نگهدارنده یا ریتینر ارتودنسی وسیلهای است که پس از اتمام دوره درمان استفاده میشود تا دندانها را در موقعیت جدید نگه دارد. پس از برداشتن بریسها، دندانها ممکن است دوباره به موقعیت اولیه خود برگردند. در این مرحله، ریتینر با تثبیت دندانها مانع از این جابهجاییها میشود و به حفظ نتایج درمان کمک میکند.
با انتخاب و استفاده صحیح از نگهدارنده ارتودنسی میتوانید لبخند زیبای خود را برای سالهای طولانی حفظ کنید. اگر میخواهید درباره این موضوع بیشتر بدانید، توصیه میکنیم این مقاله را تا انتها بخوانید.
آشنایی کامل با انواع ریتینر ارتودنسی
نگهدارندهها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
- ریتینر ثابت
- ریتینر ارتودتسی هاولی
- نگهدارنده ارتودنسی متحرک
نگهدارنده ثابت
بعد از ارتودنسی ممکن است برای تثبیت موقعیت دندان ها که اکنون منظم شده اند، از یک تکه سیم مخصوص به نام ریتینر ثابت استفاده شود. جریان از این قرار است که این تکه سیم یا همان نگهدارنده ثابت با کمک چسب یا کامپوزیت به پشت دندان های جلو در فک بالا و پایین متصل می شود.
این سیم قوس دار است و به پشت تمام دندان ها متصل نمی شود؛ بلکه فقط به پشت دندان های جلو وصل است.
مزایای ریتینر یا نگهدارنده ثابت ارتودنسی
- نیازی به پیروی از دستورالعمل برای نصب آن نیست.
- برای دیگران قابل مشاهده نیست یا نامرئی است.
- صحبت کردن با آن آسان است.
- نمی تواند جا به جا یا گم شود.
- به راحتی آسیب نمیبیند.
- با دوام است و می تواند سالها ماندگار شود.
معایب نگهدارنده ارتودنسی ثابت
- حفظ بهداشت دهان و دندان به خصوص کشیدن نخ دندان با آن ها سخت است.
- چون نمیتوان آن ها را برداشت، بنابراین اگر تمیز نشوند، تشکیل پلاک و تارتار با آن ها محتملتر است.
- سیم فلزی میتواند زبان را تحریک کند.
- ممکن است به مرور زمان دندان ها حرکت کنند.
ریتینر هاولی
هاولی یکی از رایجترین نگهدارنده ها بعد از اتمام دوران ارتودنسی دندان است. این نگهدارنده معمولا به سقف دهان یا کف دهان متصل می شود و متشکل از فلز و پلاستیک است.
مزایای نگهدارنده هاولی
- به راحتی قابل تنظیم است.
- می توان رنگ پلاستیک ریتینر هاولی را به دلخواه انتخاب کرد.
- به راحتی تغییر رنگ نمیدهد.
- با دوام است و می تواند سالها ماندگار باشد.
- به راحتی نصب و برداشته می شود.
معایب رتینر هاولی
- بخش فلزی ریتینر هاولی به راحتی در جلوی دندان ها قابل مشاهده است.
- احتمال از بین رفتن یا آسیبدیدگی آن زیاد است.
- می تواند باعث تولید بیش از حد بزاق شود.
- تشکیل پلاک با حضور آن محتمل است.
نگهدارنده متحرک ارتودنسی
ریتینرهای متحرک از جنس پلاستیک شفاف هستند و معمولا باید در طول شبانه روز به مدت ۲۲ ساعت و مخصوصا در طول خواب استفاده شوند.
مزایای ریتینر متحرک پلاستیکی
- به گونه ای است که دندان ها در جای خود بهتر باقی می مانند.
- نازک تر و راحت تر است.
- شفاف و نامرئی است.
- هزینه کمی دارد.
- هر وقت بخواهید می توانید آن را برداشته و دوباره سرجایش قرار دهید.
معایب نگهدارنده متحرک
- ممکن است نیاز به تعویض سالانه داشته باشد.
- در صورت نیاز به کارهای عمده دندانپزشکی ممکن است نیاز به برداشتن و تعویض آن باشد.
- گم شدن یا آسیب دیدن آن راحت تر است.
- می تواند باعث تولید بیش از حد بزاق شود.
- در صورت تمیز نشدن می توانند محل تجمع باکتری شود.
چرا از نگهدارنده ها استفاده می شود؟
حتی بعد از اینکه دندان های شما به طور دائمی در موقعیت جدید (و صاف شده) خود قرار گرفتند باز هم ممکن است دندان ها (به خاطر ماهیت طبیعی خود) حرکت کنند و دوباره کج شوند. جویدن غذا، فرآیند رشد و سایش روزمره دندان ها می تواند منجر حرکت جزئی دندان ها شود.
بنابراین انتظار نداشته باشید که بدون وسیله ای مانند ریتینر بتوانید از کج شدن دوباره دندان ها جلوگیری کنید. همانطور که از نامش پیداست، ریتینرها همان نگهدارنده ارتودنسی هستند که حالت صاف دندان ها را بعد از درمان نگه میدارند.
مضرات استفاده نکردن از ریتینرهای ارتودنسی
عدم استفاده از نگهدارنده بعد از ارتودنسی باعث کج شدن یا فشردگی دندانها میشود. همچنین احتمال اوربایت (جلوزدگی دندانهای فک بالا) را افزایش میدهد.
به طور کلی، استفاده منظم از ریتینر ارتودنسی برای حفظ نتایج درمان ارتودنسی ضروری است و عدم استفاده از آن به مشکلات دندانی طولانیمدت منجر میشود.
روش عملکرد نگهدارنده ارتودنسی
بریسها دندانها را برای مدت طولانی در وضعیت مناسب نگه میدارند. اما زمانی که آنها را برمیدارید، هیچ چیزی مانع از انتقال دندانها به موقعیت قبلی خود نمیشود.
استفاده از ریتینر به حفظ دندانها در موقعیت صحیح کمک میکند و مانع از جابهجایی آنها میشود. به عبارت دیگر، بریسها دندانهای شما را صاف میکنند؛ اما ریتینرها دندانها را در همان حالت نگه میدارند و به آنها کمک میکنند موقعیت جدید خود را حفظ کنند.
تفاوت های ریتینر و اینویزیلاین
مهمترین تفاوت ریتینر و اینوزیلاین ها در نوع کاربرد آن ها است. اینویزیلاین ها را برای صاف کردن دندان ها استفاده میکنند اما برعکس آن ها، ما از ریتینر ها درست بعد از اتمام ارتودنسی دندان و صاف شدن آن ها استفاده میکنیم.
از آنجا که بعد از ارتودنسی این امکان وجود دارد که دندان ها دوباره کج شوند باید از نگهدارنده بعد از ارتودنسی برای ثابت شدن و ممانعت از حرکت آن ها استفاده شود.
اینویزیلاین ها برای اینکه بتوانند دندان های شما را صاف کنند باید هر دو هفته یکبار تعویض شوند و از یک اینویزیلاین جدید استفاده کنید. یعنی شما بیش از چند اینویزیلاین دارید. اما دقت کنید که ریتینر فقط یکی است که قالب دندان های صاف شده شما است.
هزینه این دو دستگاه نیز با هم بسیار متفاوت است. درحالی که اینویزیلاین ها جزء ارتودنسی های گرانقیمت هستند، ریتینرها جزء دستگاه های ارتودنسی ارزان به شما میروند. بنابراین تفاوت در هزینه ها را نیز به لیست تفاوت ریتینر و اینویزیلاین ها اضافه کنید.
مدت زمان استفاده از نگهدارنده ارتودنسی دندان
مدت زمان استفاده از ریتینر دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- وضعیت دندانها
- نوع نگهدارنده
- تعهد بیمار به استفاده منظم و صحیح از نگهدارنده
- تشخیص متخصص ارتودنسی
در منابع مختلف مدت زمانهای متفاوتی برای استفاده از نگهدارنده دندان ارتودنسی ذکر شده است. با این حال، در بیشتر موارد توصیه میشود از آن حداقل چهار تا ۶ ماه به صورت تمام وقت استفاده کنید. بعد از آن، بعضی از افراد باید تا پایان عمر به استفاده از نگهدارنده در طول شب ادامه دهند.
متخصص ارتودنسی پس از ارزیابی وضعیت دندانهای شما میتواند به طور دقیق مدت زمان مورد نیاز برای استفاده از رتینر را مشخص کند.
تمیز کردن ریتینر ثابت پشت دندان
دندانهای خود را ۲ بار در روز مسواک بزنید. علاوه بر این، از نخ دندان برای تمیز کردن فضای بین دندانها استفاده کنید. این کار به خارج شدن پلاکها و ذرات غذا که ممکن است در زیر سیمها گیر کنند، کمک میکند.
هنگام مسواک زدن به ناحیه پشت دندانها که نگهدارنده نصب شده است، توجه کنید. برای این کار از مسواک نرم استفاده کنید تا به سیمهای نگهدارنده آسیب نرسد.
برای استفاده از نخ دندان، آن را به آرامی از زیر سیمهای نگهدارنده رد کنید و در فضای بین دندانها حرکت دهید. سپس نخ دندان را بیرون بیاورید و بالای سیمها را تمیز کنید.
برای اطمینان از رعایت نکات بهداشتی و شستشوی صحیح با متخصص ارتودنسی مشورت کنید. ارتودنتیست ممکن است توصیههای خاصی برای تمیز کردن ریتینر ثابت ارائه دهد.
نظافت ریتینر شفاف متحرک
هر بار که ریتینر را درمیآورید، آن را با آب ولرم بشویید تا ذرات غذا و باکتریها از بین بروند. هرگز برای شستشوی نگهدارنده از آب داغ استفاده نکنید.
همچنین میتوانید نگهدارنده ارتودنسی را چند دقیقه درون محلول صابون کاستیل و آب ولرم قرار دهید و آن را با استفاده از مسواک نرم و گوش پاککن تمیز کنید. مخلوط آب ولرم با سرکه یا جوش شیرین هم میتواند برای این کار مفید باشد.
اگر رسوبات روی نگهدارنده به راحتی پاک نمیشوند، از متخصص ارتودنسی بخواهید از محلول مخصوص برای تمیز کردن آن استفاده کند.
دستورالعمل خارج کردن ریتینر از دهان
خارج کردن نگهدارنده از دهان به دقت نیاز دارد تا از آسیب به ریتینر یا دندانها جلوگیری شود. در ادامه روش خارج کردن نگهدارنده متحرک آورده شده است:
- دستهای خود را با آب و صابون بشویید.
- نگهدارنده را در یک محیط تمیز و مناسب از دهان خارج کنید تا احتمال افتادن یا آسیب دیدن آن به حداقل برسد.
- نگهدارنده را به آرامی و با استفاده از انگشتان خود از دندانها جدا کنید.
- بلافاصله نگهدارنده را تمیز کنید. به تعویق انداختن این کار باعث خشک شدن مواد زائد روی آن میشود.
- نگهدارنده را در جعبه مخصوص قرار دهید و در یک مکان مناسب بگذارید.
مدت زمان استفاده از ریتینر متحرک
اگر نگهدارنده شما از انواع ریتینر متحرک است، استفاده از آن دقیقا همانطور که متخصص ارتودنتیست می گوید، بسیار مهم است. یک مطالعه نشان داد که متداول ترین دستورالعمل استفاده از نگهدارنده استفاده هر ساعته از آن است (هر روز، ۷ روز هفته تا مدت یک سال).
یعنی تا سال اول هر روز استفاده کنید و بعد از آن می توانید تنها شب ها و حین خواب از انواع نگهدارنده ارتودنسی استفاده کنید. دقت کنید که هر چقدر میزان تعهد شما به دستورالعمل های متخصص ارتودنسی بالاتر باشد، نتیجه استفاده از ریتینر متحرک ارتودنسی بهتر خواهد بود.
چکاپ وضعیت ریتینر بعد از نصب
هنگامی که استفاده از نگهدارنده خود را آغاز کردید، ارتودنتیست همچنان باید دندان های شما را چک کند تا مطمئن شود نگهدارنده از حرکت دندان ها جلوگیری می کند. متخصص ممکن است نگهدارنده را تنظیم یا تعمیر کند یا در صورت لزوم یک ریتینر جدید برایتان در نظر بگیرد.
معمولا ۱، ۳، ۶، ۱۱ و ۲۴ ماه پس از برداشتن دستگاه های ارتودنسی ثابت یا متحرک خود باید توسط متخصص چک شوید. ذکر این نکته لازم است که اگر نگهدارنده خود را گم کردید یا به هر نوعی دچار ترک خوردگی یا شکستگی شده است، باید ارتودنتیست خود را در اسرع وقت در جریان بگذارید.
انتخاب ریتینر ارتدونسی را به متخصص بسپارید
در خصوص هر نوع نگهدارنده ارتودنسی جوانب مثبت و منفی خاصی وجود دارد. متخصص ارتودنسی بر اساس حالت و وضعیت دندانهایتان و اینکه چه نوع ارتودنسی داشته اید (فلزی معمولی، دیمون، لینگوال، سرامیکی، ارتودنسی نامرئی و…) بهترین نوع نگهدارنده پس از درمان اصلی را در نظر میگیرد.
به عبارتی هر چند شما نیز در این خصوص نقش موثری دارید، اما اجازه دهید که متخصص ارتودنسی برای شما تصمیم گیری کند.
فراموش نکنید که در نهایت این شمایید که تایید کننده نوع ریتینر خواهید بود. بر اساس اطلاعات مندرج در ابتدای مقاله و با در نظر گرفتن مدت زمان استفاده و همچنین مزایا و معایب سعی کنید انتخاب بهتری داشته باشید.
و در نهایت به احتمال زیاد شما از نگهدارنده ارتودنسی خود برای ماهها یا سالها استفاده خواهید کرد. بنابراین مهم است که نوع ریتینر ارتودنسی را به درستی انتخاب کنید. هر ریتینری دستورالعمل های خاصی دارید. سعی کنید نوعی را انتخاب کنید که با آن و دستورالعمل هایش راحت تر هستید.