در بین افراد نیازمند به درمان ارتودنسی، برخی افراد تنها در فک پایین دچار ناهنجاری هستند و فک و دندان‌های بالا مشکلی ندارد. این افراد می‌توانند تنها فک پایین را ارتودنسی کنند. ارتودنسی فک پایین به تنهایی در شرایط خاصی انجام می‌شود و متخصص ارتودنسی باید با بررسی وضعیت فک بالا و تشخیص نوع ناهنجاری فک پایین این درمان را تجویز نماید.
در ادامه این مقاله در مورد ارتودنسی دندان‌های فک پایین، شرایط انجام این درمان و هزینه ارتودنسی یک فک صحبت می‌کنیم. اگر متقاضی ارتودنسی دندان پایین هستید، تا پایان با ما همراه باشید.
آیا ارتودنسی فک پایین به تنهایی امکان پذیر است؟
یکی از انواع ناهنجاری فک و دندان، ناهماهنگی فک‌های بالا و پایین و جلو بودن فک و دندان‌های پایین نسبت به فک و دندان‌های بالا است. یعنی با بسته شدن فک‌ها، دندان‌های بالایی در پشت دندان‌های پایینی و به سمت زبان قرار می‌گیرند.
در افراد مبتلا به این نوع ناهنجاری اگر دندان‌های فک بالا صاف و مرتب بوده، خود فک بالا کاملا تراز و متقارن باشد، مشکل فاصله بین دندانی و شلوغی و ازدحام دندان‌ها وجود نداشته باشد و ناهنجاری تنها در فک پایین مشاهده شود، ارتودنسی فک پایین به تنهایی قابل انجام است.
در صورتی که هر دو فک بیمار دچار عارضه و ناهنجاری باشد، ارتودنسی یک فک باعث تشدید مشکل و پیچیده شدن شرایط خواهد شد.
تاثیر ارتودنسی بر فک پایین
مسئله‌ای که در اولین گام درمانی باید به آن توجه شود تفاوت ارتودنسی فک پایین و ارتودنسی دندان پایین است. درمان ارتودنسی و نصب براکت‌ها روی دندان‌ها، صرفا موجب جابجایی دندان‌ها شده و تاثیری در درمان جلو زدگی و ناهنجاری فک ندارد. یعنی اگر مشکل بیمار جلو آمدگی استخوان فک پایین یا چانه باشد روش ارتودنسی ثابت و سیم‌کشی دندان‌ها به تنهایی قادر به رفع ناهنجاری نخواهد بود.
درحالتی که جلوآمدگی چانه و فک پایین وجود داشته باشد، ابتدا ارتودنسی فک پایین انجام می‌گیرد تا شرایط بیمار برای جراحی فک آماده شود. سپس عمل جراحی فک را در اتاق عمل انجام شده و فک پایین را در جایگاه صحیح خود قرار می‌گیرد. در نهایت نیز ارتودنسی دندان‌ها برای مرتب کردن آن‌ها و تکمیل فرآیند درمان انجام می‌شود.
ارتودنسی دندان پایین
منظور از ارتودنسی دندان پایین، منظم کردن و رفع ناهماهنگی دندان‌هایی فک پایین است. ارتودنسی یک فک دندان‌های فک پایین معمولا از ارتودنسی دندان‌های بالا دشوارتر است. زیرا تراکم استخوان فک پایین از فک بالا بیشتر بودن و دندان‌ها در این فک سخت‌تر جابجا می‌شوند.
مسئله دیگر نزدیکی و تماس براکت‌های ارتودنسی روی دندان‌های پایین با لب است که در روز‌های نخست باعث ناراحتی و زخم شدن لب پایین خواهد شد. اما همه این سختی‌ها به مرتب شدن دندان‌های پایینی و رفع عوارض ناشی از بی نظمی دندان‌ها می‌ارزد. برای ارتودنسی دندان پایین ارتودنتیست ممکن است از هر یک از روش‌های ارتودنسی ثابت، ارتودنسی متحرک یا ارتودنسی نامرئی استفاده نماید.
علت ناهنجاری فک پایین و نیاز به ارتودنسی
مهم‌ترین علت جلو بودن فک و دندان‌های پایین ژنتیک و وراثت است. یعنی والدینی که دچار عارضه جلو زدگی دندان و فک پایین باشند، به احتمال زیاد فرزندشان هم همین مشکل را دارد.
با این حال عوامل دیگری مانند:
- مکیدن انگشت در کودکی
- استفاده طولانی مدت از شیشه شیر یا پستانک
- ضربه یا تروما
- شلوغی دندان‌ها و رشد نامناسب آن‌ها
- نارسایی استخوان فک
- فشردن مداوم زبان به دندان‌ها
نیز باعث جلو زدگی فک پایین و تشدید این ناهنجاری می‌شوند.
لزوم انجام ارتودنسی فک پایین
وجود ناهنجاری در فک پایین و عدم اقدام برای درمان آن می‌تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد.
- گاز گرفتن زبان و قسمت داخلی لپ
- مشکل در جویدن و گاز زدن
- مشکلات بایت و ناهماهنگی دندان‌ها
- درد مزمن فک
- اختلال در مفصل گیجگاهی
- سایش بیش از حد مینای دندان‌های عقبی
- اختلالات تنفسی به ویژه در هنگام خواب
- آپنه خواب و خروپف
- ناهماهنگی اجزای صورت
- کاهش اعتماد به نفس
از این رو توصیه می‌شود در صورت وجود ناهنجاری در فک پایین و نا منظمی دندان‌های این فک هرچه سریعتر برای درمان به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید.
در چه شرایطی نباید فک پایین را به تنهایی ارتودنسی کرد؟
در شرایطی که فک و دندان‌ها بالا تراز نبوده و نحوه قرارگیری دندان‌ها روی هم مشکل داشته باشد، نباید فک پایین را به تنهایی ارتودنسی کرد. در این وضعیت ارتودنسی فک پایین نه تنها مشکل بیمار را رفع نمی‌کند، بلکه عوارض جدی‌تری را نیز برای او به دنبال دارد. به عنوان مثال مشکلات انطباقی دو فک شدیدتر شده و احتمالا اختلال در عملکرد دندان‌ها هنگام جویدن و صحبت کردن وجود دارد.
اغلب متخصصان ارتودنسی معتقدند مطلوب‌ترین نتیجه درمان ارتودنسی زمانی بدست می‌آید که هر دو فک باهم تحت درمان قرار بگیرند.
تشخیص این موضوع که شرایط شما برای ارتودنسی یک فک مناسب است یا خیر مستلزم مراجعه به یک متخصص ارتودنسی مجرب و بررسی کامل وضعیت فک و دندان‌ها است.
مشکلات ارتودنسی فک پایین
انجام ارتودنسی فک پایین به تنهایی با مشکلاتی همراه است که در این بخش آن‌ها را شرح می‌دهیم.
ضربه دندان‌های فک بالا
در حالت طبیعی و نرمال دندان‌های بالایی روی دندان‌های پایینی نشسته و در عمل جویدن، غذاها را آسیاب می‌کنند. در واقع دندان‌های بالایی ضربه زننده هستند. بنابراین بریس‌های دندانی‌هایی فک پایین باید به نحوی نصب شوند که در معرض ضربه دندان‌های بالایی قرار نگیرند تا آسیب محفوظ بمانند. این کار نیازمند تخصص و تجربه بالای ارتودنتیست است و از هر دندانپزشکی بر نمی‌آید.
محدودیت قوس دندانی فک بالا
در ارتودنسی فک پایین به منظور فراهم شدن فضا برای قرار گیری مرتب دندان‌های پایینی باید قوس دندانی فک پایین باز شود. لازمه این امر باز بودن قوس دندانی فک بالا است. زیرا قوس فک بالا، فک پایین را در بر می‌گیرد و اگر قوس هر دو فک به یک اندازه باشد جایی برای باز شدن قوس فک پایین و ایجاد فضای کافی وجود ندارد. برای حل این مشکل معمولا ارتودنسی دو فک به طور همزمان انجام می‌شود.
محدودیت در استفاده از کش ارتودنسی
در انتهای دوره درمان ارتودنسی ثابت فک پایین، گاهی لازم است برای همنشینی بهتر دندان‌ها روی هم و ایجاد زیبایی و هماهنگی بیشتر، از کش ارتودنسی استفاده شود. اگر فک پایین به تنهایی تحت درمان قرار گرفته باشد، فک بالا در اختیار ارتودنتیست نیست و امکان استفاده از کش ارتودنسی وجود ندارد.
تاکید می‌کنیم برای در امان ماندن از عوارض ارتودنسی فک پایین و تشخیص اینکه شما کاندیدای مناسبی برای درمان ارتودنسی یک فک هستید، باید به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید.
هزینه ارتودنسی فک پایین چقدر است؟
شاید فکر کنید هزینه ارتودنسی یک فک، نصف هزینه ارتودنسی کامل دندان‌های هر دو فک است. اما در واقعیت هزینه ارتودنسی فک پایین، تفاوت چندانی با هزینه ارتودنسی دو فک ندارد. زیرا پیچیدگی ارتودنسی کردن فک پایین به تنهایی بیشتر از هر دو فک است و دندانپزشک را با چالش‌های بیشتری مواجه می‌کند. دلیل این پیچیدگی، دشواری تنظیم کردن فک تحت درمان با فک درمان نشده است.
البته در شرایطی که ناهنجاری فک پایین و بهم ریختگی دندان‌های این فک شدید نباشد، قیمت ارتودنسی یک فک بسیار کمتر خواهد بود. تعیین هزینه دقیق ارتودنسی نیازمند مراجعه به متخصص ارتودنسی، بررسی و معاینه دقیق وضعیت فک و دندان‌ها و طرح ریزی برنامه درمان است.
بهترین سن برای درمان ارتودنسی فک پایین
هر چه بیمار در سن پایین‌تر برای درمان اقدام کند، ارتودنتیست می‌تواند با کمک روش‌های پیشگیرانه و اصلاح رشد فک از پیشرفت ناهنجاری و نیاز به روش‌های جراحی پیچیده و تهاجمی در آینده جلوگیری کند.
البته در برخی موارد بهتر است تا سن ۱۸ سالگی و تکمیل رشد فک صبر کند، آنگاه تحت درمان ارتودنسی جلو زدگی فک پایین قرار گیرد. با این حال توصیه می‌شود کودکان در سنین ۷ تا ۱۲ سالگی برای معاینه و تشخیص ناهنجاری به دندانپزشک مراجعه نمایند. با اینکار متخصص ارتودنسی فرصت کافی برای اصلاح به موقع ناهنجاری و کسب نتیجه مطلوب در اختیار دارد.
در انتها بهتر است باز هم تاکید کنیم که، بهترین نتیجه از درمان ارتودنسی زمانی حاصل می‌شود که هر دو فک باهم تحت درمان قرار بگیرند. در این صورت با اتمام دوره درمان ارتودنسی، دندان‌هایی صاف و یکدست دارید که برای سالیان طولانی به همین صورت باقی می‌مانند. البته در برخی موارد که فک بالا هیچگونه مشکلی ندارد و شرایط برای ارتودنسی فک پایین مهیا است، شما می‌توانید با نظر متخصص ارتودنسی تنها فک پایین را ارتودنسی نمایید.
