جداکننده ارتودنسی به عنوان یکی از وسایل پرکاربرد در ارتودنسی، نقش مهمی در روند درمان دارد. با نصب سپریتور ارتودنسی، می‌توان فضای بین دندان‌ها را برای دستیابی به اهداف مختلفی افزایش داد.
این وسایل انواع گوناگونی دارند که هر کدام به منظور خاصی استفاده می‌شوند. در ادامه این مقاله ضمن بررسی انواع کش سپریتور ارتودنسی، مزایا و معایب این وسیله را بررسی می‌کنیم و درباره هزینه و مدت زمان نصب آن، توضیحاتی را ارائه می‌دهیم.
جداکننده ارتودنسی چیست؟
جداکننده ارتودنسی یا سپریتور ارتودنسی (Orthodontic Separator) یک وسیله کوچک و بسیار کاربردی در ارتودنسی است که برای ایجاد فاصله بین دندان‌ها استفاده می‌شود. جداکننده ارتودنسی معمولا به صورت حلقه‌های کوچک یا اشکال دیگر طراحی می‌شود و در فضای بین دندان‌ها قرار میگیرد.
کش سپریتور به شکل‌های مختلف استفاده می‌شوند تا فاصله کافی برای نصب سایر وسایل ارتودنسی را فراهم کنند. نصب این وسیله به اصلاح و تنظیم موقعیت دندان‌ها کمک می‌کند.
همچنین اگر برای اصلاح دندان‌ها نیاز به تعویض براکت‌ها یا تعمیر و تغییر دیگر وسایل ارتودنسی متحرک یا ثابت وجود داشته باشد، از سپریتور ارتودنسی به منظور ایجاد فاصله کافی بین دندان‌ها استفاده می‌شود.
مزایای استفاد از سپریتور ارتودنسی
جداکننده ارتودنسی یک وسیله کمکی است که توسط ارتودنتیست برای جدا کردن دندان‌ها در هنگام انجام درمان ارتودنسی استفاده می‌شود.
استفاده از این وسیله مزایای زیادی را به دنبال دارد. مهم‌ترین مزایای استفاده از جداکننده ارتودنسی عبارتند از:
کمک به تنظیم دندان‌ها
کش سپریتور به متخصص ارتودنسی کمک می‌کند تا دندان‌ها را به شکل صحیح، به موقعیت مطلوب برای انجام درمان ارتودنسی هدایت کند. این وسیله با جدا کردن دندان‌ها از یکدیگر، فضای لازم برای قرارگیری براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی را فراهم می‌کند.
افزایش فاصله بین دندان‌ها
از جداکننده ارتودنسی برای حل برخی از مشکلات دندانی نیز استفاده می‌شود. به عنوان مثال، اگر دندان‌ها فاصله بسیار کمی از یکدیگر داشته باشند، جداکننده میتواند آن‌ها را از هم جدا کند و فضای لازم برای جابجایی دندان‌ها را فراهم کند. می‌توان پس از اصلاح موقعیت دندان‌ها، از ریتینر ثابت برای حفظ موقعیت آن‌ها استفاده کرد.
کاهش درد و راحتی درمان
استفاده از سپریتور ارتودنسی میتواند به کاهش درد و افزایش راحتی درمان ارتودنسی کمک کند. با جدا کردن دندان‌ها، فشاری که به دندان‌ها وارد می‌شود کاهش می‌یابد و احتمال بروز درد و ناراحتی نیز کم می‌شود.
به طور کلی، استفاده از سپریتور میتواند در بهبود و نتیجه‌بخشی ارتودنسی بسیار تاثیرگذار باشد و مزایایی مهم را برای افراد تحت درمان ارتودنسی فراهم کند.
معایب استفاده از سپریتور ارتودنسی
استفاده از کش سپریتور ارتودنسی مانند سایر وسایل در کنار مزایا، معایبی نیز به دنبال دارد. برخی از مهم‌ترین معایب استفاده از جداکننده ارتودنسی که ممکن است برای برخی از افراد ایجاد شوند، عبارتند از:
درد و عدم راحتی
استفاده از جداکننده ارتودنسی در اوایل استفاده ممکن است برای برخی افراد درد و ناراحتی به دنبال داشته باشد. این درد و عدم راحتی ممکن است برای مدت زمان کوتاهی وجود داشته باشد، اما به تدریج کاهش می‌یابد و پس از مدتی، فرد به جداکننده عادت می‌کند و درد و ناراحتی نیز از بین می‌رود.
عدم هماهنگی با برخی از بیماران
جداکننده ممکن است با شرایط دندان‌های برخی از بیماران سازگار نباشد. به عنوان مثال، در صورتی که دندان‌ها بسیار فشرده و متراکم باشند، ممکن است کش سپریتور نتواند آن‌ها را به درستی از یکدیگر جدا کند.
مشکلات غذا خوردن و صحبت کردن با جداکننده
استفاده از این وسیله سبب بروز مشکلاتی در خوردن و صحبت کردن می‌شود. جدا کننده فضای بین دندان‌ها را اشغال می‌کند و وجود آن در دهان سبب می‌شود تا در برخی از موارد، شخص نتواند بعضی از حروف را به درستی تلفظ کند. همچنین غذاخوردن با وجود سپریتور ارتودنسی برای برخی از افراد دشوار است.
مشکلات بهداشت دهان و دندان
برای برخی از افراد، ممکن است استفاده از جداکننده ارتودنسی، امر رعایت بهداشت دهان و دندان را دشوارتر کند. این وسیله باعث ایجاد فضاهایی بین دندان‌ها می‌شود که باکتری‌ها و ذرات مواد غذایی در آن جمع می‌شوند.
تجمع میکروب‌ها و همچنین باقی مانده مواد غذایی در محل نصب یا اطراف سپریتور ارتودنسی، سبب بروز بوی نامطبوع دهان و افزایش احتمال وارد شدن آسیب به دندان‌ها می‌شود.
انواع کش سپریتور ارتودنسی
جداکننده ارتودنسی معمولا بر حسب ماده سازنده به دو دسته فلزی و بندهای کشی تقسیم می‌شوند.
در ادامه این دو نوع سپریتور را بررسی می‌کنیم.
۱. سپریتور ارتودنسی فلزی
جداکننده‌های فلزی (Metal Separator) اغلب از فلزاتی مانند استیل یا نیکل تهیه می‌شوند. این نوع جداکننده‌ها به شکل حلقه‌های کوچک در بین دندان‌ها قرار می‌گیرند. جداکننده‌های فلزی اغلب برای مدت کوتاهی، مثلا چند روز یا یک هفته، بر روی دندان‌ها نصب می‌شوند تا فاصله مورد نیاز برای نصب سایر تجهیزات ایجاد شود.
۲. بندهای کشی
بندهای کشی (Rubber Bands) یا کش ارتودنسی از مواد قابل انعطاف ساخته می‌شود و برای وارد کردن فشار به دندان‌ها استفاده می‌شوند.
کش سپریتور ارتودنسی معمولا از دندان‌های یک طرف به دندان‌های طرف دیگر یا از یک دندان به براکت متصل می‌شوند. این بندها برای مدت زمان مشخصی به دندان‌ها وصل می‌شوند و ممکن است نیاز به تعویض دوره‌ای داشته باشند.
کش سپریتور ارتودنسی چگونه در دهان قرار میگیرد؟
این وظیفه متخصص ارتودنسی است که جداکننده های ارتودنسی را در دهان بیمار نصب کند. اما به طور کلی گذاشتن جداکننده های ارتودنسی از جنس حلقه های فلزی، به خاطر ظاهری که دارند به راحتی میان دندان‌ها قرار می‌گیرند.
جداکننده های کشی که جنسشان الاستیکی است، با کمک نخ دندان مخصوص میان دندان‌ها فیکس می‌شوند تا فاصله مناسبی بین دو دندان ایجاد کنند.
اگر سپراتور ارتودنسی از دهان خارج شدن چکار کنیم؟
اگر شما تمام موارد مراقبت از سپراتورها را در هنگام غذاخوردن و مسواک زدن رعایت کردید و پس از مدتی سپراتورها از دهان شما خارج شدند، جای نگرانی ندارد چراکه احتمالا فاصله لازم میان دندان‌های شما ایجاد شده و کار سپریتور ارتودنسی تمام است.
در صورتی که شما خودتان به سپریتور دست زدید یا با عدم رعایت رژیم غذایی مناسب و روش‌های مناسب مسواک زدن سپریتور از دهان خارج گردید، لازم است تا فورا با مطب ارتودنتیست خود تماس گرفته و با رزرو نوبت از متخصص بخواهید آن‌ها را سرجایشان برگرداند. عدم پیگیری به موقع این مورد میتواند روند درمان شما را طولانی‌تر کند.
نکات مهم برای کاش درد کش ارتودنسی
گذاشتن جداکننده ارتودنسی ممکن است تا مدتی با احساس درد و ناراحتی همراه باشد ازین رو توصیه می‌شود که نکات زیر را رعایت کرده تا درد کش سپریتور زودتر برطرف شود:
- همانطور که حتما متخصص ارتودنسی به شما توصیه می‌کند، رژیم غذایی خود را به نحوی تغییر دهید که مرتب غذاهای نرم و آبکی مصرف کنید. استفاده از غذاهای سفت مانند آبنبات و ته دیگ میتواند به راحتی به سپراتورها و حتی بریس ارتودنسی آسیب وارد کند و درد کش سپریتور را نیز افزایش می‌دهد.
- حتما هنگام خوردن غذا و میان وعده، لقه های خود را به تکه های کوچک‌تر تقسیم کنید. گاز زدن میوه و سبزیجات در این دوران ممنوع است.
- آرام جویدن غذا یکی از نکات مهمی است که شاید بسیاری آن‌را فراموش کنند. اما زمانی که سپراتورهای در دهان شما قرار گرفتند، آرام جویدن آن‌ها خطر جا‌به‌جا شدن این کش‌ها را کم می‌کند.
- از خوردن مواد غذایی چسبناک مانند آدامس حتما پرهیز کنید چراکه ممکن است قرارگیری سپریتورها را دچار اختلال کنند.
مدت زمان استفاده از جداکننده ارتودنسی
مدت زمان استفاده از جداکننده ارتودنسی برای افراد مختلف متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله عوامل موثر در تعیین زمان استفاده از فضاساز ارتودنسی، می‌توان به موقعیت اولیه دندان‌ها، نیاز به تعویض براکت‌ها یا سایر تجهیزات و همچنین تصمیمات متخصص ارتودنسی اشاره کرد.
با این حال می‌توان گفت که به طور کلی مدت زمان استفاده از سپریتور ارتودنسی بین ۱۰ روز تا ۲ هفته است.
البته این دندانپزشک است که مدت دقیق استفاده از جداکننده و نگهدارنده ارتودنسی را تعیین می‌کند؛ با این حال، می‌توان مدت زمان استفاده از این تجهیزات را به سه دسته تقسیم کرد:
- نصب کوتاه مدت: برخی از بیماران ممکن است تنها برای مدت چند روز تا یک هفته از سپریتور ارتودنسی استفاده کنند. این مدت زمان کوتاه برای ایجاد فاصله کم بین دندان‌ها یا ایجاد فشار اولیه بر روی دندان‌ها کاربرد دارد.
- مدت زمان متوسط: ممکن است بیماران دیگر برای مدت چند هفته تا یک ماه از جداکننده‌های ارتودنسی استفاده کنند. این مدت زمان معمولا برای ایجاد فضای کافی برای نصب براکت‌ها و یا انجام تغییرات در تجهیزات ارتودنسی استفاده می‌شود.
- نصب بلند مدت: برخی از بیماران، در شرایط خاص برای مدت زمان بیشتر (مثلا چند ماه تا یک سال) از جداکننده ارتودنسی به عنوان بخشی از درمان ارتودنسی استفاده می‌کنند. این مدت زمان نسبتا طولانی، برای اصلاح وضعیت دندان‌هایی که بسیار متراکم هستند، استفاده می‌شود.
هزینه نصب جداکننده ارتودنسی چقدر است؟
هزینه نصب جداکننده ارتودنسی میتواند تحت تاثیر عوامل مختلف متغیر باشد. این هزینه به مواردی از جمله موقعیت جغرافیایی، میزان تخصص و تجربه دندانپزشک، نوع جداکننده مورد استفاده، نیازهای افراد، مدت زمان نصب و … بستگی دارد. البته باید درنظر داشت که هزینه نصب سپریتور ارتودنسی معمولا به عنوان بخشی از تعرفه کلی درمان ارتودنسی محاسبه می‌شود.
در اکثر موارد، هزینه نصب جداکننده ارتودنسی نسبت به هزینه کلی درمان ارتودنسی نسبتا کمتر است و نصب این وسیله به عنوان یکی از مراحل ابتدایی درمان در نظر گرفته می‌شود.
در این مقاله به بررسی سپریتور ارتودنسی پرداختیم و مزایا، معایب، هزینه و مدت زمان نصب آن را توضیح دادیم. در صورتی که قصد انجام ارتودنسی یا حل مشکلات دندان‌ها را دارید، می‌توانید با مراجعه به کلینیک دکتر خدیوی، ضمن اطلاع از وضعیت دندان‌های خود، از شرایط نصب کش سپریتور ارتودنسی اطلاع پیدا کنید.
