سنگ لوزه چیست؟ شاید برای شما هم پیش آمده باشد که با مشکلاتی مانند گلو درد یا بوی بد دهان همراه شده و نتوانستید مشکل را ریشه یابی کنید. یکی از دلایل پیش آمدن این مشکلات سنگ لوزه است. عارضه‌ای که می‌تواند با خطراتی برای سلامتی همراه باشد.
پیشگیری از سنگ های لوزه به راحتی امکان پذیر است و با رعایت بهداشت دهان و دندان تا حد زیادی می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. در صورت ابتلا به آن باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت بزرگ شدن سنگ‌ها، آن‌ها را از لوزه خارج کند.
سنگ لوزه (Tonsil stones) چیست؟
سنگ لوزه که به آن تونسیلولیت نیز گفته می‌شود، توده کوچکی از جرم یا عفونت است که در حفره‌های لوزه ایجاد می‌شود. این سنگ‌ها که معمولا از مواد سختی تشکیل شده‌اند، بوی بسیار بدی را در دهان ایجاد می‌کنند و در صورتی که به موقع درمان نشوند، خطراتی را برای سلامتی فرد به همره دارند.
در بسیاری از موارد وجود این سنگ‌ها باعث ایجاد درد نمیشود و فرد تنها از علائمی مانند بوی بد دهان متوجه آن‌ها می‌شود. در صورتی که به موقع درمان نشده و اندازه آن‌ها بزرگ شود، به راحتی قابل مشاهده هستند. این سنگ‌ها ظاهری کاملا شبیه به سنگ ریزه داشته و معمولا سفید یا زرد رنگ هستند. سنگ لوزه نوعی عفونت محسوب می‌شود.
اولین و مهم‌ترین دلیلی که باعث ایجاد این سنگ‌ها می‌شود، مصرف مواد غذایی است. باکتری‌های غذا، سلول‌های مرده و … در حفره‌ها و گوشه‌های لوزه باقی مانده و به مرور و تحت تأثیر سیستم ایمنی بدن به سنگ تبدیل میشوند.
این سنگ‌ها معمولا به همراه غذا بلعیده میشوند. اما در صورتی که همچنان در لوزه باقی بمانند، بزرگ شده و خارج کردن آن‌ها بسیار ضروری می‌شود. چند نمونه عکس سنگ لوزه در ادامه آورده شده است.
چگونه سنگ لوزه را خارج کنیم؟
معمولا توصیه نمیشود برای برداشتن سنگ لوزه در خانه اقدام کنید. لوزه‌ها بافت بسیار ظریفی دارند و با کوچک‌ترین حرکتی ممکن است آسیب جدی ببینید. به همین دلیل بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا راهکارهای لازم را برای برداشتن سنگ انجام دهد.
اما گاهی اوقات غرغره آب نمک، سرفه کردن محکم، استفاده از دهانشویه و غیره، می‌تواند به شل شدن و کنده شدن تونسیلولیت کمک کند. اگر همچنان سنگ از بین نرفت به ناچار باید به پزشک مراجعه کنید.
برای برداشتن و درمان قطعی سنگ لوزه، میتوانید ابتدا با غرغره آب نمک گلوی خود را نرم کنید. سپس به کمک گوش پاک کن سنگ را به آرامی حرکت دهید تا از جای خود کنده شود.
علائم سنگ لوزه کدامند؟
سنگ های لوزه معمولا با علائمی نمایان میشوند و در این حالت باید برای درمان آن اقدام کنید. مهم‌ترین علائم آن در زیر ذکر شده‌اند:
- درد در ناحیه گلو و مشکلات بلع
- گوش درد
- بوی بد دهان
- وجود دانه های ریز روی لوزه
گلو درد و ایجاد مشکل در بلع
درد گلو به علت تونسیلولیت در ابتدا ضعیف بوده و به صورت خارش ظاهر شده و با بزرگ شدن سنگ بیشتر و شدیدتر می‌شود. خوردن، آشامیدن و قورت دادن برای شما سخت می‌شود.
اگر عفونتی که باعث ایجاد سنگ لابه لای شیار لوزه شده عفونت باکتریایی باشد، درد آن بسیار شدیدتر است و حتما باید از آنتی بیوتیک برای درمان استفاده کنید.
درد گوش
زمانی که گلو دچار سنگ لوزه می‌شود، این عفونت باعث ایجاد التهاب در بافت همبند شده و درد شدیدی در گوش خود نیز احساس می‌کنید. در این شرایط نباید به صورت سرخود آنتی بیوتیک مصرف کنید. بهتر است با مراجعه به پزشک داروهای لازم را دریافت کنید.
بوی بد دهان
همه سنگ های لوزه باعث ایجاد بوی بد در دهان نمی‌شوند. این مورد تنها درباره سنگ‌هایی که در اثر عفونت استرپتوکوکی ایجاد شده‌اند، وجود دارد. اگر بوی بد دهان دارید و دلیل آن را پیدا نمی‌کنید، ممکن است به علت وجود تونسیلولیت باشد.
وجود دانه‌هایی بر روی لوزه
اگر لوزه‌های شما دچار التهاب شوند، قرمز شده و از حد معمول بزرگ‌تر میشوند. در این حالت ممکن است پوشش سفید یا زرد رنگی نیز بر روی گلو ایجاد شود. سنگ های لوزه ممکن است در مراحل ابتدایی دیده نشوند، اما با پیشرفت بیماری و بزرگ شدن سنگ‌ها با چشم قابل مشاهده هستند.
وجود هر گونه دانه غیر معمولی بر روی لوزه می‌تواند نشان دهنده عفونت گلو یا تونسیلولیت باشد.
چه بیماری هایی با سنگ لوزه اشتباه گرفته میشوند؟
شباهت علائم برخی از بیماری ها، ممکن است تشخیص سنگ لوزه را با خطا مواجه کند. در صورت تشخیص اشتباه بیماری های دیگر با تشکیل سنگ در لوزه، درمان مناسب نیز برای بیمار تجویز نمیشود.
استرپتوکوکی نوعی گلودرد است که با تب همراه می‌شود و ممکن است علائم آن با عارضه تونسیلولیت اشتباه گرفته شود. همچنین در موارد انگشت شماری، سرطان لوزه به دلیل گلودرد زیاد با علائم سنگ لوزه اشتباه گرفته می‌شود.
از دیگر بیماری های شبیه به این عارضه، عفونت لثه و دهان است که به دلیل عفونت در این نواحی به وجود می‌آید.
درمان سنگ لوزه
درمان این سنگ‌ها به راحتی انجام می‌شود. اگر به موقع متوجه این عارضه شوید، میتوانید حتی در خانه نیز با روش‌های مختلف آن‌ها را از بین ببرید. در غیر این صورت با بزرگ شدن آن‌ها ممکن است مجبور به برداشتن لوزه‌های خود شوید.
برای رهایی از سنگ روی لوزه باید درمان‌های زیر را در نظر داشته باشید:
- به صورت مرتب بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.
- از آب نمک برای غرغره استفاده کنید.
- دهان شویه می‌تواند به تمیزی و از بین رفتن باکتری‌های دهان کمک کند.
- برای درمان سنگ لوزه از تهویه مناسب برای هوای خانه استفاده کنید.
- مصرف آنتی بیوتیک ها: گاهی متخصصین برای درمان قطعی سنگ لوزه، مصرف یک دوره آنتی بیوتیک را تشخیص می‌دهند.
- انجام عمل جراحی در صورت شدت عارضه: در برخی موارد با بی‌حسی موضعی ناحیه لوزه ها، پزشک سنگ را از میان شیار لوزه برمی‌دارد.
- درمان جراحی کریپتولیز: این جراحی به صورت لیزری و برای کوچک کردن شیار روی لوزه ها انجام می‌شود. این عمل به کاهش خطر ابتلا به این عارضه کمک می‌کند.
عوارض قورت دادن سنگ لوزه
قورت دادن سنگ لوزه مشکلی برای سلامتی فرد ایجاد نمی‌کند. البته بهتر است به رعایت نکات ایمنی کامل برای برداشتن آن اقدام کنید تا از قورت آن جلوگیری شود. اما در این حالت نیز مشکلی برای شما ایجاد نمیشود.
اگر تسلط کافی برای خارج کردن آن ندارید میتوانید از فرد دیگر یا پزشک برای خارج کردن آن کمک بگیرید. بسیاری از سنگ‌های لوزه بسیار ریز بوده و قابل مشاهده نیستند و پس از جدا شدن خود به خود قورت داده میشوند. به همین دلیل نمی‌توانند خطری برای سلامتی فرد ایجاد کنند.
چه افرادی بیشتر به سنگ لوزه مبتلا میشوند؟
ابتلا به تونسیلولیت محدود به افراد خاصی نیست و برای هرکسی ممکن است پیش بیاید، اما برخی افراد شانس ابتلای بیشتری نسبت به سایرین دارند.
کسانی که بیشتر ممکن است به این عارضه مبتلا شوند:
- افرادی که بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند.
- اشخاصی که کریپت لوزه بیشتری دارند.
- افراد دارای سابقه عفونت لوزه.
- کسانی که حساسیت های فصلی و آلرژی دارند.
- مصرف داروهایی که باعث خشکی گلو میشوند.
- مصرف غذاهای پرچرب.
- ابتلا به سرماخوردگی شانس، تشکیل سنگ لوزه را افزایش میدهد.
جلوگیری از ابتلا به سنگ لوزه
قطعا این مشکل قابل پیشگیری است و با راهکارهای مختلفی میتوانید از بروز آن جلوگیری کنید. شما می‌تواندی با راهکارهایی که در ادامه معرفی شده‌اند، از ایجاد سنگ لابه لای شیار لوزه جلوگیری کنید.
- مصرف زیاد آب در طول روز می‌تواند کمک زیادی به جلوگیری ازاین مشکل کند.
- مصرف سیگار و دخانیات را به طور کامل ترک کنید.
- به صورت منظم از دهانشویه استفاده کنید.
- از لبنیاتی که دارای حجم زیادی نگهدارنده هستند استفاده نکنید.
- نوشابه و آبمیوه‌های گازدار را از برنامه غذایی خود حذف کنید.
- بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کرده و مرتبا مسواک بزنید.
سوالات متداول
در ادامه به پرسش های پرتکرار شما در مورد سنگ لوزه چیست پاسخ میدهیم.
آیا سنگ لوزه عارضه خطرناکی است؟
خیر؛ در مراحل ابتدایی عارضه خطرناکی نیست و شاید حتی متوجه زمان تشکیل و دفع آن نشوید. در صورتی که سنگ ها بزرگ شوند و با روش های خانگی درمان نشود میبایست به دندانپزشک مراجعه کنید.
از کجا بفهمم سنگ لوزه دارم؟
در بسیاری از موارد بدون آنکه خودتان متوجه شوید، تونسیلولیت دفع می‌شد با این حال در مواردی اگر سنگ بزرگ شود شما ممکن است علائمی همچون: گلودرد، سرفه مداوم به دلیل تحریک گلو، مشکل در بلع و لوزه های متورم را تجربه کنید.
عوارض قورت دادن سنگ لوزه؟
بهتر است سنگ ها را از دهان خارج کنید، با این حال قورت دادن سنگ های لوزه عوارضی ندارد؛ کمااینکه در موارد زیادی، بدون اینکه متوجه شوید آن را قورت می‌دهید.
چگونه سنگ لوزه را خارج کنیم؟
در روش درمان خانگی سنگ لوزه، شما میتوانید با غرغره کردن آب نمک، سرفه کردن، استفاده از دهانشویه، مصرف آنتی بیوتیک و یا با کمک یه گوش پاک کن تمیز برای جا به جا کردن آن اقدام کنید.
در این مقاله به این سوال پاسخ دادیم که سنگ لوزه چیست. این سنگ ها به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به وجود می‌آیند و به مرور زمان بزرگ شده و ممکن است با درد و عوارض مختلفی برای فرد همراه باشند.
با راهکارهای پیشنهاد شده، اکنون میدانیم که چطور سنگ لوزه را خارج کنیم؛ در نهایت در صورت بزرگ شدن میتوانید با کمک راهکارهای خانگی یا کمک گرفتن از پزشک به درمان قطعی سنگ لوزه بپردازید.
