اغلب ما درباره تفاوت بین درمان های رایج و روتین ارتودنسی دندان و ارتودنسی پیشگیرانه سؤال می شود. یکی از این سوال ها این است که “چرا کودک به ارتودنسی پیشگیری، زودرس یا پیشگیرانه نیاز دارد؟ و این امر چگونه می تواند در درازمدت به کودک کوچک دلبند شما کمک کند؟ ما می خواهیم در این مقاله درباره این موضوع اطلاعات و نکاتی خدمت شما کاربران و مراجعان وبسایت دکتر خدیوی ارائه دهیم.
چه زمانی باید کودک را به دندانپزشک نشان داد؟
مطابق اعلام انجمن دندانپزشکی کشورهای پیشرفته ای مثل استرالیا و آمریکا، زمانی که کودکان اولین دندان های خود را در آوردند (یا معمولا از سن ۱۲ ماهگی) باید به نزد یک دندانپزشک برده شوند. شاید فکر کنید که خیلی زود است و چرا باید کودک را در این سن به دندانپزشکی برد؟ اما برای سلامتی دهان و دندان بهتر است همواره از سنین پایین به دندانپزشکان مراجعه کنید. از طرفی دندانپزشکان توصیه می کنند که از سن ۷ سالگی نیز کودکان را به متخصص ارتودنسی نشان دهید تا کار ارتودنسی پیشگیرانه را از این سن آغاز کند.
ارتودنسی پیشگیرانه چیست؟
ارتودنسی پیشگیری در کودکان یا پیشگیرانه راهی برای تشخیص و پیش بینی مشکلات دندان در کودکان است که توسط متخصصان ارتودنسی انجام داده می شود. اگر کودکان خود را از سنین پایین به نزد این متخصصان ببرید آن ها می توانند با ارزیابی های دقیق نحوه رشد دندان کودک شما را مشاهده کرده و پیش بینی کنند که الگوی رشد دندان های کودک شما چگونه است.
اگر متخصص تشخیص دهد که مشکلی در خصوص دندان های کودک شما وجود دارد و در آینده احتمالا با دردسر همراه باشد، در همان زمان، مقدمات پیشگیری و درمان آن را آماده می کند. با کمک ارتودنسی پیشگیرانه کودک دیگر در آینده با مشکلات ارتودنسی مواجه نخواهد شد. علاوه بر این، اگر مشکلی در خصوص دندان کودک شما وجود داشته باشد متخصصان ارتودنسی پیشگیرانه با درمان های اولیه، اقدام به اصلاح آن می کنند.
مزیت و فایده مهم این نوع ارتودنسی این است که هم هزینه کمتری دارد و هم بسیاری از مشکلات را به راحتی حل می کند. حال آنکه اگر مشکلات به حال خودشان رها شوند در آینده برای برطرف کردن آن ها هم هزینه ارتودنسی زیادی نیاز است و هم درد و رفت و آمد بیشتری در انتظار کودک شما است.
بهترین سن برای شروع ارتودنسی پیشگیرانه چیست؟
به نظر می رسد که بهترین سن ارتودنسی کودکان سن ۷ سالگی باشد. اما به صورت جزئی بهترین زمان این نوع ارتودنسی بستگی به شرایط کودک شما و نوع مشکلاتش دارد. چه بسا اصلا طی جلسات ویزیت ارتودنسی پیشگیری متخصص تشخیص دهد که کودک شما فعلا هیچ مشکلی ندارد و تنها او را ارزیابی کند؛ در واقع این ویزیت ها نوعی غربالگری محسوب می شوند.
اهمیت ارتودنسی پیشگیرانه چیست؟
کودکان اکثراً در سن ۱۳ سالگی تمام دندان های شیری خود را از دست می دهند. هنگامی که به پایان دوران نوجوانی رسیدند، استخوان های فک آن ها نیز سخت شده و رشد آنها متوقف می شود. اگر تا پیش از این سن مشکلات ارتودنسی به موقع شناسایی و درمان شوند به بهترین شکل ممکن همه چیز برطرف می شود اما اگر تا این سن به فکر ارتودنسی دندان نباشید برای برطرف کردنشان کمی به مشکل برخواهید خورد.
روش های ارتودنسی در بزرگسالان زمان بیشتری می برد و احتمالاً شامل جراحی دهان و دندان ها می شود. بنابراین بسیار مهم است که کودکان را از همان سنین اولیه به جهت ارتودنسی پیشگیرانه به متخصص نشان دهید تا کار درمان با کمترین هزینه و وقت تمام شود.
انواع مشکلات ارتودنسی کودکان
ما در حیطه ارتودنسی با مشکلات زیادی روبرو هستیم. برخی از رایج ترین مشکلات عبارتند از:
- ازدحام دندان ها
- وجود فاصله بین دندان ها
- کج بودن دندان
- مشکلات رشد فک و بایت نامناسب (اپن بایت، کراس بایت، اورجت، آندربایت، اوربایت و ….)
- و ..
این مشکلات می توانند ارثی باشند و یا به مرور زمان به صورت اکتسابی شکل بگیرند. برای مثال مکیدن انگشتان دست یا پا میتواند در پیدایش بسیاری از مال اکلوژن ها دخالت داشته باشد.
روش های ارتودنسی پیشگیری
از جمله روش های ارتودنسی پیشگیری عبارتند از:
رویش هدایت شده
اگر درمان همزمان با شروع رویش دندان های جلویی، که معمولاً در شش سالگی شروع می شود، انجام گیرد می‌توان از شلوغی دندان ها جلوگیری کرد یا آن را به حداقل رساند. این کار معمولاً با ایجاد فضای اضافی برای دندان ها انجام می‌شود؛ روشی که به دندان ها اجازه می دهد به طور طبیعی هم تراز شوند.
کشیدن زود هنگام دندان ها
گاهی اوقات یک دندان شیری در زمان مناسب نمی افتد، و در مواردی دیگری هم این دندان‌ها اصلاً نمی افتند. در چنین مواردی، از آنجا که دندان شیری هنوز نیفتاده، دندان دائمی در وضعیت نامناسبی رشد می کند. اگر چنین شود، دکتر علیرضا خدیوی توصیه می کند که دندان کشیده شود تا دندان دائم فضای کافی داشته و به شکل مناسبی رشد کند.
مکیدن شست
مکیدن شست می تواند باعث شود که فک یا نوک دندان های بالایی رو به جلو رشد کنند. این وضعیت می‌توان باعث حالتی جدی از اوربایت شود که نیازمند درمان ارتودنسی است. دستگاه های مخصوصی که ما از آنها استفاده می‌کنیم باعث می شوند کودک تمایلش را به این عادت از دست داده و دیگر نیازی به انجام درمان های پرهزینه تر ارتودنسی در آینده و تقبل قیمت ارتودنسی پیشگیری نباشد.
هدگیرهای ارتودنسی
هدگیر ارتودنسی یک وسیله پیشگیری است برای اصلاح نحوه انطباق دندان‌های آسیاب بالا و پایین با یکدیگر به کار می رود. از این دستگاه می توان برای ایجاد فضای اضافی برای دندان های دائمی نیز استفاده کرد. این هدگیر معمولاً در خانه و شب ها موقع خواب پوشیده می شود.
دستگاه فانکشنال ثابت
این دستگاه عموماً با چسب به دندان های آسیاب بالا و پایین چسبانده شده و نمی توان آن را از دهان خارج کرد. دستگاه فانکشنال با جلو نگه‌داشتن فک، تداخل دندان ها در دوران رشد را به حداقل رسانده و آن ها را در کنار هم نگه می دارد.
وسیع کننده کام
وسیع کننده کام وسیله ای است که به ردیف بالایی دندان های کودکتان متصل می شود. این وسیله روی سقف دهان قرار گرفته و می توان با تنظیم آن قوس ردیف بالا را عریض تر کرده و به این ترتیب آندربایت را رفع نموده و از شلوغی دندان‌ها جلوگیری کرد.
فورسوز
فورسوز یک سیستم فنری پیستون مانند است که به دندان های بالایی و پایینی متصل می شود. این فنرها با استفاده دو قطعه فلزی قوس ها را کشیده و هل می‌دهند؛ آنها با عقب کشیدن فک بالا و هل دادن فک پایین به بیرون باعث می شوند فک‌ها در نقطه ایده آل به یکدیگر برسند.
فضا نگهدار
فضانگهدارها بخش مهمی از ارتودنسی پیشگیری هستند. حفظ شکل فک، در هنگام افتادن دندان های شیری بسیار مهم است. فضا نگهدارها، علاوه بر نگه‌داشتن فک کودک در یک وضعیت صحیح، فضای مورد نیاز برای رویش دندان های جدید را حفظ می کنند. در مواردی که دندان‌های شیری کودک به خاطر بیماری یا در یک حادثه می افتند، یک فضا نگهدار می تواند مفید واقع شود. فضا نگهدار در عین ساده بودن، می تواند باعث صرفه جویی در پول و زمان شما و کودکتان شود.
فواید ارتودنسی پیشگیرانه چیست؟
همانطور که از اسم ارتودنسی پیشگیری پیداست؛ هدف این روش شناسایی مشکلات دندان‌های کودک شما و رفع این مشکلات قبل از جدی یا دائمی شدن آنها است. ارتودنسی پیشگیری در کودکان می تواند با کمک به حفظ وضعیت ایده آل دندان ها در دهان، مانع شکل‌گیری مال اکلوژن ها شده یا باعث کاهش آن ها می‌شود. از جمله سایر مزایای ارتودنسی پیشگیری عبارتند از:
- رشد و نمو فک کنترل شود.
- دندان های دائمی در موقعیت صحیح خود هدایت شوند و از بروز مشکلاتی مانند شلوغی یا فاصله بین دندان ها جلوگیری شود.
- جلو بودن فک ها و دندان ها که می تواند خطر شکستگی دندان را افزایش دهد کنترل شود.
- عادات بهداشت دهان و دندان بهبود پیدا کند.
- مدت زمان و پیچیدگی های درمان در بزرگسالی کاهش یابد.
- اعتمادبه نفس کودک حفظ شود.
از کجا بفهمم که کودک من نیاز به ارتودنسی پیشگیری دارد؟
هر یک از مشکلات زیر می تواند علامت و نشانه ای از مشکلات عدم هماهنگی دهان و دندان یا فک ها باشد. اگر یک یا تعدادی از علائم زیر در خصوص کودک شما وجود دارد حتما کودکتان را به یک متخصص ارتودنسی پیشگیرانه نشان دهید:
- مشکل در جویدن غذا
- دشواری در تکلم
- مشکل در نفس کیشدن
- دیر یا خیلی زود در آمدن دندان های کودک یا حتی از بین رفتن آن ها
- ادامه مکیدن انگشت شست بعد از ۵ سالگی
- وجود فاصله بین دندان ها
- دندان های بیرون زده
- تغییرات فک کودک حین باز و بسته شدن دهان
- شلوغی و ازدحام دندان های جلو
تشخیص مشکلات ارتودنسی در کودکان توسط پزشک
ما این کار را با همان ابزارهای تشخیصی مورد استفاده در سایر درمان های ارتودنسی خود انجام می دهیم (یعنی دستگاه‌های مدلسازی و اسکن ارتودنسی سه بعدی). این دستگاه‌ها، که جزء پیشرفته ترین دستگاه‌های ارتودنسی هستند، به ما امکان می دهند تا تصویر دقیق و شفافی از دندان‌ها و ساختار استخوانی فک کودکتان به دست آوریم. دانستن محل دقیق دندان ها، نحوه رویش آن ها و هرگونه عوارض ناشی از شکل استخوان یا فک ما را قادر می سازد تا روند رشد دهان و دندان بیماران را تغییر دهیم.
توصیه می‌کنیم برای گرفتن بهترین نتیجه، کودکانتان را از ۷ سالگی تحت پیشگیری ارتودنسی قرار دهید، هرچند که ما درمان های پیشگیرانه را برای بیماران ۵ ساله نیز انجام داده ایم. اولین معاینه کودکتان با معاینه دهان او آغاز می شود تا مشخص شود که آیا فضای کافی برای تمامی دندان های دائمی وجود دارد یا خیر. ما همچنین شکل و اندازه قوس های دندان های کودکتان را بررسی می کنیم تا مطمئن شویم اندازه آن ها متناسب بوده و در طول رشد مشکلی از این بابت برای او ایجاد نمی شود. متخصص ارتودنسی بعد از گرفتن عکس استخوان ها و دندان‌های کودکتان، در مورد گزینه‌های درمانی مناسب با شما صحبت خواهد کرد.
در طی ارتودنسی پیشگیری چه اتفاقی رخ میدهد؟
به طور معمولی چیزی که یک متخصص ارتودنسی در این خصوص برای کودک شما انجام می دهد در ادامه به صورت خلاصه توضیح داده شده است:
- ارزیابی معاینه فیزیکی: بررسی تمام ساختارهای داخل دهان شامل زبان، دندان ها، لثه، کام دهان و … برای اطمینان از سلامتی آن ها
- تصاویر اشعه ایکس: از اشعه ایکس جهت گرفتن تصاویر واضع از استخوان فک و ریشه دندان ها استفاده می شود. متخصصان با کمک این عکس ها موقعیت دندان ها و فک را ارزیابی می کنند و درباره نحوه رشد دندان ها اظهار نظر می کنند.
پاسخ به سؤالات متداول درباره ارتودنسی پیشگیری در کودکان
آیا کودک من به ارتودنسی پیشگیرانه نیاز دارد؟
کودک شما ممکن است در صورت کوچک بودن فک، مال اکلوژن (بایت نادرست)، از بین رفتن زودرس دندان های شیری یا جوانه زدن دندان های دائمی در جایی دورتر از محل اصلی آن نیاز به ویزیت های اولیه و پیشگیرانه دارد. اگر فکر می کنید فرزند شما ممکن است به مراقبت های زودرس یا مداخله ای نیاز داشته باشد، با یک متخصص ارتودنسی خوب مشورت کنید.
در دوران پیشگیری چه انتظاری باید داشته باشیم؟
در صورت نیاز و اگر قرار باشد درمانی صورت گیرد، جزئیات و نوع درمان ممکن است از یک کودک به کودک دیگری متفاوت باشد. متخصص ارتودنسی شما ممکن است یک وسیله پیشگیرانه را داخل دهان فرزند شما قرار داده تا خیلی زود مشکلش برطرف شود. اگر دستگاه ارتودنسی توصیه شده قابل جابجایی یا متحرک شما باید در نگهداری آن به کودکتان کمک کنید و مراقبت نحوه استفاده او از آن وسیله باشید.
آیا در دوران پیشگیری از مشکلات ارتودنسی فرزندم باید از دستورالعمل های خاصی پیروی کنم؟
بله، شما باید علاوه بر اینکه مطمئن باشید که کودکتان از دستگاه های تجویز شده به درستی استفاده می کند. باید مراقبت خورد و خوراک کودک خودتان باشید و تا پایان این دوره به طور منظم از او حمایت و مراقبت کنید.
ارتودنسی پیشگیرانه را جدی بگیرید!
اگر کودکتان در حدود ۷ سال سن دارد اما هنوز او را به یک متخصص ارتودنسی نشان نداده اید اکنون زمان آن رسیده که برای یک ویزیت تخصصی او را به یک مطب یا کلینیک خوب ببرید. مراجعه شما به این مطب لزوما به معنای این نیست که فرزندتان مشکل دارد بلکه ممکن است تنها یک ویزیت ساده باشد که نه تنها هزینه زیادی ندارد بلکه می تواند سلامت دهان و دندان کودک شما را تضمین کند. اگر سوالی دارید زیر همین پست آن را بپرسید و اگر میخواهید برای ارتودنسی پیشگیری از مطب دکتر خدیوی نوبت بگیرید روی لینک دریافت نوبت آنلاین کلیک کنید.
