سیم کشی دندان چیست؟ (سن مناسب، مزایا، روش‌ها، طول درمان)

سیم کشی دندان، یا همان درمان ارتودنسی دندان با بریس‌ها، از رایج‌ترین و موثرترین درمان‌های این رشته است. هزینه مناسب و قدرت سیم دندان در اصلاح انواع ناهنجاری‌ها نیز، باعث شده تا سیم پیچی دندان همچنان محبوب باشد و ویژگی‌های جدیدی نیز به آن اضافه شود.

مطلب پیش روی شما، راهنمای کامل درمان سیم پیچی دندان است. در ادامه می‌توانید پاسخ تمام پرسش‌های خود را درباره اینکه سیم کشی دندان مناسب چه کسانی است، چه مزایا و احیانا عوارضی دارد، بهتر است در چه سنی انجام شود را پیدا کنید.

مزایای سیم کشی برای دندان و فک چیست؟

مزایای سیم کشی برای دندان و فک از موارد مربوط به زیبایی تا سلامت دهان و دندان، بهبود عملکرد دندان‌ها و حتی ارتقای سلامت عمومی را در برمی‌گیرد.

به طور کلی، موارد زیر مزایای درمان‌های ارتودنسی هستند:

• ظاهر فرد را بهبود می‌دهند و در اعتماد به نفس او تاثیر مثبت دارند.
• بایت را اصلاح می‌کنند و جلوی مشکلاتی مانند دندان قروچه و محکم فشردن دندان‌ها روی هم را می‌گیرند.
• از بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کنند.
• مانع آسیب‌های دندانی در اثر تروما (به ویژه برای دندان‌های کج و بیرون‌زده) می‌شوند.
• سیم پیچی دندان تلفظ‌ها و نحوه صحبت کردن فرد را بهبود می‌دهند.
• به کامل و درست جویدن غذاها، و در نتیجه هضم بهتر غذا کمک می‌کنند.
• از فرسایش استخوان ناشی از دندان‌های کج یا مال‌اکلوژن‌ها جلوگیری می‌کنند.
• خطر ابتلا به اختلال مفصل گیجگاهی فکی را کاهش می‌دهد، چون دندان‌های کج به استخوان فک و عضلات آن فشار زیادی وارد می‌کنند.

سیم کشی دندان مناسب چه کسانی است؟

اینکه سیم کشی دندان مناسب چه کسانی است، پاسخ‌های متعددی دارد. به طور خلاصه، درمان‌های ارتودنسی برای افرادی که یکی یا تعدادی از مشکلات زیر را دارند، بسیار سودمند خواهد بود:

• شلوغی و فاصله بین دندان‌ها
• ناهمترازی فک‌ها
• اوربایت و آندربایت
• اپن بایت
• مشکلات پریودنتال یا بیماری‌های لثه
• ناهماهنگی میدلاین
• مشکل در جویدن و صحبت کردن
• مسائل مربوط به عزت نفس

رفع شلوغی و فاصله بین دندان‌ها با سیم کشی

ازدحام دندانی (Overcrowding) و وجود فاصله بین آنها (Spacing) تا حدودی رایج هستند. دندان‌های شلوغ و کج را هم به خوبی اصلاح می‌کند. ارتودنسی ثابت با انواع بریس به اعمال فشار ملایم و در عین حال مؤثر روی دندان‌ها کمک می‌کند، و آن‌ها را به موقعیت درست‌شان حرکت می‌دهد.

اصلاح ناهمترازی فک‌ها در کودکان و بزرگسالان با سیم کشی کردن دندان

ناهمترازی فک (Misaligned Jaw) معمولا نتیجه‌ی وجود مشکل در بایت است. سیم پیچی دندان به صاف کردن و تراز کردن دندان‌ها کمک می‌کند و فک را در موقعیت صحیح‌اش قرار می‌دهد. اصلاح ناهمترازی فک روی ساختار صورت بیمار هم تاثیر مثبتی دارد و باعث می‌شود که چهره فرد متقارن‌تر و صاف‌تر به نظر برسد.

اصلاح اوربایت و آندربایت با سیم دندان

مشکلات مال‌اکلوژن (Malocclusion) یا ناهمترازی دندان‌های بالا و پایین روی هم، که بیشتر با نام‌های اوربایت (Overbite) و آندربایت (Underbite) شناخته می‌شوند، نیز با فشار ملایمی که دستگاه ارتودنسی به دندان‌ها و فک وارد می‌کند، اصلاح‌پذیر هستند.

• اوربایت: اوربایت به معنی امتداد خفیف تا شدید فک بالا در مقایسه با فک پایین است؛ یعنی حالتی که فک بالا جلوتر از فک پایین باشد. این وضعیت باعث شود چانه فرد کوچک‌تر یا تو‌رفته‌تر از حد معمول به نظر برسد، و در جویدن غذا مشکل ایجاد کند.
• آندربایت: مشابه اوربایت، آندربایت به معنی جلوتر بودن فک پایین نسبت به فک بالاست. این وضعیت نیز ظاهر چانه را نامناسب جلوه می‌دهد و آن را جلو می‌کشد، و نهایتا گاز گرفتن و جویدن را برای فرد دشوار می‌کند.

اصلاح اپن بایت با سیم دندان

اپن بایت در بیشتر کودکان، پس از افتادن دندان‌های شیری و کنار گذاشتن پستانک و از بین رفتن عادت مکیدن انگشت شست، خودبه‌خود برطرف می‌شود. اما بسته به شرایط، احتمال دارد که دندان‌های دائمی هم تحت تأثیر قرار بگیرند. درمان موفقیت اپن‌بایت از دیگر نتایج و مزایای سیم کشی برای دندان و فک است.

 

بهبود و پیشگیری از مشکلات پریودنتال با سیم دندان

اگر دندان‌ها به شدت نامرتب باشند، رعایت بهداشت دندان‌ها برای فرد چالش‌برانگیز می‌شود. این حالت می‌تواند باعث ایجاد بیماری لثه‌ها (مشکلات پریودنتال) شود. سیم کشی دندان با اصلاح موقعیت دندان و فک ها به بهبود بهداشت دهان کمک می‌کند.

 

درمان ناهماهنگی میدلاین با سیم کشی کردن دندان‌ها

منظور از میدلاین (Midline) یا خط وسط دندان‌ها، خط میانی ساژیتال بین فک بالا و پایین است. اگر این خط تنها چند میلی‌متر انحراف داشته باشد، نحوه قرارگیری فک‌ها و ظاهر بیمار را کاملا تحت تاثیر قرار می‌دهد. ارتودنسی دندان جلو در هردو فک، دندان‌ها را به موقعیتِ تراز باز می‌گرداند و به بهبود تقارن و Intercuspation کمک می‌کند.

 

حل مشکل در جویدن و صحبت کردن با سیم پیچی دندان

مشکلات مال‌اکلوژن توانایی فرد در جویدن برخی غذاها و نحوه صحبت کردن او را به راحتی تحت تاثیر قرار می‌دهد و یکی دیگر از مزایای سیم دندان، اصلاح اختلالات گفتاری خفیف است.

 

سیم کشی دندان در چه سنی مناسب است؟

بیشتر متخصصان بهترین سن ارتودنسی با بریس‌ها را بین ۱۰ تا ۱۴ سالگی، یعنی اوایل نوجوانی، می‌دانند. چون در این زمان، همه (یا بیشتر) دندان‌های دائمی نوجوانان رشد کرده است؛ و بافت استخوانی نرم‌تر آنها هنوز به تغییر موقعیت پاسخ می‌دهد.

البته ارتودنتیست‌ها به والدین توصیه می‌کنند که کودکان حداکثر تا ۷ سالگی برای معاینه به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند. توضیح دکتر خدیوی در مورد سن مناسب برای سیم کشی کردن دندان ها در صورت وجود مشکلات دندانی در کودکان:

روش های سیم کشی دندان

درمان‌هایسیم کشی می‌توانند نسبت به اهداف و ترجیحات بیمار، سبک زندگی، میزان بودجه، طول درمان و … کاملا منعطف باشند.

روش های سیم کشی دندان عبارت‌اند از:

• بریس‌های فلزی
• بریس‌های سرامیکی
• بریس‌های لینگوال (بریس زبانی یا پشت دندانی)
• بریس‌های دیمون یا سلف لیگیت

 

سیم کشی ثابت فلزی

سیم کشی فلزی سنتی (Traditional Metal Braces) رایج‌ترین نوع این دستگاه‌ها نه فقط در ایران، بلکه در تمام دنیا هستند. این بریس‌ها از دستگاه‌های سیم کشی ثابت هستند که معمولا از فولاد ضد زنگ مرغوب ساخته می‌شوند.

بریس‌های سرامیکی

بریس‌های سرامیکی (Ceramic Braces) جایگزین جدیدتری برای بریس‌های فلزی هستند که ظاهر زیباتری دارند و بسیار کمتر به چشم می‌آیند. ساختار ارتودنسی سرامیکی هیچ تفاوتی با مدل‌های فلزی ندارد، اما براکت‌ آنها از یک ماده سرامیکی شفاف ساخته شده است، که با رنگ طبیعی دندان ترکیب می‌شود. سیم بریس هم می‌تواند سرامیکی یا فلزی باشد.

بریس‌های لینگوال

بریس‌های لینگوال (Lingual Braces) نوع خاصی از بریس‌های فلزی هستند، که رواج کمتری دارند. براکت‌ها و سیم‌های این بریس‌ها پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند و یکی از انواع ارتودنسی نامرئی به حساب می‌آیند که مزایایی مشابه بریس‌های فلزی استاندارد دارند.

بریس‌های خود تنظیم شونده (Self-Ligating Braces)

بریس‌های سلف لیگیت (Self-Ligating Braces)، دیمون (Damon Braces) یا خودتنظیم‌شونده، یک نوع تخصصی از روش های سیم کشی دندان هستند که به دو صورت فلزی و سرامیکی موجود هستند. “دیمون” در واقع نام یکی از معروف‌ترین براکت‌های سلف لیگیت است.

تفاوت اصلی ارتودنسی دیمون با مدل‌های فلزی معمولی این است که در آنها، از کش در سیم کشی برای محکم کردن سیم ارتودنسی روی براکت‌ها استفاده نمی‌شود. این مدل از سیم کشی دندان، تعداد ویزیت‌ها برای تنظیمات را کاهش می‌دهند؛ چون کشی برای جایگزین کردن وجود ندارد.

اجزای سیم پیچی دندان چیست؟

بریس‌ها از چندین جزء کلیدی تشکیل شده‌اند، که در کنار هم دندان‌ها را به آرامی در موقعیت مناسب‌شان قرار می‌دهد. این دستگاه عملا رایج‌ترین درمان ارتودنسی‌ست، اما کمتر افرادی دقیقا نحوه کار و وظیفه هربخش از آن را می‌دانند. بریس‌ها چنین اجزایی دارند:

• براکت‌ها
• آرچ وایر
• لیگاتور (کش ارتودنسی)
• الاستیک‌ها

کار هرکدام را در ادامه توضیح داده‌ایم.

 

براکت‌ها

براکت‌ها (Brackets) یا نگین‌های ارتودنسی، مربع‌های (اکثرا) فلزی یا سرامیکیِ کوچکی هستند که به سطح جلویی هردندان متصل می‌شوند. ارتودنتیست‌ها براکت‌ها را با چسبی مخصوص به مینای دندان می‌چسبانند، و با آنها حرکت و موقعیت هردندان را کنترل می‌کنند.

سیم ارتودنسی (Archwire)

آرک وایر (Archwire)، سیم کمانی یا سیم ارتودنسی، سیم فلزی یا سرامیکی نازکی است که براکت‌های سیم پیچی دندان را به هم وصل می‌کند.

متخصصان از انحناهای کوچکی در این سیم برای دستکاری جهت دندان‌ها استفاده می‌کنند. آنها با اینکار فشار ملایمی را در طول درمان به دندان‌ها وارد می‌کنند تا مطمئن شوند دندان‌ها در جای مناسب خود قرار خواهند گرفت.

لیگاتورها (کش های ارتودنسی)

لیگاتورها (Ligatures) نوارهای لاستیکی کوچکی هستند که برای ثابت نگه داشتن سیم ها روی هربراکت استفاده می‌شوند. آنها نقش مهمی در حفظ میزان فشار مدنظر روی دندان‌ها و ایستادن سیم کمانی در موقعیت صحیح دارند.

برای جلوگیری از ساییدگی، ارتودنتیست هر چهار تا شش‌هفته یکبار در طول درمان، کش های سیم کشی دندان را تعویض می‌کند.

الاستیک‌ها

الاستیک‌ها (Elastics) نوارهای لاستیکی کشسانی هستند که با اعمال نیروی اضافی، به اصلاح بایت و هم‎ترازی آن کمک می‌کنند. این بندها به قلاب‌های موجود روی براکت‌ها وصل می‌شوند، و می‌توانند به روش‌های مختلف برای پیش‌برد درمان تنظیم شوند.

سیم کشی دندان چقدر طول میکشد؟

میانگین زمان استفاده از بریس‌های مختلف از حدودا شش‌ماه تا ۱۲ تا ۱۸ ماه است. در کیس هایی که ناهنجاری های شدید داشته باشند، ممکن است تا ۲۴ ماه نیز درمان به طول بیانجامد. عواملی که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم بر مدت زمان ارتودنسی موثر هستند.

 

شدت ناهنجاری

فواص جزئی نسبتا سریع درمان می‌شوند؛ اما مشکلاتی مانند شلوغی شدید زمان‌برتر هستند، چون ارتودنتیست ابتدا باید فضای لازم را ایجاد کرده و بعد دندان‌ها را به سمت موقعیت صحیح‌شان حرکت دهد.

به طور مشابه، اگر مشکلات اسکلتی بخشی از مشکل باشند (مانند آندربایت یا اوربایت‌های شدید)، نه تنها دندان‌ها باید مرتب شوند، بلکه موقعیت فک‌ها و نحوه برخورد دندان‌های بالا و پایین نیز باید اصلاح شوند.

 

سن بیمار

سن عامل دیگری است که تعیین می‌کند چه مدت باید از سیم پیچی دندان (یا الاینرهای شفاف) استفاده کرد. چون کودکان و نوجوانان هنوز در حال رشد هستند، متخصص می‌تواند از جهش رشد آنها بهره ببرد تا دندان‌ها را به گونه‌ای بسیار موثر حرکت دهد.

 

همکاری بیمار

اینکه سیم کشی دندان چقدر طول میکشد، به میزان همکاری بیمار با روند درمان نیز بستگی دارد. بیمار شرکت‌کننده‌ای فعال در این فرآیند است، و اعمال مختلف او به شدت روی نتیجه و طول دوره درمان تاثیرگذار هستند، از جمله:

• مراجعه منظم برای ویزیت و انجام تنظیمات نزد ارتودنتیست
• استفاده از کش‌های لاستیکی طبق دستورالعمل‌ها
• پرهیز از غذاهایی که می‌توانند به براکت‌ها یا سیم‌ها آسیب برسانند
• استفاده از محافظ دهان هنگام ورزش
• استفاده صحیح از نگهدارنده‌ها یا ریتینرها (Retainers) پس از درمان با بریس

بهداشت دهان و دندان

بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی یا بیماری لثه در طول درمان سیم کشی به معنای ویزیت‌های بیشتر خواهد بود. در موارد شدیدتر، ممکن است بیمار مجبور شود سیم کشی دندان خود را باز کند و پس از رفع مشکل دوباره آن را در دهان قرار دهد.

 

آیا سیم کشی دندان درد دارد؟

وقتی متخصص برای اولین‌بار بریس‌ها را نصب می‌کند، یا براکت‌ها و سیم‌ها را تنظیم و سفت می‌کند، درد ارتودنسی کاملا طبیعی است؛ و بیشتر این درد یا ناراحتی ناشی از فشار لازم برای حرکت دادن دندان‌هاست.

در واقع خود سیم‌ها، براکت‌ها و سایر اجزای بریس دردی ایجاد نمی‌کنند، اما اتصال، سفت کردن و برداشتن آن می‌تواند بافت‌های دهان را تحریک کند. در مراحل زیر، احساس درد ارتودنسی طبیعی است:

• هنگام نصب سیم کشی دندان
• هنگام سفت کردن سیم بریس ها در جلسات معاینه

عوارض سیم کشی دندان چیست؟

علاوه بر احساس ناراحتی در برخی مراحل درمان، موارد زیر را نیز می‌توان به عنوان چالش‌ها و عوارض سیم کشی دندان و در نظر گرفت:

• ظاهر فلزی بریس‌ها برای برخی بیماران ایده‌آل نیست، و منجر به خودآگاهیِ آنها در روند درمان می‌شود. تا حدی که ممکن است به راحتی لبخند نزنند.
• اگر فرد دندان‌ها و لثه‌های حساسی داشته باشد، احتمالا ناراحتی بیشتری را در طور درمان احساس خواهد کرد.
• تمیز کردن صحیح بریس‌ها و دندان‌ها در طول درمان دقت بالایی را می‌طلبد و می‌تواند وقت‌گیر باشد.
• مصرف غذاهای بسیار سفت، جویدنی و چسبنده در طول درمان با ارتودنسی‌های ثابت عملا ممنوع است. این توصیه به دلیل جلوگیری از آسیب دیدن بریس‌ها، مختل نشدن روند درمان و عدم تحمیل هزینه اضافی‌ست.

 

قیمت سیم کشی دندان چقدر است؟

هزینه این درمان، که به طور کلی از روش‌های متحرک اقتصادی‌تر هستند، بستگی به چنین فاکتورهایی دارد:

• نوع سیم کشی دندون
• نوع و شدت ناهنجاری
• طول درمان
• درمان های جانبی ارتودنسی: گذشته از آماده‌سازی‌هایی که ممکن است لازم باشند (ترمیم دندان‌ها، ارتودنسی دندان عصب‌کشی شده، کشیدن دندان، جرمگری) برخی ناهنجاری‌ها صرفا با بریس درمان نمی‌شوند و جراحی فک نیز لازم است.
• هزینه‌های جانبی: منظور مواردی مانند عکس‌برداری، قالب‌گیری، نصب براکت‌های جداشده و تعویض براکت‌های شکسته‌شده است.

آخرین قیمت سیم کشی دندان در سال جاری را می‌توانید در صفحه “هزینه ارتودنسی” با شرایط پرداخت به صورت اقساطی ببینید.

مراحل سیم پیچی دندان چیست؟

سیم پیچی کردن دندان با بریس‌ها، طبق گام‌های زیر جلو می‌رود:

1. مشاوره اولیه: اولین جلسه شامل معاینه کامل دندان‌ها، ساختارهای اطراف آنها و فک‌ها همراه با صحبت پیرامون نگرانی‌ها و اهداف درمانی بیمار است. برای ارزیابی بیشتر، عکس‌برداری اولیه، تصویربرداری از کل دهان با اشعه ایکس، و قالب‌گیری از بایت نیز انجام می‌شود.
2. برنامه‌ریزی درمان: بر اساس نتایج معاینه، ارتودنتیست طرح درمان بیمار را ایجاد می‌کند. این طرح مدت زمان توصیه‌شده درمان و تنظیمات خاص لازم برای تراز مناسب دندان‌ها را مشخص می‌کند.
3. آماده‌سازی‌ها: عملیات جرمگیری، کشیدن دندان، ترمیم، عصب‌کشی و … در صورت لزوم انجام می‌شوند تا دندان‌های بیمار برای دریافت بریس‌ها آماده باشند.
4. قرار دادن بریس‌ها: در جلسه باندینگ (Bonding)، متخصص براکت‌ها را روی دندان‌ها می‌چسباند. سپس سیم‌های کمانی از میان براکت‌ها عبور داده شده، و از لیگاچورها برای نگه داشتن سیم‌ها در جای خود استفاده می‌شود.
5. آموزش نحوه استفاده و نگهداری: متخصص دستورالعمل‌های مراقبت صحیح از بریس‌ها شامل تکنیک‌های مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، و همچنین محدودیت‌های غذایی برای محافظت از دستگاه در برابر آسیب را به اطلاع بیمار می‌رساند.
6. تنظیمات دوره‌ای: ویزیت‌های منظم برای تنظیم سیم پیچی دندان گام‌های بعدیِ درمان است. در این جلسه‌ها، متخصص اصلاحات لازم مانند سفت کردن یا تعویض سیم‌ها را انجام می‌دهد تا دندان‌ها به تدریج در موقعیت مدنظر قرار بگیرند. در این ویزیت‌ها، مسیر درمان و میزان پیشرفت نیز به دقت نظارت می‌شوند.
7. برداشتن بریس‌ها: هنگامی که دندان‌ها با موفقیت تراز شدند، براکت‎ها و سیم‎ها برداشته می‌شوند که دی‌باندینگ (Debonding) نام دارد. پس از آن چسب‌های باقی‌مانده پولیش می‌شوند. همچنین، ممکن است از دندان‌ها برای ساخت ریتینر قالب گرفته شود.
8. مرحله نگهداری: پس از برداشتن بریس‌ها، بیمار باید از نگهدارنده‌های متحرک یا ثابت برای کمک به حفظ موقعیت جدید دندان‌ها استفاده کند. این فاز هم شامل ویزیت‌های منظم برای تنظیمات و نظارت بر پایداری نتایج می‌شود.

توجه داشته باشید که جدول زمانی و مراحل دقیق ممکن است در برخی پرونده‌ها متفاوت باشد.

مایل‌اید برای ویزیت و درمان اقدام کنید؟

امیدواریم با مطالعه این راهنما نسبت به مزایای سیم کشی دندان و فک، عوارض احتمالی‌اش، اینکه چه مدل سیم کشی برای شما مناسب است، روش‌های مختلف درمان، مراحل و دیگر زوایای آن دید جامع‌تری کسب کرده باشید.

به عنوان یک ارتودنتیست آموزش‌دیده در بالاترین سطوح در ایران و کانادا، دکتر «علیرضا خدیوی» از بهترین گزینه‌های فعال در پایتخت برای رسیدن به لبخند ایده‌آل‌تان است. ایشان به همراه تیم‌شان در سه مطب مجهز واقع در میرداماد، شرق و مرکز تهران پذیرای مراجعه‌کنندگان هستند.

اگر سوالی در رابطه با درمان سیم دندان دارید، آن را از طریق بخش نظرات ثبت کنید تا همکاران ما در اسرع وقت پاسخگوی شما باشند.