درمان ارتودنسی دندان با نگرانی‌هایی برای افراد همراه است. در این زمینه آشنایی با مراحل ارتودنسی می‌تواند فرد را با روند درمان آشنا کرده تا از میزان نگرانی‌های او کاسته شود. همچنین برخی از موارد هم هستند که بر مراحل ارتودنسی دندان تأثیر می‌گذارند و باید با آنها آشنا شوید.
نحوه ارتودنسی دندان با توجه به نوع آن متفاوت است. انتخاب میان روش‌های مختلف نیز باید بر اساس ویژگی‌های مختلفی مانند سن فرد، میزان ناهنجاری، هزینه و … تعیین شود تا در نهایت بهترین نتیجه حاصل شده و لبخند زیبایی برای فرد ایجاد شود. در ادامه به بررسی کامل مراحل انجام ارتودنسی با عکس و فیلم می‌پردازیم.
فیلم ارتودنسی دندان
در این بخش میتوانید فیلم ارتودنسی به روش لینگوال را ببینید:
ویدئو زیر مربوط به فیلم ارتودنسی دندان در هنگام نصب براکت ها است:
مراحل انجام ارتودنسی دندان
همانطور که گفته شد مراحل مختلف ارتودنسی با توجه به موارد متعددی مانند شدت و نوع ناهنجاری دندانها، نیاز بیمار و شرایط او متفاوت است. در ادامه مراحل ارتودنسی از اول تا آخر به طور کامل معرفی شده‌اند.
۱. مراجعه به دندان پزشک و بررسی شرایط بیمار
اولین و مهم‌ترین قدم برای درمان ارتودنسی، پیدا کردن دندانپزشک متخصص و با مهارت است. به این صورت درمان شما به بهترین شکل انجام شده و عوارض بسیار کمتری پس از درمان برای شما ایجاد میشود. متخصص ارتودنسی شرایط دهان و دندان شما را به طور کامل بررسی میکند.
انواع مختلفی از ارتودنسی‌ها وجود دارند و در این مرحله باید از متخصص خود بخواهید مناسب‌ترین روش را با توجه به شرایط شما انتخاب کند. پس از بررسی کامل نوع ارتودنسی، مدت زمان حدودی درمان، هزینه درمان و … به صورت حدودی مشخص می‌شوند.
۲. تصویربرداری از دندانها
در مرحله بعد متخصص باید با کمک عکس‌های رادیولوژی شرایط دندانها را به طور کامل بررسی کند. اگر بیمار دارای دندان‌هایی پوسیده باشد، قبل از شروع مراحل ارتودنسی، باید درمان آنها انجام شود. همچنین موقعیت ریشه‌های دندان نیز در تصویر برداری مشخص می‌شوند. دو روش برای پیشبرد مراحل ارتودنسی با عکس وجود دارد که در ادامه ذکر شده‌اند:
عکس رادیولوژی
گرفتن عکس رادیولوژی یا OPG یکی از مراحل مهم در درمان ارتودنسی دندان است که به متخصص کمک میکند تا ریشه دندانها را به صورت دقیق مشاهده کند. به این صورت وضعیت سلامتی دندانها به طور کامل مشخص میشود.
عکس رنگی
فتوگرافی یا عکس رنگی روش دیگری برای بررسی دندان‌هاست که در آن وضعیت بافت‌های نرم و سخت دهان مشخص میشود. علاوه بر آن شاخص‌های زیبایی صورت برای انجام این درمان ارزیابی می‌شوند.
۳. قالب گیری دندانها
قالب گیری از دندانها به منظور مشخص شدن وضعیت آنها قبل از شروع درمان صورت می‌گیرد. متخصص ارتودنسی پس از انجام معاینات موردنیاز، قالب گیری ارتودنسی را انجام داده و نتیجه را در پرونده پزشکی بیمار ثبت میکند.
۴. تمیز کردن و ترمیم دندانها
پس از عکس برداری از دندان، ممکن است بیمار یک یا چند دندان پوسیده داشته باشد. از این رو قبل از شروع درمان باید تمام پوسیدگی‌ها و آسیب دیدگی‌های دندان درمان شده و سپس برای سایر مراحل ارتودنسی اقدام کنید.
پس از ترمیم، دندانها کاملا تمیز شده تا آماده نصب براکت شوند. در این مرحله ابتدا دندانها پولیش زده شده و سپس خشک می‌شوند.
۵. انتخاب نوع ارتودنسی
معمولا در اولین مرحله و پس از انجام بررسی‌ها و مشورت‌های لازم نوع دستگاه ارتودنسی مشخص میشود. دستگاه‌های ارتودنسی به دو صورت ثابت و متحرک بر روی دندان‌های بیمار قرار می‌گیرند.
در نوع ثابت، براکت‌ها تا پایان درمان به صورت ثابت بر روی دندانها قرار گرفته و امکان جابجایی آنها توسط بیمار وجود ندارد. در نوع ارتودنسی متحرک بیمار می‌تواند دستکاه ارتودنسی را به راحتی از دهان خارج کند.
هر کدام از روش‌های ارتودنسی زمان و هزینه متفاوتی برای بیمار به همراه خواهند داشت. به عنوان مثال در ارتودنسی نامرئی، تنها ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان برای نصب براکت‌ها لازم است، در صورتی که براکت‌های ثابت در مدت زمان ۲ ساعت نصب می‌شوند. برخی از روش‌های ارتودنسی در ادامه معرفی شده‌اند.
ارتودنسی ثابت
در این روش براکت‌های فلزی بر روی دندانها قرار گرفته و به کمک سیم و کش‌های مخصوص به یکدیگر متصل می‌شوند. ارتودنسی ثابت پس از نصب قابل جدا کردن نیست مگر اینکه متخصص به ابزار مخصوص این کار را انجام دهد.
در ارتودنسی ثابت فرد باید به صورت منظم برای تنظیم آنها به متخصص مراجعه کند. طول درمان در این روش معمولا ۲ سال است ولی ممکن است با توجه به شدت و نوع ناهنجاری کمتر یا بیشتر شود.
ارتودنسی متحرک
روش دیگری که برای درمان ارتودنسی استفاده میشود، ارتودنسی متحرک است. این روش معمولا برای افرادی استفاده میشود که دارای دندان‌های نامرتبی هستند.
ارتودنسی متحرک به راحتی قابل جداسازی است و می‌توان هنگام غذا خوردن، رفتن به مهمانی و جسن و … آنها از دهان خارج کرد.
در این نوع ارتودنسی بیمار باید مراقبت‌های لازم را انجام دهد. مراحل انجام ارتودنسی متحرک نیز همانند نوع ثابت است، با این تفاوت که براکت‌ها به صورت ثابت بر روی دندانها قرار نمی‌گیرند و بیمار می‌تواند آنها را به راحتی جدا کند.
ارتودنسی سرامیکی
ارتودنسی سرامیکی دقیقا مشابه با ارتودنسی فلزی است، اما در این روش از براکت‌هایی با جنس سرامیک استفاده میشود. این براکت‌ها ظاهری کاملا شبیه به دندان دارند و به راحتی قابل مشاهده نیستند.
ارتودنسی لینگوال
در روش لینگوال، براکت‌ها در پشت دندانها قرار گرفته و در طول درمان قابل مشاهده نیستند. این روش نوعی روش نامرئی محسوب شده و برای افرادی که تمایلی به نمایان شدن براکت‌های خود ندارند، بسیار مفید است.
این روش عملکردی مشابه با ارتودنسی فلزی دارد اما در نوع سیم کشی کمی متفاوت است. ارتودنسی لینگوال از روش‌های سخت ارتودنسی محسوب شده، به همین دلیل هزینه بالایی نیز برای بیمار به همراه دارد.
در این ویدئو میتوانید توضیحات دکتر علیرضا خدیوی درباره ارتودنسی نامرئی را بشنوید:
ارتودنسی دیمون
یکی از روش‌های بسیار جدید و پیشرفته است که برای درمان ناهنجاری‌های دهان و دندان استفاده میشود. در این نوع ارتودنسی، براکت‌ها به صورت خودکار باز و بسته شده و همین موضوع باعث کاهش تعداد مراجعات بیمار به مطب متخصص میشود.
همچنین از کش ارتودنسی در این نوع ارتودنسی استفاده نمی‌شود و همین موضوع باعث میشود رعایت نکات بهداشتی بسیار ساده‌تر شود. این روش هزینه بالایی برای بیمار به همراه دارد اما در کنار مزیت‌های آن، روشی بسیار عالی و کاربردی محسوب میشود.
مراحل ارتودنسی دو فک تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، اما ممکن است مدت زمان نصب براکت‌ها توسط دندانپزشک و همچنین طول درمان آنها کمی متفاوت باشد. برخی از افراد به دلیل هزینه‌های این درمان، ارتودنسی را تنها برای فک بالا انجام می‌دهند.
۶. نصب براکت‌ها
در مرحله بعد متخصص با توجه به نوع ارتودنسی انتخاب شده برای نصب براکت‌ها اقدام میکند. همانطور که در فیلم ارتودنسی دندان مشاهده کردید، اگر ارتودنسی ثابت انتخاب شده باشد باید براکت‌ها فلزی یا سرامیکی با ابزارها و چسب‌های مخصوص بر روی دندان‌های بیمار چسبانده شوند.
در ارتودنسی‌های متحرک نیز براکت‌ها آماده شده و در اختیار بیمار قرار میدهد تا از آنها استفاده کند.
پس از نصب براکت‌ها در مرحله بعد از کش ارتودنسی یا سیم استفاده میشود. سیم‌های مخصوص از میان آنها رد شده تا براکت‌ها محکم در جای خود قرار گرفته و به کمک سیم بتوان جابجایی و حرکت دندان در ارتودنسی را کنترل نمود.
۷. انجام مراقبت‌ها و اقدامات مهم پس از نصب ارتودنسی
پس از نصب براکت‌ها و شروع درمان، اقدامات مختلفی وجود دارد که فرد باید آنها را رعایت کند. این موارد برای دریافت نتیجه بهتر و کاهش طول درمان اهمیت زیادی دارند:
- استفاده از مسواک‌های مخصوص ارتودنسی
- تمیز کردن دندانها پس از هر وعده غذایی
- خودداری از مصرف خوراکی‌ها و غذاهای شیرین و چسبناک
- استفاده از نخ دندان
- نگهداری از ارتودنسی‌های متحرک پس از خارج کردن آنها از دهان
- استفاده از مسکن‌ها تجویز شدن توسط متخصص در هنگام احساس درد و ناراحتی
- پرهیز از مصرف غذاهای سفت و سخت
- استفاده از رژیم غذایی مناسب در طول درمان
۸. مراجعه منظم به متخصص
یکی از مهم‌ترین مراحل ارتودنسی، مراجعه منظم به متخصص است. در این مراجعات دندانپزشک وضعیت براکت‌ها و دندانها را به طور کامل بررسی کرده و از روند درمان شما اطمینان حاصل میکند. معمولا برای مراجعه هر ۴ یا ۸ هفته بهترین زمان است. اما اگر در بین این هفته‌ها متوجه بروز مشکل یا آسیبی در دندانها و براکت‌ها شدید، باید زودتر به متخصص مراحعه کنید.
معمولا در روزهای ابتدایی نصب براکت‌ها، فرد با کمی احساس درد و ناراحتی روبرو میشود که تا حدی طبیعی است و پس از گذشت زمان عادی میشود. اگر میزان درد و ناراحتی شما زیاد است یا متوجه ایجاد تاول یا زخم در دهان خود شدید، بهتر است با متخصص خود مشورت کنید.
۹. خارج کردن براکت و نصب ریتینر
در مرحله آخر ارتودنسی، براکت‌ها از دهان خارج می‌شوند و لبخندی زیبا و جذاب برای فرد ایجاد میشود. اما نکته مهمی که در انتهای درمان وجود دارد این است که پس از خارج شدن براکت‌ها ممکن است دندانها دوباره به سمت حالت قبلی خود حرکت کنند.
برای جلوگیری از این مشکل، از ریتینر یا نگهدارنده دندان استفاده میشود. بیمار برای مدت زمانی مشخص از ریتینر استفاده کرده تا دندانها در جای خود کاملا ثابت و محکم شوند. به این صورت مراحل ارتودنسی پایان می‌یابد.
در ویدیو زیر، نتیجه درمان و فیلم ارتودنسی دندان در روش ثابت و بدون کشیدن دندان را توسط دکتر خدیوی مشاهده می‌کنید:
سوالات متداول
در ادامه به چند سوال متداول پیرامون مراحل ارتودنسی و روند درمان ان پاسخ داده ایم.
در طی مراحل ارتودنسی بیمار چه اقداماتی باید انجام دهد؟
مراجعه منظم به مطب برای بررسی وضعیت ارتودنسی بسیار مهم است. علاوه بر آن باید نکات بهداشتی دهان و دندان مانند مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و … به خوبی رعایت شوند. همچنین داشتن رژیم غذایی مناسب و پرهیز از مصرف خوراکی‌ها و غذاهای سفت و سخت اهمیت زیادی دارد.
نصب براکت‌ها چقدر زمان می‌برد؟
بسته به نوع ارتودنسی، نصب براکت‌ها به زمان‌های متفاوتی نیاز دارد. براکت‌های ارتودنسی ثابت با توجه به تجربه و مهارت متخصص در زمان کمی بر روی دندانها نصب می‌شوند. در نوع متحرک ابتدا باید قالب گیری انجام شده و پس از ساخت آنها در لابراتوار دندانسازی، به بیمار تحویل داده شده و بدون نصب ثابت از آنها استفاده میکند.
مدت زمان استفاده از ریتینر چقدر است؟
مدت زمان استفاده از نگهدارنده با توجه به شرایط مختلفی مانند سن بیمار، میزان ناهنجاری‌ها و عوامل دیگر تعیین میشود. معمولا بین ۱ تا سه سال فرد باید از نگهدارنده استفاده کرده تا دندانها به شرایط پایدار رسیده و در جای خود کاملا محکم و ثابت شوند.
مراحل ارتودنسی کودکان با بزرگسالان متفاوت است؟
نوع مراحل درمان هرچند که تقریبا از یک الگو پیروی می کند، اما ارتودنسی دندان کودکان کمی متفاوت با مراحلی است که بزرگسالان طی می کنند. از آنجایی که ارتودنسی برای کودکان اغلب پیشگرانه است، مراحل درمان آن ها نیز با دستگاه های خاص و تغییرات قابل توجهی نسبت به ارتودنسی بزرگسالان دنبال می شود.
متخصص در اولین مرحله ارتودنسی چه میکند؟
در مرحله اول، متخصص شما را به طور کامل معاینه میکند و از فک و دندانهایتان عکس با اشعه ایکس گرفته میشود تا تمامی جوانب به طور کامل بررسی شود، سپس بر اساس شرایطتان، پیشنهاد لازم برای نوع درمان را میدهد.
پیش از نصب بریس چندبار باید به متخصص مراجعه کرد؟
مراحل قبل از نصب بریس و مراجعه به متخصص نهایت دو مرتبه هست، در اغلب موارد شما در همان ویزیت اول میتوانید درمان ارتودنسی را آغاز کنید. البته شروع درمان می‌تواند با ترمیم دندانها باشد.
مرحله نصب بریس چقدر زمان می‌برد؟
به طور کلی مرحله نصب بریس ثابت، در یک جلسه و طی یک تا دو ساعت انجام میشود. برای ارتودنسی متحرک، قالب‌گیری از دندان در یک جلسه انجام و برای ساخت پلاک به لابراتوار ارسال میشود، شما در جلسه بعد پلاک آماده را تحویل می‌گیرید.
درمان ارتودنسی از بهترین و کاربردی‌ترین روش‌ها برای از بین بردن ناهنجاری‌های دندان است. در مراحل انجام ارتودنسی، از براکت‌هایی با مدل‌های مدل استفاده شده تا پس از طول درمان دندان‌هایی کاملا صاف و مرتب داشته باشید.
آشنایی با مراحل ارتودنسی قبل از شروع درمان می‌تواند اطلاعات مفیدی در این زمینه در اختیار شما قرار داده تا با خیال آسوده برای استفاده از این روش اقدام کنید.
