انواع ارتودنسی یکی از بهترین روش‌ها برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و بهبود زیبایی لبخند افرادی است که از ظاهر دندان‌های خود ناراضی هستند. با پیشرفت‌های روزافزون در علم دندانپزشکی، اکنون گزینه‌های متنوعی برای ارتودنسی دندان‌ها وجود دارد. از روش‌های ثابت گرفته که براکت‌ها روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند، تا روش‌های متحرک که به شما امکان می‌دهند در مواقع خاص آن‌ها را از دهان خارج کنید.
در این مقاله، به معرفی انواع روش‌های ارتودنسی ثابت و متحرک و بررسی مزایا و معایب آن‌ها خواهیم پرداخت و به شما کمک می‌کنیم تا بهترین نوع ارتودنسی دندان را بر اساس نیازها و شرایط خود انتخاب کنید.
با ما همراه باشید تا با دنیای جذاب ارتودنسی بیشتر آشنا شوید و راهی برای دستیابی به لبخند ایده‌آل خود پیدا کنید.
معرفی انواع ارتودنسی
چند نوع ارتودنسی داریم؟ انواع ارتودنسی دندان به طور کلی به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم بندی می‌شود. هدف اصلی همه مدل های ارتودنسی درمان ناهنجاری‌های فکی، اصلاح موقعیت دندان‌ها، بهبود زیبایی لبخند و عملکرد صحیح دندان‌ها است.
تفاوت اصلی ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک در امکان درآوردن آن توسط بیمار است. بیمار می‌تواند پلاک‌های ارتودنسی متحرک را در هر زمان از دهان خارج کرده و مجددا در جای خود قرار دهد. اما بریس‌های ارتودنسی ثابت تا پایان دوره درمان روی دندان‌ها باقی مانده و تنها متخصص ارتودنسی می‌تواند آن‌ها را خارج کند.
انواع ارتودنسی دندان به طور متداول مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:
۱- ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی ثابت فلزی
- ارتودنسی ثابت سرامیکی
- ارتودنسی لینگوال
- ارتودنسی دیمون
- ارتودنسی رنگی
۲- ارتودنسی متحرک
- الاینرهای شفاف
ارتودنسی ثابت
به آن دسته از درمان‌های ارتودنسی که در آن برای اصلاح موقعیت فک و دندان‌ها، براکت‌ها و سیم‌های فلزی یا سرامیکی به صورت ثابت روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند، ارتودنسی ثابت می‌گویند.
در این نوع ارتودنسی بیمار قادر به جابجایی و حرکت دادن تجهیزات ارتودنسی نیست. پس از مرتب شدن دندان‌ها که حدود ۱ تا ۳ سال طول می‌کشد، متخصص ارتودنسی دستگاه را از دهان بیمار خارج می‌کند. این نوع درمان معمولا برای ناهنجاری‌های شدید فک و دندان مناسب است و به دلیل ثابت بودن، نیاز به همکاری مداوم بیمار ندارد.
انواع مدل های ارتودنسی ثابت به این شرح است:
ارتودنسی ثابت فلزی
شناخته شده ترین و رایج‌ترین روش ارتودنسی ثابت، ارتودنسی دندان با براکت‌های فلزی سنتی است. در این روش براکت‌ها روی دندان‌ها چسبانده شده و سیم فلزی از میان آن‌ها عبور داده می‌شود.
اعمال نیروی کنترل شده ملایم و دائمی توسط سیم و براکت‌های ارتودنسی به دندان‌ها، موجب جابجایی و هدایت آن‌ها به سمت جایگاه صحیح خود می‌شود.
براکت‌های ارتودنسی ثابت فلزی معمولا از جنس فولاد ضد زنگ هستند که مقاومت و استحکام بالایی دارند. اگرچه ظاهر فلزی این دستگاه ارتودنسی برای برخی افراد خوشایند نیست اما ارتودنسی با براکت‌های فلزی هنوز هم به عنوان سریع‌ترین و ارزانترین روش درمان ارتودنسی کاربرد گسترده‌ای دارد.
| مزایای ارتودنسی فلزی | معایب ارتودنسی فلزی |
|
|
ارتودسی سرامیکی
افرادی که ظاهر فلزی ارتودنسی سنتی را نمی‌پسندند و ترجیح می‌دهند بریس ارتودنسی روی دندان‌هایشان نمایان نباشد می‌توانند به سراغ ارتودنسی سرامیکی بروند. نحوه عملکرد این روش ارتودنسی همانند ارتودنسی فلزی است و تنها تفاوت آن‌ها در جنس براکت‌ها و رنگ سیم‌ها و کش‌های مورد استفاده است.
براکت‌های سرامیکی از جنس پلاستیک شفاف یا سرامیک هم رنگ دندان ساخته شده و بعد از نصب روی دندان‌ها به سادگی دیده نمی‌شوند.
| مزایای ارتودنسی سرامیکی | معایب ارتودنسی سرامیکی |
|
|
ارتودنسی لینگوال
ارتودنسی لینگوال یا پشت دندانی یکی از انواع ارتودنسی ثابت است که در آن براکت‌ها و سیم‌ها به جای نصب روی سطح بیرونی دندان در قسمت پشت دندان نصب می‌شوند.
با کمک این روش می‌توان بدون دیده شدن براکت‌ها روی دندان، انواع مشکلات شدید دندانی را رفع کرد. طرفداران ارتودنسی لینگوال اغلب کسانی هستند که دیده نشدن بریس‌ها برایشان بسیار مهم است. به عبارتی در معرض دید نبودن دستگاه ارتودنسی، تحمل دوره درمان طولانی را برای این افراد ساده‌تر می‌کند.
| مزایای ارتودنسی لینگوال | معایب ارتودنسی لینگوال |
|
|
ارتودنسی دیمون
بهترین نوع ارتودنسی ثابت برای کسانی که زمان کافی برای مراجعه مکرر به ارتودنتیست را ندارند و می‌خواهد در مدت زمان کوتاه‌تری به نتیجه دلخواه برسند، ارتودنسی دیمون است. در این نوع ارتودنسی از براکت‌های متفاوتی استفاده می‌شود که به دلیل طراحی خاص خود مزایای قابل توجهی را برای بیمار به همراه دارد.
در این سیستم، براکت‌ها به جای استفاده از کش‌های معمولی، از یک مکانیزم کشویی و قفل شونده برای نگه داشتن سیم ارتودنسی استفاده می‌کنند. به این ترتیب سیم ارتودنسی آزادانه حرکت می‌کند و بدون نیاز به تنظیم مکرر، عملکرد مناسبی در جابجایی دندان‌ها دارد.
به بیان دیگر، حذف شدن کش ارتودنسی موجب بهبود ظاهر دندان‌ها، کاهش تعداد جلسات ویزیت برای بررسی نحوه جابجایی دندان‌ها و تنظیمات دستگاه ارتودنسی می‌شود. علاوه‌براین، ارتودنسی ثابت با براکت‌های خود تنظیم (self-ligating) دیمون موجب کاهش اصطکاک دندان‌ها و تسریع روند حرکت آن‌ها خواهد شد.
| مزایای ارتودنسی دیمون | معایب ارتودنسی دیمون |
|
|
ارتودنسی رنگی
برخی افراد از جمله کودکان و نوجوانان نه تنها از ظاهر ارتودنسی ثابت بدشان نمی‌آید، بلکه به دنبال راهی برای افزایش زیبایی و جذابیت بریس‌های خود هستند. ارتودنسی رنگی روش ایده‌آل این افراد است.
ارتودنسی رنگی همان ارتودنسی ثابت فلزی است با این تفاوت که با استفاده از نگین، کش‌ها و الاستیک‌های رنگی ظاهری زیبا و فانتری پیدا کرده است.
فرد می‌تواند در هر بار مراجعه به ارتودنتیست رنگ الاستیک‌ها را تغییر داده و با ایجاد تنوع، تحمل دستگاه ارتودنسی را برای خود راحت‌تر کند. رنگ به کار رفته در این نوع ارتودنسی به سلیقه فرد بستگی دارد و می‌توان آن را هماهنگ با رنگ پوست یا حتی رنگ و نوع استایل انتخاب کرد.
| مزایای ارتودنسی رنگی | معایب ارتودنسی رنگی |
|
|
ارتودنسی متحرک
دسته دیگر از انواع درمان بی‌نظمی دندان‌ها، ارتودنسی متحرک است. در این نوع ارتودنسی از دستگاه‌های قابل جابجایی برای اصلاح مشکلات خفیفخ تا متوسط دندانی استفاده می‌شود.
دستگاه‌های ارتودنسی متحرک، از پلاستیک و فلز ساخته شده و نحوه طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که فرد می‌تواند به سادگی آن را از دهان خارج کرده و مجددا در جای خود قرار دهد. این ویژگی ارتودنسی متحرک، راحتی بیشتری را برای بیمار فراهم می‌کند.
البته فراموش نکنید که برای اثرگذاری بهتر، دستگاه ارتودنسی باید حدود ۲۲ ساعت در شبانه روز روی دندان‌ها قرار داشته و تنها هنگام غذا خوردن و مسواک زدن آن را از دهان خارج کنید.
ارتودنسی متحرک به ویژه برای کودکان و نوجوانان مناسب است. زیرا در مراحل رشد دندان‌ها و فک‌ها می‌تواند به تنظیم موقعیت دندان‌ها اصلاح ناهنجاری‌ها کمک کند. اصلاح دندان‌های کج، فواصل بین دندانی و ناهماهنگی‌های فکی از جمله کاربردهای ارتودنسی متحرک است.
زمان درمان با ارتودنسی متحرک به نوع و شدت ناهنجاری دندانی بستگی داشته و حدود ۶ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد.
| مزایای ارتودنسی متحرک | معایب ارتودنسی متحرک |
|
|
ارتودنسی نامرئی با الاینر شفاف
یکی از روش‌های مدرن و محبوب برای اصلاح ناهنجاری‌های دندان، ارتودنسی نامرئی یا ارتودنسی با الاینرهای شفاف است. روند درمان در این روش شامل استفاده از قالب‌های شفاف و قابل جابجایی است که به طور سفارشی برای هر بیمار ساخته می‌شود.
در واقع الاینر شفاف، بهترین نوع ارتودنسی دندان برای افرادی است که ترجیح می‌دهند در موقعیت‌های اجتماعی خاص دستگاه ارتودنسی را از دهان خود خارج کنند، یا در هر شرایط پلاک ارتودنسی روی دندان‌هایشان کاملا نامرئی باشد. خوانندگان، بازیگران، سخنرانان، مجریان و مشاغل مشابه متقاضیان اصلی ارتودنسی متحرک با پلاک‌های شفاف هستند.
با توجه به وضعیت هر فرد، تعداد مشخصی الاینر به صورت سفارشی برای او ساخته می‌شود. بیمار از هر پلاک به مدت ۲ هفته استفاده می‌کند و سپس به سراغ الاینر بعدی می‌رود. این روند تا زمانی که دندان‌ها کاملا مرتب شوند ادامه دارد.
| مزایای الاینر شفاف | معایب الاینر شفاف |
|
|
مقایسه مدل های ارتودنسی
در جدول زیر به طور خلاصه انواع ارتودنسی را از جنبه‌های مختلف با هم مقایسه کرده‌ایم تا شما بتوانید انتخاب آگاهانه‌تر و هوشمندانه‌تری داشته باشید.
از آنجایی که ارتودنسی رنگی تفاوت قابل ملاحظه‌ای با ارتودنسی فلزی معمولی ندارد، در این جدول آورده نشده است.
| نوع ارتودنسی | هزینه ارتودنسی | زیبایی | استحکام | تاثیرگذاری درمان | مدت زمان درمان |
| ارتودنسی فلزی | از ۶۸ میلیون تومان (ارزانترین روش ارتودنسی) | دیده شدن کامل براکت‌ها با ظاهر فلزی | مقاومت و استحکام بالا | مناسب برای درمان انواع مشکلات خفیف، متوسط، شدید و پیچیده فک و دندان | ۱ تا ۳ سال |
| ارتودنسی سرامیکی | ۲۰ میلیون تومان هزینه بالاتر به ازای هر فک (نسبت به روش فلزی) | براکت‌ها به راحتی قابل تشخیص نیستند | مقاومت کمتر و احتمال شکستن در برخوردهای معمولی مانند جویدن | مناسب برای درمان انواع اختلالات فک و دندان | ۱.۵ تا ۳ سال |
| ارتودنسی لینگوال | ۲ تا ۳ برابر ارتودنسی معمولی (گرانترین روش ارتودنسی) | کاملا مخفی و غیر قابل مشاهده | مقاومت و استحکام زیاد همانند ارتودنسی فلزی | اصلاح انواع مشکلات فک و دندان‌ها | ۱ تا ۲ سال |
| ارتودنسی دیمون | ۲۵ میلیون تومان هزینه بالاتر به ازای هر فک (نسبت به روش فلزی) | کمتر از براکت‌های فلزی به چشم می‌آیند و ظاهر بهتری دارند
(نوع سرامیکی و شفاف آن روی دندان دیده نمی‌شود) |
استحکام قابل قبول | قابل استفاده برای درمان انواع ناهنجاری‌های فک و دندان | ۱ تا ۲.۵ سال |
| ارتودنسی متحرک با الاینر شفاف | از ۱۴۰ میلیون تومان | کاملا نامرئی و احتمال درآوردن آن در موقعیت‌های خاص | استحکام و کیفیت بالا | مناسب برای بی‌نظمی خفیف تا متوسط دندان‌ها | ۶ تا ۱۴ ماه |
بهترین نوع ارتودنسی کدام است؟
بعد از آشنایی با انواع ارتودنسی دندان و مزایا و معایب آن‌ها احتمالا این سوال در ذهن شما نقش بسته است که «ارتودنسی متحرک بهتر است یا ثابت؟» و اینکه بهترین نوع ارتودنسی دندان برای شما کدام است؟ برای یافتن پاسخ این سوالات لازم است بدانید که انتخاب بهترین نوع ارتودنسی، به عوامل مختلفی بستگی دارد.
اگر می‌خواهید مشکلات فک و بهم ریختگی دندان‌های شما به بهترین نحو تشخیص داده شده و درمان شود، باید به یک متخصص ارتودنسی مجرب مراجعه نمایید. ارتودنتیست بعد از معاینه و بررسی تصاویر رادیوگرافی دندان‌ها، تعیین می‌کند بهترین نوع ارتودنسی برای شما، کدام است.
در این مقاله به معرفی کامل انواع ارتودنسی دندان و بیان مزایا و معایب آن‌ها پرداخته و توضیح دادیم که چند نوع ارتودنسی داریم. همانطور که متوجه شدید، ارتودنسی ثابت فلزی رایج‌ترین و پرکاربردترین روش برای اصلاح انواع ناهنجاری‌ها در همه سنین است. اما بهترین نوع ارتودنسی دندان برای هر بیمار به سن و شرایط او بستگی دارد.
اگر در مورد ارتودنسی نیاز به مشاوره دارید و می‌خواهید درمان خود را در یک مرکز مجهز و تحت نظر بهترین متخصص ارتودنسی آغاز کنید، با مطب دکتر خدیوی تماس بگیرید.
