پوکی استخوان و ارتودنسی موضوعیست که برای بسیاری از افراد، بهویژه بزرگسالانی که بهدنبال اصلاح ناهنجاریهای دندانی خود هستند، اهمیت پیدا کرده است. وقتی تراکم استخوان کاهش مییابد، طبیعی است که نگرانیهایی درباره امکانپذیر بودن درمانهای دندانی از جمله ارتودنسی ایجاد شود. اینجاست که سؤال مهمی مطرح میشود: آیا با وجود پوکی استخوان هم میتوان ارتودنسی کرد؟
شاید این دغدغه برای خیلیها مانع شروع درمان شود، چون نمیدانند ارتباط میان پوکی استخوان و ارتودنسی چیست و آیا استخوانهای ضعیف میتوانند فشارهای درمان را تحمل کنند یا خیر. در ادامه همراه ما باشید تا پاسخ این سوالات را بررسی کنیم.
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان بیماریای است که استخوانها را ضعیف و شکننده میکند. وقتی تراکم استخوان کاهش مییابد، حتی فشارهای معمولی مثل زمین خوردن یا خم شدن میتوانند باعث شکستگی شوند. این بیماری بیشتر در افراد مسن، بهخصوص زنان پس از یائسگی، دیده میشود، اما ممکن است در سنین پایینتر هم رخ دهد. عوامل مختلفی مثل کمبود کلسیم، تغییرات هورمونی یا سبک زندگی ناسالم میتوانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند.
ارتباط میان پوکی استخوان و ارتودنسی از این جهت مهم است که استخوانهای فک نقش مهمی در موفقیت درمان ارتودنسی دارند. اگر قصد دارید ارتودنسی بزرگسالان انجام دهید، در ابتدا باید بررسی کنید که آیا به پوکی استخوان مبتلا هستید یا خیر؛ در صورت ابتلا حتما باید با دکتر ارتودنسی مشورت کنید.
پوکی استخوان اولیه
پوکی استخوان اولیه معمولاً به دلیل افزایش سن و کاهش طبیعی هورمونهایی مثل استروژن یا تستوسترون ایجاد میشود. این نوع بیشتر در زنان یائسه و مردان بالای ۷۰ سال شایع است. کسانی که به فکر ارتودنسی در ۳۰ سالگی یا بالاتر هستند، باید ابتدا وضعیت استخوانهایشان قبل از شروع درمان بررسی شود تا از هرگونه مشکل احتمالی جلوگیری شود.
پوکی استخوان ثانویه
پوکی استخوان ثانویه به دلایل خاصی مثل بیماریهای مزمن، مصرف داروهای خاص (مانند کورتیکواستروئیدها) یا مشکلات تغذیهای رخ میدهد. این نوع ممکن است در سنین پایینتر هم دیده شود و نیاز به مراقبتهای ویژهتری دارد. اگر به این نوع پوکی استخوان مبتلا هستید و میخواهید درمان ارتودنسی و پوکی استخوان را دنبال کنید، حتماً باید با یک متخصص مشورت کنید تا شرایط شما بهدقت بررسی شود.
پوکی استخوان چطور بر ارتودنسی تأثیر میگذارد؟
ارتباط میان پوکی استخوان و ارتودنسی به این برمیگردد که در ارتودنسی، چه از نوع ارتودنسی ثابت و چه ارتودنسی ژلهای، نیرویی به دندانها وارد میشود تا آنها را جا به جا کند. این فرآیند به استخوانهای فک وابسته است که باید بتوانند فشار را تحمل کنند و خودشان را بازسازی کنند. از آنجایی که پوکی استخوان باعث کاهش تراکم استخوان فک میشود، این فرآیند ممکن است کندتر یا سریعتر شود.
بااینحال، این به این معنا نیست که در صورت ابتلا به پوکی استخوان؛ نمیتوان ارتودنسی انجام داد. با پیشرفتهایی مثل ارتودنسی دیجیتال، متخصصان میتوانند با دقت بیشتری وضعیت استخوانها را بررسی کنند و برنامه درمانی مناسب طراحی کنند. اگر به فکر ارتودنسی در ۵۰ سالگی هستید، نگران نباشید؛ با مشورت با یک دکتر ارتودنسی باتجربه، میتوانید درمان را با اطمینان شروع کنید. فقط کافی است در ابتدا شرایط استخوانهایتان بهدقت بررسی شود.
آیا درمان ارتودنسی با پوکی استخوان امکان دارد؟
اگر پوکی استخوان شما خفیف باشد و تحت کنترل پزشک باشد، معمولاً میتوانید ارتودنسی را انجام دهید. برای مثال، استفاده از ارتودنسی ژله ای یا براکتهای سبکتر میتواند فشار کمتری به فک وارد کند. همچنین، مصرف مکملهای کلسیم و ویتامین D میتواند به تقویت استخوانها کمک کند.
در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به اقدامات بیشتری قبل از شروع درمان باشد. از این رو، افرادی که به دنبال ارتودنسی در سن بالا هستند، بهتر است ابتدا با یک متخصص ارتودنسی مشورت کنند.
شدت پوکی استخوان
شدت پوکی استخوان به میزان کاهش تراکم استخوان بستگی دارد و میتواند خفیف، متوسط یا شدید باشد. در موارد شدید، خطر شکستگی استخوانها بیشتر است و درمانهای دندانپزشکی مثل ارتودنسی ممکن است چالشبرانگیزتر شوند. برای همین، ارزیابی شدت بیماری قبل از شروع هر درمانی، بهویژه ارتودنسی، بسیار مهم است.
برای بررسی شدت پوکی استخوان از ۲ روش اندازه گیری تراکم استخوان و رادیوگرافی استفاده میشود.
تراکم استخوان
تراکم استخوان با آزمایشی به نام سنجش تراکم استخوان (DEXA) اندازهگیری میشود. این آزمایش نشان میدهد که استخوانهای شما تا چه حد قوی یا ضعیف هستند. در ارتودنسی بزرگسالان، بررسی تراکم استخوان فک اهمیت زیادی دارد، چون فک باید بتواند فشارهای ناشی از حرکت دندانها را تحمل کند. نتایج این آزمایش به دکتر ارتودنسی کمک میکند تا تصمیم بگیرد چه نوع ارتودنسی برای شما مناسبتر است.
رادیوگرافی
رادیوگرافی یکی از بهترین ابزارها برای بررسی ارتباط میان پوکی استخوان و ارتودنسی است. تصاویر رادیوگرافی از فک و دندانها به متخصص نشان میدهد که آیا استخوانها سالم هستند یا نشانههایی از کاهش تراکم دارند. در روشهای مدرن مثل ارتودنسی دیجیتال، این تصاویر با دقت بیشتری تحلیل میشوند و به برنامهریزی بهتر درمان کمک میکنند.
شرایط ویژه ارتودنسی افراد مبتلا به پوکی استخوان
روند درمان ارتودنسی برای کسانی که دچار پوکی استخوان هستند باید کاملاً شخصیسازیشده باشد. یعنی نمیتوان مثل یک بیمار عادی ارتودنسی را انجام داد؛ زیرا استخوانها حساسترند، نیاز به مراقبت بیشتری دارند و میزان فشارها باید با دقت تنظیم شوند.
ملاحظاتی که باید رعایت شود شامل موارد زیر است:
- استفاده از نیروهای بسیار ملایم و تدریجی برای جابهجایی دندانها
- کنترل دقیق و مکرر تراکم استخوان فک
- انجام ارتودنسی با هماهنگی متخصص غدد یا روماتولوژی
- انتخاب روشهای کمتهاجمی مانند ارتودنسی ژلهای یا ارتودنسی دیجیتال
- مراقبتهای ویژه بهداشتی برای جلوگیری از تحلیل لثه و استخوان
- طراحی زمانبندی درمانی بلندمدتتر برای کاهش فشار روی استخوان
- جلسات معاینه بیشتر
- استفاده از مواد تقویتی و مکملهای استخوانساز تحت نظر پزشک
- آموزش کامل به بیمار در مورد نحوه مراقبت و تغذیه مناسب
پوکی استخوان و ارتودنسی در صورتی که با برنامهریزی و تحت مراقبت بیشتر انجام شود، نتایج مثبتی بهدنبال دارد. اگرچه این بیماری ممکن است چالشهایی ایجاد کند، اما با کمک یک متخصص حرفهای مثل دکتر خدیوی، میتوانید به لبخندی زیبا و سالم برسید. برای شروع درمان، همین امروز با مطب دکتر خدیوی تماس بگیرید و وقت مشاوره رزرو کنید.
