را مسواک زده و از نخ دندان یا ابزارهای خاص برای تمیز کردن بین براکت‌ها و سیم‌ها استفاده کنید. همچنین، بازدیدهای منظم از دندانپزشک برای پاکسازی حرفه‌ای توصیه می‌شود.

آیا ارتودنسی باعث پوسیدگی دندان می‌شود؟
ارتودنسی خود باعث پوسیدگی دندان نمی‌شود، اما نگهداری نامناسب از بهداشت دهان و دندان در طول درمان می‌تواند خطر پوسیدگی را افزایش دهد. رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان برای جلوگیری از این مشکل ضروری است.

هزینه ارتودنسی چقدر است؟
هزینه ارتودنسی بسته به نوع درمان، مدت زمان درمان، و موقعیت جغرافیایی متفاوت است.حدود ۲۰ میلیون الی ۷۵ میلوین تومان بسته به نوع ارتودنسی و یک فک یا دو فک

سخن پایانی

فکر می‌کنیم حالا بهتر بدانید ارتودنسی چیست و با چه دستگاه‌هایی انجام می‌شود، چه مزایا و عوارض احتمالی‌ای دارد و چه زمان ضروری است.

بدون همکاری با یک ارتودنتیستِ ماهر، موفقیت در درمان ممکن نیست. تشخیص صحیح عارضه، شناسایی پیش‌نیازها و فراهم کردن آنها آنها برای آغاز درمان، برنامه‌ریزیِ صحیح مراحل ارتودنسی و دستگاه‌های موثر برای آن و … همه و همه برای مرتب‌سازی بی‌نقص دندان‌ها با کمترین عوارض و ناراحتی برای بیماری ضروری هستند.

به عنوان یک ارتودنتیست آموزش‌دیده در بالاترین سطوح در کشورهای ایران و کانادا، «دکتر خدیوی» از بهترین گزینه‌های فعال در پایتخت برای آغاز این درمان و رسیدن به لبخند ایده‌آل‌تان است. ایشان به همراه تیم‌شان در سه مطب مجهز به عنوان متخصص ارتودنسی میرداماد، شرق و غرب تهران پذیرای شما هستند.

جهت دریافت نوبت رایگان روی «رزرو نوبت» بزنید. اگر هنوز سوالی در این رابطه دارید، آن را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید.