بیماری لثه، با نام تخصصی پریودنتیت (Periodontitis) عفونتی است که بافت نرم اطراف دندان‌ها یا همان لثه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از آنجا که بیماریهای لثه پیش‌رونده هستند، در صورت عدم رسیدگی و درمان، این وضعیت می‌تواند استخوان‌های فک را ببرد و منجر به لق شدن یا حتی افتادن دندان‌ها شود.
بیماریهای پریودنتال بیشتر از آنچه تصور می‌کنید شایع هستند، و در وهله اول معمولا به دلیل بهداشت نامناسب دهان و دندان ایجاد می‌شود. در ادامه دقیقا بررسی می‌کنیم که بیماری لثه چیست، چه انواعی دارد، علائم آن چیست و به روش‌هایی درمان می‌شود.
بیماری لثه چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
این وضعیت با نام‌های مختلفی شناخته می‌شود: بیماری پریودنتال، پریودنتیت یا بیماری لثه. اینها همه به یک وضعیت اشاره می‌کنند، چون کلمه “پریودنتال” به معنای دور دندان است. اجازه دهید دقیق‌تر توضیح دهیم بیماری لثه چیست و چطور لثه‌ها را دچار مشکل می‌کند.
دهان ما خانه باکتری‌های گوناگون است. برخی از این باکتری‌ها از قند موجود در غذاها و نوشیدنی‌ها تغذیه می‌کنند و باعث به وجود آمدن “پلاک” می‌شوند. این بافت نرمِ بی‌رنگ یا زردرنگِ چسبنده ترکیبی از بزاق، ذرات غذا و باکتری‌هاست. ناحیه‌های تجمع پلاک هم بهترین محل برای زندگی و تکثیر باکتری‌هایی است که می توانند منجر به بیماری لثه شوند.
در واقع بیماریهای لثه وقتی به وجود می‌آیند که سموم یا همان باکتری‌های موجود در پلاک به لثه حمله می‌کنند. آنها جای خود را در امتداد خط لثه باز می‌کنند، به سرعت رشد کرده و باعث عفونت باکتریایی می‌شوند. با پیشرفت عفونت، باکتری‌ها به نقاط عمیق‌ترِ بافت نرم می‌رسند و باعث التهاب و تورم لثه بین دندان‌ها می‌شوند.
این التهاب در واقع واکنش سیستم ایمنی به بیماری لثه و خلاص شدن از شر پلاک است. و چون پاسخ بدن این است که بافت عفونی را از بین ببرد، لثه‌ها دچار عقب‌نشینی می‌شوند. عدم درمان و تحلیلِ لثه‌ها باعث می‌شود تا بافت استخوان فک هم دچار تحلیل شود. اتفاقی که منجر به لقی دندان‌ها و از دست دادن‌شان می‌شود.
علت بیماری لثه چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، تجمع پلاک مهمترین و اصلی‌ترین علت ابتلا به بیماری پریودنتال است. پلاک حاوی باکتری‌های گوناگونی است که به طور بالقوه می‌توانند برای لثه‌ها مضر باشند (هرچند باکتری‌های بی‌خطری هم در پلاک حضور دارند).
به همین خاطر، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان احتمال ابتلا به بیماریهای لثه را به شدت بالا می‌برد. در برخی از افراد، ژن‌ها با تغییر نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن به باکتری‌ها هم در بروز این بیماری نقش دارند.
- سن: پریودنتیت عموماً با بالا رفتن سن بروز کرده و بیشتر بعد از ۳۵ سالگی رخ می‌دهد.
- استعمال دخانیات: سیگار کشیدن، حتی بدون بیماری لثه نیز می‌تواند علل تحلیل لثه و از دست رفتن استخوان شود.
- اعتیاد: اعتیاد طولانی مدت باعث تخریب لثه‌ها و دندان‌ها می‌شود.
- تغییرات هورمونی خانم‌ها: زنان بیشتر در معرض بیماریهای لثه قرار دارند. التهاب لثه ناشی از تغییرات هورمونی، در برخی نوجوانان، برخی زنان باردار و گاهی اوقات نیز به عنوان یکی از عوارض جانبی داروهای جلوگیری از بارداری رخ می‌دهد.
- بیماری‌ها: بیماری‌هایی مانند دیابت و ایدز و داروهای مورد استفاده برای درمان برخی از بیماری‌ها
- عوامل ژنتیکی: این عوامل باعث می‌شوند برخی افراد بیش از دیگران مستعد ابتلا به بیماریهای لثه شوند.
- رژیم غذایی: سوءتغذیه یکی از عوامل خطرزا برای بیماریهای لثه است.
- استرس: استرس فیزیولوژیکی باعث می‌شود بدن برخی هورمون‌های التهابی آزاد کند که می‌توانند باعث بروز بیماریهای لثه یا بدتر شدن آنها شوند.
ریسک فاکتورهای بیماری لثه
منظور از ریسک فاکتور یا عامل ریسک، متغیرهایی هستند که شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. لفا توجه داشته باشید که عوامل ریسک نشان‌دهنده همبستگی هستند و لزوما علت بیماری نیستند.
ریسک فاکتورهای خطر ابتلا به انواع بیماری لثه عبارت‌اند از:
- سیگار کشیدن یا مصرف تنباکو به اشکال دیگر
- بهداشت ضعیف دهان و دندان
- افزایش سن
- دیابت
- استرس
- بیماری قلبی
- شیمی‌درمانی
- بیماریهای خودایمنی از جمله لوپوس، اسکلرودرمی و بیماری کرون
- ژنتیک و سابقه ابتلا به این بیماری در دیگر اعضای نزدیکِ خانواده
- رژیم غذایی نامطلوب (که مثلا ویتامین ث لازم را به بدن نمی‌رساند)
- مصرف بیش از حد الکل
- دندان قروچه
- دندان‌های کج
- پرشدگی‌های که معیوب شده‌اند
- پل‌های دندانی که به درستی در جای خود قرار نمی‌گیرند
- تغییرات هورمونی در خانم‌ها به ویژه در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی
- مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی، داروهای قلب، داروهای ضد افسردگی و استروئیدها
- مصرف داروهایی که باعث خشکی دهان می‌شوند
- خشن مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
انواع بیماریهای لثه
بیماری های لثه یا پریودنتال همیشه دردناک نیستند، به همین خاطر ممکن است به آن مبتلا باشید اما ندانید و شرایط پیشرفت‌شان را ناخواسته فراهم کنید. شناخت انواع خفیف تا جدی این وضعیت می‌تواند از این موضوع جلوگیری کند.
این بیماری‌ها دو نوع و در واقع دو مرحله اصلی دارند:
- ژنژیویت (Gingivitis)
- پریودنتیت (Periodontitis)
ژنژیویت
ژنژیویت بیماری زودرس لثه، و درواقع خفیفترین و شایع‌ترین شکل بیماریهای پریودنتال است؛ تا آنجا که ژنژیویت بیشتر تحت عنوان التهاب لثه شناخته می‌شود و نه بیماری لثه.
این وضعیت لایه‌های سطحی لثه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به ویژه جایی که این بافت با دندان برخورد می‌کند. در این مرحله هیچ آسیبی به قسمت‌های عمیق‌تر لثه، دندان یا استخوان وارد نمی‌شود. مهمترین علائم ژنژیویت عبارت‌اند از خونریزی لثه (به ویژه هنگام مسواک زدن یا غذا خوردن)، قرمزی و تورم آن.
این نوع بیماری لثه معمولا چنین افرادی را هدف قرار می‌دهد:
- خانم‌هایی که باردار هستند.
- خانم‌هایی که قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌کنند.
- افرادی که به دیابت کنترل‌نشده مبتلا هستند.
- افرادی که استروئید مصرف می‌کنند.
- افرادی که برای کنترل تشنج و فشار خون دارو مصرف می‌کنند.
اگر لثه‌های شما هم قرمز و متورم است، کاملا حق دارید نگران باشید، اما مسواک زدن را متوقف نکنید (مگر اینکه قصد داشته باشید همان‌موقع به متخصص مراجعه کنید). به جای اینکار از یک مسواک نرم استفاده کنید تا باکتری‌ها و پلاک‌هایی که باعث بیماریهای لثه می‌شوند را پاک کنید.
اگر پس از چندروز لثه‌ها بهتر نشدند و خونریزی ادامه پیدا کرد، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید. خوشبختانه چون ژنژیویت وضعیت خطرناکی را برای لثه‌ها ایجاد نمی‌کند، به راحتی درمان‌پذیر است. معمولا یکسری مراقبت‌ها در خانه و تمیز کردن تخصصیِ دندان‌ها نزد دندانپزشک این بیماری را کاملا درمان می‌کند.
ممکن است آنتی‌بیوتیک یا دهانشویه‌های مخصوص هم برای از بین بردن باکتری‌های باقی‌مانده و بهبود بخش‌های تحلیل‌رفته تجویز شوند (در بخش‌های بعد درمان بیماری لثه را به طور کاملا بررسی کرده‌ایم).
پریودنتیت
پریودنتیت مرحله پیشرفته انواع بیماری های لثه است که می‌تواند در صورت عدم درمان التهاب لثه رخ دهد. اجازه دهید دقیق‌تر بگوییم. پریودنتیم (periodontium) نام ساختار لثه و استخوانی‌ست که دندان‌ها را احاطه کرده و آنها را در جای خود نگه می‌دارد. کار لثه ایجاد پوششی اطراف ریشه دندان‌ها و محافظت از پریودنتیوم است.
به این ترتیب، پریودنتیت در واقع التهاب پریودنتیوم است که توسط باکتری‌های موجود در پلاک و پاسخ سیستم ایمنی بدن به آن ایجاد می‌شود. ساختارهای تحت تاثیرِ این بیماری لثه عبارت است از:
- قسمت رویی ریشه دندان یا سمنتوم
- رباط پریودنتال (استخوان و الیافی که ریشه دندان را به استخوان متصل می‌کند)
هنگامی که مهر و موم ایجادشده توسط لثه آسیب می‌بیند، فضایی بین ریشه دندان‌ها و این بافت نرم ایجاد می‌شود. به این فضاها پاکت‌های پریودنتال می‌گویند. باکتری‌ها در این پاکت‌ها به دام می‌افتند و حتی آسیب بیشتری به پریودنتیوم وارد می‌کنند.
با گذشت زمان، استخوان آسیب می‌بینند، از بین می‌رود و فضای بزرگتری بین دندان و لثه ایجاد می‌شود. این شکاف‌ها می‌توانند مانند مثلث‌های سیاهی بین دندان‌ها به نظر برسند که متخصص نمی‌تواند آنها را “پر” کند.
اگر این بیماری لثه درمان نشود، ممکن است ساختارهایی که دندان‌ها را محکم در لثه نگه می‌دارند به قدری آسیب ببینند که دندان‌ها لق و دردناک شوند و راهی جز کشیدن آنها باقی نماند.
دیگر انواع بیماری لثه
مهمترین گروه‌بندی و مراحل بیماریهای این بافت نرم را توضیح دادیم. با این حال، هنگام معرفی انواع بیماری های لثه به وضعیت‌های دیگری هم اشاره می‌شود:
پریودنتیت مزمن
پریودنتیت مزمن یکی دیگر از اشکال شایع این بیماری‌هاست، که بیشتر افراد میانسال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از جمله نشانه‌های تشخیص این بیماری می‌توان به التهاب زیر خط لثه و تخریب پیش‌رونده لثه و بافت استخوانی اشاره کرد؛ به این صورت که به نظر می‌رسد دندان‌ها در حال رشد کردن هستند، اما در اصل لثه‌ها در حال عقب رفتن‌اند.
بین انواع بیماری های لثه، متاسفانه نمی‌توان این وضعیت را مانند ژنژیویت کاملا درمان کرد. زیرا بافت حمایتی-پوششیِ از بین‌رفته‌ی لثه بازسازی‌پذیر نیست. با این حال، دندانپزشک می‌تواند جلوی پیشرفت آن را با جرم‌گیری، روت پلنینگ (تمیز کردن عمیق دندان) و درمان‌های ضد میکروبی بگیرد.
بسته به وضعیت بیمار، ممکن است انجام یکسری جراحی‌ها برای کوچک کردن پاکت‌های پریودنتال و پیوند استخوان برای درمان بیماری لثه مزمن هم لازم باشد.
پریودنتیت تهاجمی
از بین رفتن سریع چسبندگی لثه و بافت استخوانی نشانه‌های اصلی این وضعیت است. به عبارت دیگر، این بیماری همان پریودنتیت مزمن است که بسیار سریع‌تر پیشرفت می‌کند. افراد سیگاری و کسانی که سابقه خانوادگی پریودنتیت تهاجمی را دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
درمان بیماری لثه تهاجمی مانند درمان وضعیت مزمن است؛ اما به احتمال زیاد جراحی هم لازم می‌شود. متوقف کردن و درمان این بیماری ساده نیست، اما دندانپزشک برای حفظ بافت ارزشمند لثه و استخوان از عملیاتی مانند جرم‌گیری، روت پلنینگ، درمان‌های ضد میکروبی و بعضا لیزر استفاده می‌کند.
پریودنتیت ناشی از بیماریهای سیستمیک
این بیماریهای لثه نشانه بیماری یا وضعیتی هستند که بقیه بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بسته به شرایط زمینه‌ای، این وضعیت می‌تواند مانند پریودنتیت تهاجمی رفتار کند و به سرعت بافت لثه و حتی استخوان را از بین ببرد.
بیماری قلبی، دیابت و بیماریهای تنفسی شایع‌ترین بیماریهای سیستمیکی هستند که لثه‌ها را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند (هرچند موارد متعدد دیگری هم وجود دارند). حتی در مواردی که پلاک روی دندان‌ها بسیار کم است، بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند باعث وخیم‌تر شدن بیماریهای لثه شوند.
برای درمان بیماری در این حالت، ابتدا باید مشکل اصلی کنترل شود. پس از آن می‌توان از روش‌های درمان پریودنتیت تهاجمی و مزمن برای توقف و بهبود آن استفاده کرد.
پریودنتیت نکروزان
این نوع بیماری لثه به سرعت بدتر می‌شود و بین مبتلایان به اچ‌آی‌وی، سرکوب سیستم ایمنی، سوء تغذیه، استرس مزمن و همچنین افراد سیگاری رایج‌تر است. مرگ بافتی (نکروز) معمولا رباط پریودنتال، بافت لثه و استخوان آلوئول را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
درمان بیماری لثه نکروزان معمولا نادر است و چون ممکن است با بیماریهای جدی دیگری (که نام بردیم) مرتبط باشد، احتمالا دندانپزشک پیش از شروع درمان با پزشک متخصص فرد مشورت می‌گیرد. جرم‌گیری، روت پلنینگ، آنتی‌بیوتیک‌ها، دهانشویه‌های دارویی و داروهای قارچ‌کش از جمله گزینه‌های استفاده‌شده برای این وضعیت است.
علائم بیماری لثه؛ از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم؟
رایج‌ترین علائم بیماری لثه را در ادامه ملاحظه می‌کنید:
- لثه‌های قرمز یا بنفش، متورم و حساس که ممکن است باعث زخم دهان شود
- خونریزی و احساس درد هنگام مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و یا خوردن غذاهای سفت
- عقب‌رفتگی و تحلیل لثه (هنگامی که لثه‌ها که از دندان‌ها جدا می‌شوند)
- لق شدن یا افتادن دندان‌ها
- بوی بد دهان به صورت مداوم (هالیتوز)
- احساس مزه بد در دهان
- وجود چرک بین دندان و لثه
- درست قرار نگرفتن پروتزهای متحرک در دهان (به تازگی)
- تغییر در راستای نیش و فک (بهم ریختن راستای بایت، وضعیتی که دندان‌های شما مانند گذشته روی هم قرار نمی‌گیرند)
در نظر داشته باشید که علائم بیماری لثه بعضا می‌تواند نشانه مشکلات دیگری در سلامتی باشد. به همین خاطر، مهم است که در صورت مشاهده هریک از این علائم به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید. آنها می‌توانند درباره مراقبت صحیح و دندان شما را راهنمایی کنند؛ و به طور حرفه‌ای پلاک و تارتار را از روی دندان‌ها پاک کنند. این به لثه‌ها کمک می‌کند تا دوباره به دندان‌ها بچسبد.
درمان بیماری لثه در مراحل ابتدایی ساده و موفقیت‌آمیز است. در صورتی که این بیماری‌ها به موقع کنترل نشوند، نه تنها بافت لثه و استخوان فک به طور گسترده آسیب می‌بینند، احتمال بروز بیماریهای دیگر نیز بالا می‌رود.
به عنوان مثال، بیماریهای لثه می‌توانند اثرات منفی روی سلامت قلب داشته باشد و دیابت را بدتر کنند (تحقیقات این موضوع را ثابت کرده‌اند). بنابراین، سالم بودن لثه‌ها تنها به نفع این بافت نرم و استخوان‌های نزدیک به آنها نیست.
دندانپزشک‌ها چطور بیماری های لثه را تشخیص می‌دهند؟
معمولا یک معاینه روتین می‌تواند مشخص کند که آیا لثه‌ها بیمار هستند یا خیر. دندانپزشک دنبال تجمع پلاک روی دندان‌ها خواهد بود، و از بیمار درباره نشانه‌هایی که دارد سوال می‌کند. آنها همچنین ممکن است فرد را برای ارزیابی دقیق‌تر و یا درمان به پریودنتیست (متخصص لثه) یا حتی متخصص ارتودنسی ارجاع دهند.
دندانپزشک یا پریودنتیست پاکت‌های اطراف دندان را با ابزاری به نام پروب پریودنتال اندازه‌گیری می‌کند. این به آنها می‌گوید که بیمار چقدر استخوان اطراف دندان‌هایش را از دست داده است. هرچه پاکت‌ها عمیق‌تر باشند، بیماری لثه شدیدتر است. پریودنتیست بایت، لقی دندان‌ها و میزان پس‌روی لثه‌ها را نیز بررسی می‌کند.
متخصص‌ها از عکس‌بردازی‌های اشعه ایکس هم کمک می‌گیرند. این تصاویر مناطق از دست رفته استخوان را با جزئیات نشان می‌دهند. دندانپزشک یا پریودنتیست با بررسی عکس‌های اشعه ایکس قدیمی‌تر می‌تواند روند تغییر استخوان‌های فک در طول زمان را هم بررسی کند.
آیا انواع بیماری لثه قابل درمان هستند؟
بیماری لثه قابل درمان نیست، اما با درمان مناسب می‌توان آن را کنترل کرد. قابل درمان نیست، چون هنگامی که بافت حمایتی اطراف دندان‌ها از دست می‌روند، نمی‌توان همه آن را بازگرداند.
با این حال، درمان بیماری لثه عفونت را کاهش داده، و استخوان و بافت را تا حدودی بازسازی می‌کند. ژنتیک هم روی این مسئله تاثیر دارد؛ چون برخی افراد صرفا بیشتر مستعد ابتلا به نوعی پریودنتیت هستند.
همان‌طور که گفتیم، یک مرحله از این بیماری‌ها کاملا برگشت‌پذیر است: ژنژیویت. اگر التهاب لثه بلافاصله تشخیص داده شود، با تمیز کردن منظم دندان‌ها و رعایت بهداشت دهان درمان می‌شود.
روش‌های کنترل و درمان بیماری لثه
چندین درمان برای بیماریهای پریودنتال وجود دارد. روش مناسب برای هربیمار با توجه به وخامت بیماری او و چندعامل دیگر بستگی دارد:
- وضعیت کلی سلامتی
- سیگاری بودن یا نبودن
- درمان‌هایی که در گذشته داشته است
در ادامه روش‌های درمان انواع بیماری های لثه را مرور می‌کنیم.
بهبود بهداشت دهان و دندان
افراد مبتلا به ژنژیویت معمولا می‌توانند با بهبود بهداشت دهان و دندان‌‌شان وضعیت را معکوس کنند. منظور از اینکار روزانه دو تا سه‌بار مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و سالانه دوبار مراجعه به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن دندان‌هاست.
از آنجا که هنوز بافت نرم یا استخوانی از بین نرفته است، این رویکرد محافظه‌کارانه و ساده باکتری‌های مضر دهان را (پیش از اینکه بیماری فرصت پیشرفت پیدا کند) از بین می‌برد.
جرم‌گیری و روت پلنینگ
جرم‌گیری (Scaling) و روت پلنینگ (Root Planing) مشابه تمیز کردن روتین دندان است، با این تفاوت که زیر لثه‌ها را عمیق‌تر تمیز می‌کند و پلاک‌ها و باکتری‌هایی که مسواک و نخ دندان نمی‌توانند پاک کنند، از بین می‌برد. پریودنتیست‌ها این نوع درمان بیماری لثه را برای افراد مبتلا به مراحل خفیف توصیه می‌کنند.
در این روش، متخصص پلاک را از روی دندان‌ها تمیز می‌کند. همچنین، زبری‌های سطح ریشه را تسطیح می‌کند تا دیگر محل مناسبی برای تجمع ذرات غذا، پلاک و باکتری‌ها نباشند. این پروسه معمولا در دوجلسه و با استفاده از بی‌حسی انجام می‌شود.
جراحی پریودنتال (حذف پاکت‌های دندانی)
افراد مبتلا به بیماریهای لثه متوسط تا پیشرفته ممکن است به جراحی حذف پاکت پریودنتال یا جراحی فلپ احتیاج داشته باشند. هدفِ این جراحی از بین بردن پلاک‌ها و جرم‌هایی است که آنقدر زیر لثه رفته‌اند که به روش‌های دیگر نمی‌توان به آنها دسترسی داشت و تمیزشان کرد.
در طی این روش، متخصص پریودنتیست لثه را برش می‌دهد تا یک فلپ ایجاد شود. این به آنها اجازه می‌دهد تا به طور موقت لثه‌ها را از روی ریشه دندان‌ها بردارند. سپس پلاک، تارتار و باکتری‌ها را از روی ریشه دندان‌ها پاک می‌کنند و نواحی ناهموار ریشه‌ها را صاف می‌کنند. در آخر، لثه‌ها به جای خود برمی‌گردند و بخیه زده می‌شوند.
پریودنتیست‌ها معمولا جراحی حذف پاکت پریودنتال را با سایر روش‌های ترمیمیِ درمان بیماری لثه مانند پیوند استخوان، پیوند لثه یا بازسازی هدایت‌شده بافت (GTR) ترکیب می‌کنند.
جراحی لثه با لیزر
برخی پریودنتیست‌ها جراحی حذف پاکت پریودنتال به کمک لیرز (LANAP) را برای کنترل بیماریهای لثه پیشنهاد می‌کنند. لیزر بافت بیمارِ لثه را هدف قرار می‌دهد؛ در حالی که بافت سالم را دست‌نخورده باقی می‌گذارد.
جراحی لثه با لیزر در واقع جایگزینی با تهاجم کمتر برای حذف پاکت‌های دندانی محسوب می‌شود. اما موفقیت نتایج آن هنوز ثبات روش سنتی را ندارد.
پیوند لثه
اگر بافت لثه به دلیل بیماری پریودنتال تخریب شده باشد، متخصص این روش را برای درمان بیماری لثه در نظر می‌گیرد. با اینکار ریشه‌های نمایان‌شده پوشانده شده و ضخامت خط لثه بیشتر می‌شود.
در این روش پریودنتیست بافت سالم را به نواحی تحلیل‌رفته لثه اضافه می‌کند (پیوند می‌زند). این بافت می‌تواند از سقف دهان بیمار برداشته، یا از بانک‌های مجاز و معتبر تهیه شود.
پیوند استخوان
پیوند استخوان دندان با هدف جایگزین کردن استخوانی که در اثر بیماری لثه از دست رفته است، انجام می‌شود.
پس از اینکه پریودنتیست عفونت و جرم را کاملا تمیز کرد، مواد پیوند را در ناحیه‌های که استخوان تحلیل رفته است، قرار می‌دهد. این ماده مانند یک داربست یا نگهدارنده فضا عمل می‌کند، و به بدن بیمار زمان می‌دهد تا استخوان از دست رفته را به مرور بازسازی کند.
بازسازی هدایت‌شده بافت (GTR)
متخصص‌ها معمولا از بازسازی هدایت‌شده بافت همراه با پیوند استخوان برای درمان بیماری لثه پیشرفته استفاده می‌کنند. این روش به ترمیم نقایص پریودنتال (ناحیه‌هایی با استخوان تحلیل‌رفته) کمک می‌کند و جلوی رشد بافت نرم در این نواحی را می‌گیرد.
در طول GTR پریودنتیست یک غشای مصنوعی را بین لثه‌ها و مواد پیوند استخوان قرار می‌دهد. از آنجا که بافت نرم سریع‌تر از استخوان بازسازی می‌شود، غشاء آن فضا را باز نگه می‌دارد تا استخوان جدید به جای بافت نرم در آنجا رشد کند.
فیبرین و پلاسمای غنی از پلاکت
این دو از پیشرفته‌ترین روش‌های درمان بیماریهای لثه هستند. فیبرین غنی از پلاکت (PRF) و پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) حاوی فاکتورهای رشد هستند که روند بهبودی و بازسازی بافت را سرعت می‌بخشند.
پریودنتیست می‌تواند PRF و PRP را از نمونه خون بیمار دریافت کند. سپس، این نمونه را در یک سانتریفیوژ می‌چرخاند تا پلاسما از گلبول‌های قرمز جدا شود. سپس پلاسما یا فیبرین غنی از پلاکت را در محل جراحی قرار می‌دهد.
این نوع درمان علاوه بر تسریع بهبودی، دوران نقاهت را نیز کوتاه می‌کند و درد پس از جراحی را کاهش دهد. از طرف دیگر، چون از خون خود بیمار استفاده می‌شود کاملا بی‌خطر است.
افزایش طول تاج دندان
این افزایش طول، یک عمل جراحی است که برای نمایان ساختن مقدار بیشتری از دندان انجام می‌شود. در عمل افزایش طول تاج، از طریق برداشتن بخش‌های کوچکی از استخوان و بخیه زدن لثه در جای جدیدش، ارتفاع مرز بین لثه و دندان‌ها تغییر داده شده و مقدار بیشتری از دندان نمایان می‌شود.
کاشت دندان با ایمپلنت
کاشت دندان نیز یکی از گزینه‌های موجود برای کسانی است که دندان‌هایشان را به دلیل بیماری لثه از دست داده‌اند، اگرچه گزینه گرانی است. در این روش از نوعی ریشه مصنوعی دندان برای ایجاد دندان‌های پروتز دائمی استفاده می‌شود. این ریشه‌ها در استخوان فک پیچ می‌شوند. دندان‌های پروتز به ریشه متصل می‌شوند.
بهبود لثه با ارتودنسی
بین بیماری پریودنتال و ارتودنسی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. وجود بافت پریودنتال سالم برای تضمین دستیابی به نتیجه رضایت بخش از ارتودنسی لازم است، ضمن اینکه ارتودنسی به ارتقا زیبایی و بهبود عملکرد دندان‌هایی که در خطر بیماری پریودنتال هستند کمک می‌کند. شواهد موجود نشان می‌دهند که همبستگی زیادی بین وجود مال اکلوژن و بیماری لثه وجود دارد اما این لزوماً به این معنا نمی‌باشد که مال اکلوژن علت پریودنتیت است.
درمان ارتودنسی (سیم‌کشی) می‌تواند برای افزایش زیبایی، عملکرد و سلامت بافت پریودنتال فرد انجام شود. احتمالا دندان‌های مرتب راحت‌تر تمیز می‌شوند و در نتیجه بافت پریودنتال، سالم‌تر خواهد بود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که تجمع پلاک کمتری بر روی دندان‌هایی که به وسیله ارتودنسی مرتب شده‌اند وجود دارد. یک مطالعه سیستمی نشان می‌دهد که افراد دارای مال اکلوژن، نسبت به افراد طبیعی سلامت پریودنتال کمتری دارند. البته شواهدی وجود ندارد که نشان دهد درمان ارتودنسی از مشکلات مربوط به بافت پریودنتال جلوگیری می‌کند.
پیشگیری از بیماری های لثه
مسواک زدن منظم (با از بین بردن پلاک) تا حد بسیار خوبی به جلوگیری از بیماریهای این بافت کمک می‌کند. به خاطر داشته باشید که:
- دندان‌های خود را حداقل دوبار در روز (صبح و قبل از خواب) در امتداد خط لثه مسواک به خوبی بزنید. (اگر فرزند کوچکی دارید، از ۱۸ ماهگی از مسواک با سر کوچک و موهای نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید)
- هر سه تا چهار ماه مسواک‌تان را جایگزین کنید.
- برای تمیز کردن بین دندان‌ها از نخ دندان، مسواک بین دندانی یا ابزار دیگری که توسط دندانپزشک توصیه می‌شود استفاده کنید.
- از دهانشویه‌های آنتی‌باکترال استفاده کنید.
- در صورت استفاده از پروتزهای متحرک و دندان‌های مصنوعی، آنها را هرروز تمیز کنید. پلاک می‌تواند به راحتی روی پروتزها ایجاد شود، و خطر ابتلا به بیماریهای لثه اطراف دندان‌های طبیعی را افزایش دهد.
- سیگار کشیدن (و مصرف سایر محصولات تنباکویی) را ترک کنید.
- اگر دیابت دارید، کنترل سطح قند خون می‌تواند به کاهش بیماریهای پریودنتال کمک کند.
- به رژیم غذایی‌تان بیشتر دقت کنید. برای مثال از غذاها و نوشیدنی‌های شیرین، به ویژه بین وعده‌های غذایی، پرهیز کنید.
- آب فراوان بنوشید (در صورت امکان فلورایددار).
و نهایتا، سالانه دوبار برای چک‌آپ کامل دندان‌ها به متخصص مراجعه کنید.
درمان تخصصی عفونت لثه و بیماریهای آن
بیماریهای پریودنتال از دلایل اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان است، و نباید سهل‌انگارانه با آن برخورد شود. بی‌توجهی به علائم بیماری لثه می‌تواند آن را به مشکلی غیر قابل درمان (و تنها قابل کنترل) تبدیل کند. اما تشخیص به موقع کلید درمان ساده و سریع خواهد بود.
یادآوری می‌کنیم که این بیماری‌ها حتی در پیشرفته‌ترین مراحل‌شان جان بیمار را تهدید نمی‌کنند، اما می‌تواند بیماریهای دیگری مثل آبسه را تشدید یا ایجاد کنند؛ به خصوص اگر عفونت به سایر نواحی بدن سرایت کند.
بهتر است هرگاه لثه‌های شما دچار خونریزی، حساس و یا به شدت متورم شدند، در اسرع وقت برای پیدا کردن علت بیماری لثه و درمان آن به دندانپزشک مراجعه کنید. ما در کلینیک‌های مجهز دکتر «علیرضا خدیوی» واقع در شرق تهران، مرکز تهران و میرداماد آماده‌ایم تا علت مشکل شما را به دقت شناسایی و سریعا رفع کنیم.
جهت دریافت وقت معاینه روی «رزرو نوبت» بزنید.
اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت کنیم لثه ها صورتی رنگ می شوند ? چون لثه سالم اون رنگی است