
نقش اشعه ایکس در ارتودنسی و دندانپزشکی
در دندانپزشکی چگونه از دندان ها عکس میگیرند؟ و در ارتودنسی از چه نوع روش تصویربرداری برای صاف کردن دندان ها استفاده میشود. با وبسایت دکتر خدیوی همراه باشید تا درباره انواع روش های تصویر برداری با کمک اشعه ایکس از دندان ها آشنا شوید. و به بررسی نقش اشعه ایکس در دندانپزشکی بپردازیم.
آیا پرتونگاری دندان لازم است؟
در پزشکی و دندانپزشکی برای مشاهده بهتر بافت های داخل بدن که نمیتوان با چشم غیرمسلح آن ها را دید از روش های خاصی جهت تصویربرداری استفاده میشود. یکی از رایجترین روشهای تصویربرداری در رشته دندانپزشکی، کمک گرفتن از اشعه ایکس است. تصاویر گرفته شده با کمک اشعه ایکس میتوانند به تشخیص مشکلات، اختلالت و وضعیت های متفاوت داخل دهان و دندان کمک کنند. علاوه بر این، برای نظارت بر انجام پروسه های دندانپزشکی مثل بلیچینگ، درمان ریشه دندان، ارتودنسی، نصب لمینت دندان و …. مورد استفاده قرار میگیرد.
بررسی انواع اشعه ایکس در دندانپزشکی
به طور کلی ما برای به دست آوردن تصاویر دهان، دندان و فک از اشعه ایکس کمک میگیریم. دندانپزشکان میتوانند به دو روش داخل دهانی و خارج دهانی اقدام به گرفتن تصاویری با کیفیت های مختلف کنند. بنابراین بر اساس داخلی یا خارجی بودن تصاویر گرفته شده با اشعه ایکس، میتوان رایجترین روش ها را به صورت زیر لیست کرد که در ادامه هر کدام به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته اند:
- روش بایت وینگ
- روش پری اپیکال
- پرتونگاری FMX
- اشعه ایکس اکلوزال
- اشعه ایکس پانورامیک
- رادیوگرافی سفالومتری
- مقطعنگاری رایانهای با اشعه مخروطی یا (CBCT)
- رادیوگرافی دیجیتالی
اشعه ایکس یا پرتونگاری بایت وینگ
تصویربرداری با روش بایت وینگ یک روش بسیار معمول در دندانپزشکی است، که گاهی اوقات به عنوان “چکاپ اشعه X” نیز شناخته میشود. تصویربرداری با این روش اشعه ایکس در دندانپزشکی میتواند اطلاعات زیادی به دندانپزشک بدهد و کار تشخیص را بسیار آسانتر میکند. با کمک این روش، پوسیدگی دندان در قسمت داخلی بسیار آسان خواهد بود. علاوه بر این، تغییرات ضحامت استخوان، علائم بیماری لثه و پوسیدگی دندان ها به راحتی در این تصویر قابل مشاهده و تشخیص هستند. پرتونگاری بایت وینگ بخش کوچکی از دندانهای فک بالا و پایین را به تصویر میکشد. نام این پرتونگاری دندانپزشکی, از نام دستگاهی که این تصاویر را میگیرد گرفته شده است.
پرتونگاری بایت وینگ | |
چند وقت به چند وقت از این رادوگرافی استفاده میشود؟ | 1 بار در سال میتواند درخواست داده شود. |
چه کاری انجام میدهد؟ | می تواند بیماری لثه ، میزان تارتار و پلاک دندان و پوسیدگی بین دندانها را تشخیص دهد
|
در چه پروسه هایی از آن استفاده میشود؟ | برای درمان ریشه، بلیچینگ، نصب لمینت دندان، قرار دادن تتاج |
رادیوگرافی یا اشعه ایکس پری اپیکال
اشعه ایکس پریاپیکال بخش کوچکی از دهان را نشان می دهد و تنها روی یک یا دو دندان متمرکز می شود. کل دندان از تاج تا ریشه (زیر لثه) با کمک این رادیوگرافی قابل مشاهده خواهد بود. این روش اشعه ایکس در دندانپزشکی ممکن است به تشخیص مشکلاتی که شما از وجود آن ها مطمئن نیستید کمک کند.
بیشتر اوقات وقتی بیمار درد حاد و شدیدی را تجربه می کند، بعد از مراجعه به مطب دندانپزشک از این تصویربرداری برای تشخیص مشکلش استفاده میشود. برای تهیه تصویر از طریق این روش باید از شیلد محافظ غذه تیروئید استفاده کنید. برای اینکه بتوان جزئیات دقیق تری از محل دندان به دست آورد، شاید نیاز باشد بیش از یک تصویر گرفته شود. این نوع اشعه ایکس از ارزانترین روش های تصویربرداری در دندانپزشکی است.
رادیوگرافی یا اشعه ایکس پری اپیکال
|
|
چند وقت به چند وقت از این رادیوگرافی استفاده میشود؟ | 1 یا دو بار در سال در صورتی که دندان درد داشته باشید |
چه کاری انجام میدهد؟ | برای تشخیص دندان نهفته، شکستگی ها و آبسه های دندانی
|
در چه پروسه هایی از آن استفاده میشود؟ | برای سفید کردن دندان ها، نصب ونیر دندانپزشکی، نصب تاج دندان و ارتودنسی دندان |
پرتونگاری FMX
بعضی اوقات ، پزشک متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک عمومی تصمیم می گیرند که به جای گرفتن اشعه ایکس پری اپیکال یا رادیوگرافی بایت وینگ از اشعه ایکس FMX استفاده کنند.
FMX به معنی مجموعه ای کامل از پرتوهای ایکس است. این رادیوگرافی اشعه ایکس در دندانپزشکی شامل مجموعه ای از شانزده تا هجده تصویر برای مشاهده کامل مجموعه دندان ها و بافت اطراف آن ها است. FMX معمولا شامل 4 عدد تصویر گرفته شده با روش بایت وینگ و 14 عدد تصویر گرفته شده با اشعه ایکس پری اپیکال هستند. تصاویر به دست آمده ساختار کل دهان و همچنین جزئیات دندانهای شخص را نشان می دهد. با توجه به اینکه متخصص ارتودنسی یا دانپزشک میتوانند دو طرف فک را با این روش ببینند تشخیص و یا جزئیات زیادی در دسترس خواهد داشت.
FMX
|
|
چند وقت به چند وقت از این رادیوگرافی استفاده میشود؟ | برای کسانی که بار اول به مطب مراجعه میکنند و یا برای زمانی که از آخرین باری که این تصاویر را گرفته اید 3 تا 5 سال گذشته باشد. |
چه کاری انجام میدهد؟ | ناهنجاری های موجود در ساختار دهان ، پوسیدگی ، بیماری لثه ، آبسه ها را تشخیص میدهد
|
در چه پروسه هایی از آن استفاده میشود؟ | معاینه و ارزیابی اولیه دندانپزشکی و ارتودنسی |
رادیوگرافی اکلوزال یا اشعه ایکس اکلوزال
این نوع اشعه ایکس در دندانپزشکی بر نحوه رشد دندان متمرکز است. هر رادیوگرافی با کمک اشعه ایکس اکلوزال معمولا تنها یک فک را نشان میدهد. یا فک بالا یا فک پایین. این کار عمدتاً در کودکانی انجام می شود که در رابطه با تراز غیرمعمول دندان دچار مشکل هستند. علاوه بر این، اگر کسی دندان های کجی داشته باشد که در موقعیت و جای نامناسبی جوانه زده باشد نیز از این گرافی استفاده میشود.
اشعه ایکس اکلوزال | |
چند وقت به چند وقت از این رادیوگرافی استفاده میشود؟ | فقط برای برخی شرایط خاص و به دست دندانپزشک |
چه کاری انجام میدهد؟ | برای تشخیص پوسیدگی زیر خط لثه، شکستگی در ناحیه فک، آبسه ها، اشیاء خارجی و …
|
در چه پروسه هایی از آن استفاده میشود؟ | ارتودنسی دندان و همچنین پر کردن دندان |
اشعه ایکس پانورامیک
پرتونگاری پانوراما یا پانورامیک یک روش بسیار رایج در همه مطب های دندانپزشکی و بلاخص در کلینیک های ارتودنسی دندان است. این پرتونگاری ها یک نمای بزرگ را ارائه می دهند که رابطه بین فک و دندان و همچنین راه های هوایی مانند حفره های بینی و سینوس ها را نشان می دهد. اشعه ایکس پانورامیک یک آزمایش غیر تهاجمی است که اگر مطمئن نیستید کدام دندان صدمه دیده است، احتمالا از آن برای تشخیص بهتر استفاده خواهند کرد. از این پرتونگاری معمولا برای انجام کارهای ارتودنسی استفاده میشود.
اشعه ایکس پانورامیک
|
|
چند وقت به چند وقت از این رادوگرافی استفاده میشود؟ | باید آن را یک بار در هر 3-5 سال انجام دهید |
چه کاری انجام میدهد؟ | ازدحام و شلوغی دندان ها و نهفتگی دندان ها را نشان میدهد |
در چه پروسه هایی از آن استفاده میشود؟ | برای پر کردن دندان، متصل کردن ونیر دندانی (روکش کامپوزیتی + لمینت ها)، کشیدن دندان ها، کاشت ایمپلنت دندان، درمان ارتودنسی |
رادیوگرافی سفالومتری
رادیوگرافی سفالومتری همانطور که گاهی به آن اشاره می شود ، معمولاً قبل و بعد از درمان ارتودنسی انجام می شود. این پرتونگاری روی مشخصات بیمار متمرکز شده و به پیش بینی نتیجه حرکت دندان کمک می کند.
قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس در دندانپزشکی با این روش تصویربرداری تقریباً ده ثانیه بیشتر طول نمی کشد و تصویر در حدود پنج تا شش دقیقه بعد از آن ایجاد می شود. این رادیوگرافی دو بعدی است. با کمک این تصویربرداری میتوان درباره نحوه رشد دندان ها و فک پیش بینی کرد و مسیر حرکت یا رشد دندان ها را مشخص کرد.
رادیوگرافی سفالومتری
|
|
چه زمانی باید از این رادیوگرافی استفاده شود؟ | قبل و بعد از ارتودنسی دندان |
چه کاری انجام میدهد؟ | مشاهده نحوه حرکت دندان ها |
در چه پروسه هایی از آن استفاده میشود؟ | درمان ارتودنسی |
مقطعنگاری رایانهای با اشعه مخروطی یا (CBCT)
CBCT یا همان مقطعنگاری رایانهای با اشعه مخروطی معمولا با سی تی اسکن معمولی اشتباه گرفته میشود. این روش تفاوت زیادی با سی تی اسکن معمولی دارد و در مقایسه با آن اشعه کمتری ساطع میکند. با کمک این مقطع نگاری متخصصان و دندانپزشکان قادرند تا دندان ها و ساختار دهان، فک و دندان ها را با جزئیات بیشتری مشاهده کنند. زیرا تصویر تولید شده بصورت سه بعدی است.
زمانی که تصویر برداری مقطعی سی تی اسکن نتواند جزئیات زیادی در اختیار ما قرار دهد و یا اینکه کلا نتواند تصویر درستی به ما بدهد، ما معمولا از CBCT بهره میبریم. در طی این روش ، پرتویی به شکل مخروط به آرامی در اطراف سر شما حرکت خواهد کرد تا زمان گرفتن تصویر سه بعدی و برای اینکه تصویر وضوح خوبی داشته باشد شما باید بی حرکت باشید.
طی این فرآیند تعداد زیادی عکس گرفته میشود و با هم ترکیب میشوند تا یک تصویر سه بعدی با جزئیات در اختیار دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی قرار بگیرید. با کمک تصاویر ایجاد شده، دندانپزشک قادر به ارزیابی فضا و ساختارهای داخلی دهان خواهد بود. دندان ها ، بافت های نرم ، مسیرهای عبور عصب و استخوان ها همگی در این مقطع نگاری قابل رویت خواهند بود.
با کمک این سی تی اسکن، دندانپزشک همچنین می تواند ببیند که ریشه ها در کدام جهت رشد می کنند. این کار باعث میشود تا عمل جراحی فک و سایر اعمال صورت گرفته روی دهان با حداقل تهاجم و با حداکثر دقت انجام داده شوند.
از سی تی اسکن مخروطی به طور ویژه برای عمل کاشت ایمپلنت دندان و یا کشیدن دندان عقل استفاده میشود. و از آنجایی که اشعه کمتری دارد عوارضش نسبت به اشعه ایکس معمولی یا سی تی اسکن معمولی خیلی پایینتر است.
مقطعنگاری رایانهای با اشعه مخروطی یا (CBCT)
|
|
معمولا چه زمانی از این مقطع نگاری استفاده میشود؟ | قبل از اعمال مربوط به دهان و دندان |
چرا مورد استفاده قرار میگیرد؟ | ناهنجاری های موجود در رشد و ساختار ریشه را تشخیص میدهد |
برای چه پروسه های از آن استفاده میشود؟ | روشهای مرتبط با جراحی دهان و دندان , دندان عقل ، قرار دادن ایمپلنت |
رادیوگرافی دیجیتالی
رادیوگرافی دیجیتال یک فناوری جدید است که ممکن است روزی جایگزین فیلم سنتی اشعه ایکس شود. رادیوگرافی دیجیتالی ، بیمار را نسبت به رادیوگرافی های سنتی فیلم در معرض تابش کمتری قرار می دهد.
آیا اشعه ایکس در دندانپزشکی خطرناک است؟
به طور کلی، تصورات اشتباه زیادی در مورد رادیوگرافی وجود دارد. تشعشع حاصل از اشعه ایکس در دندانپزشکی بسیار کم است و تقریبا برابر یا کمی بیشتر از مقداری که در طول یک روز آفتابی تجربه خواهید کرد.
منبع تشعشع | میزان دوز تشعشعات دریافتی در 1 میلیون (MSV) |
موز | 0.00001 |
اشعه ایکس دندانپزشکی | 0.005 |
پرواز از نیویورک به لس آنجلس | 0.04 |
ماموگرام | 0.3 |
اسکنر CT شکمی | 14 |
از این گذشته، مزایای تشخیص زودهنگام هرگونه مسئله، مشکل و یا بیماری با کمک اشعه ایکس در دندانپزشکی با خطر تشعشات کم، بسیار بیشتر و قابل توجه تر است. اگر به عنوان والدین میترسید که اشعه برای کودکانتان خطرناک است به شما اطمینان میدهیم که حین گرفتن تصویر اشعه ایکس از آن ها، ما همواره نکات و توصیه های لازم را رعایت میکنیم و جای نگرانی وجود ندارد.
با این حال بزرگترین منع استفاده از اشعه ایکس، بارداری است. با این وجود، در صورت لزوم می توان حتی برای یک خانم باردار از اشعه ایکس در مواقع اورژانسی و ضروری استفاده کرد. برای این خانم ها معمولا از شیلدها و تجهیزات محافظت در برابر اشعه استفاده میشود.
چنانچه سوالی در زمینه بهداشت دهان و دندان دارید میتوانید آن را در قسمت سوال از دکتر بیان کنید و دکتر خدیوی به آن پاسخ خواهند داد همچنین اگر میخواهید از خدمات دندانپزشکی بهره مند شوید میتوانید روی لینک دریافت نوبت آنلاین کلیک کنید
ارسال نظر
جدیدترین مقالات
سفید کردن و بلیچینگ دندان
ارتودنسی بزرگسالان: بررسی مزایا، انواع و هزینه ارتودنسی در بزرگسالان
ارتودنسی در دوران بارداری
ارتودنسی لینگوال (زبانی و مخفی)
تمام روشهای ازبین بردن فاصله بین دندان ها
تغذیه در ارتودنسی: در زمان ارتودنسی چه بخوریم و چه نخوریم؟
آیا دندان های روکش شده را میتوان ارتودنسی کرد؟
آیا ارتودنسی دندان پر شده امکان پذیر است؟
داغترین هشتگ ها